Forum Rolników i Agrobiznesu – Dobrostan i zdrowie w produkcji świń
To kolejny, obok genetyki ważny aspekt w produkcji trzody chlewnej, który wymaga szczególnej uwagi, ponieważ warunkuje wysokie przyrosty i wpływa na opłacalność produkcji. Podczas Forum Świń w Licheniu, nie zabrakło również i tej, jakże istotnej tematyki.
Specyfiką dużych kompleksów hodowlanych jest wysoki stopnień koncentracji zwierząt, technizacja, a nawet robotyzacja funkcji związanych z ich obsługą, żywieniem z użyciem skoncentrowanych pasz, wykorzystanie ras lub ich krzyżówek, chrakteryzujących się wysoką wartością genetyczną, skróconym okresem odchowu prosiąt przy matkach i izolacją od naturalnych czynników środowiska (ściółki, światło, wybiegi).
Coraz częściej w tych technologiach stosuje się precyzyjną hodowlę zwierząt (Precision Livestock Farming), która wykorzystując mikrosensory, kamery, mikrofony staje się narzędziem umożliwiającm ciągłe, automatyczne monitorowanie warunków środowiska w budynkach fermowych oraz stanu zdrowia i dobrostanu zwierząt w czasie rzeczywistym.
Niektórzy europejscy hodowcy kwestionują założenia dobrostanu, twierdząc, że istnieje konflikt między wymogami dobrostanu a dochodowością z tytułu produkcji. Wiele badań wskazuje, że eliminacja stereotypii i schorzeń o środowiskowej etiologii (MMA, biegunki okresu ssania, mikoplazmozy, kulawizny) w ostatecznym rozrachunku bilansuje straty wynikające z rozgęszczenia obsady.
HyCare – pięć kroków do perfekcji
Koncepcją HyCare – integralną metodę higieny w hodowli trzody chlewnej opracowano w MS Schippers w 2014 r. We współpracy z Uniwersytetem Wageningen w 2016 r. otwarto w Holandii własną fermę badawczą HyCare. Zewnętrzne badania firmy żywieniowej De Heus udowodniły, że, trzymając się zasad programu HyCare, rozprzestrzenianie się infekcji na fermie można zmniejszyć aż 5-krotnie (rys. 1.).
– czyszczenie i dezynfekcja,
– czysta i optymalna woda pitna,
– zwalczanie szkodników,
– metodologia, zabezpieczona protokołami i kontynuacja przez MS Schippers Polska.
Ubojnia van Loon Group jest w trakcie przekształcania 200 ferm swoich klientów na budynki w koncepcji HyCare. W Polsce MS Schippers oferuje wsparcie dla hodowców, jak w Danii, Niemczech i Holandii. Nasz polski zespół umawia się na wstępną wizytę na fermie klienta. Kiedy gospodarstwo spełnia wymagania dotyczące wdrożenia programu HyCare, doradzamy, jak podejmować poszczególne kroki, szkolimy pracowników w zakresie metody HyCare, monitorujemy i audytujemy, aby utrzymać wysoką wydajność.
Bioasekuracja, a ASF – Hiszpania przykładem?
W Hiszpanii 24 lata temu uporano się z ASF, który zbierał żniwo aż 35 lat, doświadczenia tego kraju mogą pomóc nam w skutecznej walce z chorobą. Na nasze Forum zaprosiliśmy gościa właśnie z Hiszpanii – Carlos’a Martinez Dávila, lekarza weterynarii, eksperta zajmującego się zawodowo integralnym doradztwem dotyczącym zdrowia zwierząt, a także szeroko rozumianego dobrostanu i nowoczesnego zarządzania stadami trzody chlewnej. Choroba przez 25 lat nie była kontrolowana.
Zaczęły powstawać laboratoria regionalne, które szybko wykrywały chorobę i umożliwiały podjęcie właściwych działań w przypadku wyniku pozytywnego. Pomoc z UE umożliwiła realizowanie planu walki z ASF. Była ona przeznaczana przede wszystkim na odszkodowania dla właścicieli zarażonych ferm, a jej wysokość pozwalała na pokrycie kosztów produkcji zwierząt ubijanych w wyniku walki z pomorem.
– Działania polegały na tworzeniu rządowego planu kontroli i walki z ASF, pod nadzorem lekarzy weterynarii, rejestracji wszystkich zwierząt, kontroli przemieszczania zwierząt,odizolowaniu ferm i wprowadzeniu infrastruktury zgodnej z zasadami bioasekuracji – ogrodzenie fermy, montowanie siatek przeciw ptakom w oknach, organizowanie przebieralni, szatni, prysznica, gdzie każdy dysponował indywidualną odzieżą i obuwiem dla każdego pracownika, zewnętrzne rampy załadunkowe, wprowadzenie minimalnej odległości między fermami np. 1 km – mówił Carlos Martinez Davila.
– Można produkować trzodę chlewną, bez podnoszenia kosztów i my jesteśmy tego przykładem – mówił Martinez Davila.
W 1989 r. UE uznała 75% terytorium Hiszpanii za wolne od ASF, oprócz strefy południowo-zachodniej, która cały czas pozostawała zakażona. W tej części kraju dominuje ekstensywna, zagrodowa hodowla świni iberyjskiej, która jest trudniejsza do kontrolowania.
Stworzenie stref regionalnych do walki z ASF było czynnikiem decydującym w eradykacji choroby z ferm i pozwoliło zniszczyć chorobę na 75% powierzchni kraju. Do całkowitego zwalczenia pomoru, także w pozostałej części, konieczne było stworzenie stref gminnych, których członkowie chodząc od fermy do fermy pilnowali wprowadzania właściwych zasad i tak w 1995 r. Hiszpania została ogłoszona krajem wolnym od ASF.
Bioasekuracja podstawą rentownej produkcji
W ostatnich dekadach w sektorze hodowli trzody chlewnej trwa walka z drobnoustrojami chorobotwórczymi, a odpowiedzią na problemy stało się nadużywanie antybiotyków, co w efekcie przyczyniło się do wytworzenia przez wiele patogenów mechanizmów opornościowych. Antybiotyki przestały działać, więc poszukuje się innych metod ochrony przed patogenami.
Wprowadzenie zasad bioasekuracji połączone z profilaktyką immunologiczną stanowi kluczowy element zarządzania zdrowiem i pozwala zapewnić bezpieczeństwo i wysoką jakość produktów, wspiera utrzymanie dobrostanu zwierząt oraz pozwala ograniczyć zużycie antybiotyków.
Hodowca i lekarz weterynarii – rywal czy kolega?
Uznany specjalista chorób świń, praktyk oraz konsultant do spraw profilaktyki i leczenia trzody chlewnej w kilkudziesięciu fermach świń na terenie całego kraju oraz za granicą, dr n. wet. Marian Porowski mówił o tym, jak na przestrzeni lat zmieniła się praktyka weterynaryjna.
Wiedza ta musi obejmować również nowe dziedziny, takie jak m.in. eradykacja chorób, bioasekuracja, transport, bezpieczeństwo żywności, oszacowanie ryzyka produkcji. Doktor Porowski twierdzi, że nie będzie rozwoju tego zawodu wśród lekarzy, którzy chcą być przeciętni. Hodowcy i właściciele ferm będą potrzebowali najlepszych lekarzy, z największymi kompetencjami.
– Wiedza, uczciwość oraz zaangażowanie lekarza weterynarii są wartościami niezbędnymi do osiągnięcia sukcesu i hodowca musi mieć świadomość, że za wiedzę należy płacić tak samo, jak za inne dobra materialne – podkreślał specjalista podczas prelekcji.
Immunoprofilaktyka – nowe regulacje prawne?
Warunki ekonomiczne zmuszają producentów świń do analizy kosztów i szukania oszczędności, także w zdrowotności stada. Większość z nas nie wyobraża sobie hodowli trzody chlewnej bez antybiotyków. W związku z intensyfikacją hodowli, pojawieniem się zespołów chorobowych o wieloczynnikowej etiologii, często sięgamy po antybiotyki jako panaceum na choroby. Ze względu na powszechność ich użycia, nie zawsze zgodnie z dobrą praktyką leczenia, coraz częściej obserwuje się spadek ich skuteczności, niepowodzenia leczenia i powstanie oporności bakterii warunkowo chorobotwórczych.
W Polsce trzoda chlewna stanowi 32% całego pogłowia zwierząt produkcyjnych, w Holandii 48%. W Polsce na 1 kg żywej biomasy (PCU) przypada 130 mg substancji przeciwbakteryjnych, w Holandii 52 mg. Wśród antybiotyków grupą najczęściej używaną są tetracykliny, penicyliny oraz fluorochinolony.
Wiedza i ekonomia – podstawy produkcji
Główną przyczyną zapaści w sektorze trzody chlewnej w Polsce jest niska opłacalność lub okresowa nieopłacalność produkcji świń. Brak strategii rozwoju, a wręcz tworzenie regulacji administracyjnych hamujących rozbudowę obiektów, przy jednocześnie bardzo szybkim rozwoju i dynamicznej modernizacji sektora produkcji świń w wielu rozwiniętych rolniczo krajach UE, doprowadził i prowadzi do coraz większego zróżnicowania w zakresie konkurencyjności produkcji świń u nas i w innych krajach. Nie jesteśmy konkurencyjni w stosunku do producentów świń z rozwiniętych rolniczo krajów UE. Dysproporcje w tym zakresie zwiększają się wraz z nieuniknionym wzrostem cen pasz w Europie. O tych zagadnienia z kolei podczas Forum Świń mówił prof. dr hab. Zygmunt Pejsak.
Według prof. Pejsaka wyhamowanie spadku rodzimej produkcji świń w naszym kraju możliwe będzie tylko wtedy, gdy większość producentów świń uzna, że konkurencyjny chów świń wymaga profesjonalizmu, którego podstawą jest wiedza. Udział państwa w osiągnięciu tego jest konieczny.
Przeczytaj również

Karol Bujoczek, Redaktor Naczelny Top Agrar Polska rozpoczął konferencję

Roman Kołacz, Karol Bujoczek, Zygmunt Pejsak

prof. Roman Kołacz

dr Glen Illing, Instytut Roslin (Szkocja)

Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie w Licheniu (sala konferencyjna)

Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie w Licheniu (sala konferencyjna)

Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie w Licheniu (sala konferencyjna)

Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie w Licheniu (sala konferencyjna)

Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie w Licheniu (sala konferencyjna)

dr Stanisław Niemyjski z Choice Genetics

Karol Bujoczek dyskutuje z Glenem Illingiem

dr Marian Porowski

W dyskusję włączają się także lekarze weterynarii m.in. dr Marian Porowski

Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie w Licheniu (sala konferencyjna)

Anna Kurek, Top Agrar Polska

Pim Biewenga, Top Agrar Polska

Pim Biewenga, Top Agrar Polska
Dyskusja podczas sesji "Zdrowie i Rozród"
Dyskusja podczas sesji "Zdrowie i Rozród"
Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie
Carlos Martinez Davila
Ryszard Kujawiak, SANO
Maria Kostecka, Smart Nanotechnologies
dr n wet Marian Porowski
prof. dr hab. Zygmunt Pejsak
Pytania z sali podczas panelu na temat dobrostanu i zdrowia
Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie Licheń Stary
Ania Kurek, redaktor Top Agrar Polska
Karol Bujoczek, redaktor naczelny Top Agrar Polska
Daniel Korniewicz
Sala podczas 3 sesji Forum Świnie
Krzysztof Lipiński
Pytania z sali podczas sesji o żywieniu trzody chlewnej
Sala konferencyjna w hotelu Atut w Licheniu Starym
Sesja trzecia - żywienie trzody chlewnej
Anna Kurek i prof. Zygmunt Pejsak
Grzegorz Kędzierski, firma Pellon
Forum Rolników i Agrobiznesu Świnie. Licheń Stary
Karol Bujoczek
Fons Hegeman, Primary Diets
Fons Hegeman, Primary Diets i Karol Bujoczek
dr Robert Burek
dr Robert Burek i Karol Bujoczek
Jacek Mey i Karol Bujoczek
Jacek Mey
dr Albert Hortmann Scholten, VEZG
Sala konferencyjna Hotel Atut, Licheń Stary, Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie, uczestnicy
Sala konferencyjna Hotel Atut, Licheń Stary, Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie, uczestnicy
Prof. dr hab. Roman Kołacz UP we Wrocławiu

Pim Biewenga Dyrektor sprzedaży holenderskiej firmy MS Schippers na rynek europejski. Specjalizuje się przede wszystkim w ochronie zdrowia trzody chlewnej i zapobieganiu zakażeniom świń przez kontrolowanie wektorów przenoszących choroby
Carlos Martinez Dávila, lekarz weterynarii, członek hiszpańskiej Grupy OPP, ekspert zajmujący się zawodowo integralnym doradztwem dotyczącym zdrowia zwierząt, a także szeroko rozumianego dobrostanu i nowoczesnego zarządzania stadami trzody chlewnej.
Maria Kostecka z firmy Silveco
Agnieszka Mańka, absolwentka weterynarii UWM w Olsztynie oraz studiów specjalizacyjnych z zakresu chorób trzody chlewnej w PIW w Puławach. Menedżer techniczny w Zoetis Polska, współpracuje z uczelniami, lekarzami weterynarii, producentami trzody chlewnej
Dr n. wet. Marian Porowski, uznany specjalista chorób świń, praktyk oraz konsultant do spraw profilaktyki i leczenia trzody chlewnej w kilkudziesięciu fermach świń na terenie całego kraju oraz za granicą. Prowadzi prywatną praktykę weterynaryjną.
prof. dr hab. Zygmunt Pejsak, specjalista chorób świń, badacz, dr h.c. UP Lublin i UP Wrocław, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, obecnie zatrudniony w Międzyuczelnianym Centrum Medycyny Weterynaryjnej UJ – UR w Krakowie.
Dyskusja
Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie Licheń Stary
Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie Licheń Stary
Forum Rolników i Agrobiznesu – Świnie Licheń Stary

Pim Biewenga Dyrektor sprzedaży holenderskiej firmy MS Schippers na rynek europejski. Specjalizuje się przede wszystkim w ochronie zdrowia trzody chlewnej i zapobieganiu zakażeniom świń przez kontrolowanie wektorów przenoszących choroby
Pytania z sali podczas sesji na temat dobrostanu i zdrowia
Pytania z sali podczas sesji na temat dobrostanu i zdrowia