Witkowo – jedyna taka spółdzielnia

– Ludzie muszą nauczyć się pracy w grupie, nam się to udało – mówi Marian Ilnicki, prezes Spółdzielni Agrofirma Witkowo. Początki spółdzielni w Witkowie niedaleko Stargardu sięgają roku 1950, na jej czele w roku 1958 stanął młody wówczas Marian Ilnicki, który przewodniczy jej do dzisiaj. Spółdzielczość nie kojarzy się najlepiej wielu ludziom, a to za sprawą minionej epoki. W Witkowie jest inaczej, Agrofirma Witkowo to wzorowo funkcjonujące nowoczesne przedsiębiorstwo, które gospodaruje na powierzchni ponad 12 tys. ha. Odwiedziliśmy spółdzielnie na zaproszenie firmy John Deere.

Od pola do stołu
– Uniezależniliśmy się od pośredników, robimy i produkujemy co chcemy – mówi Ilnicki. Trudno w to uwierzyć, ale cała produkcja polowa na ok. 9 tys. ha podporządkowana jest produkcji zwierzęcej. Pozostały areał to użytki zielone, z których pozyskuje się pasze objętościowe dla bydła. Wszystkie zwierzęta, bo poza bydłem mięsnym i mlecznym w Witkowie hoduje się na dużą skalę także trzodę, kury nioski i brojlery utrzymywane są na kilkunastu fermach, trafiają do ubojni i przetwórni będącej własnością spółdzielni. Z tego miejsca gotowe wyroby i mięso surowe niemrożone trafia do 70 sklepów, będących własnością Agrofirmy, położonych w województwach zachodniopomorskim, lubuskim i wielkopolskim. Świeże mięso, głównie wołowe ras mięsnych trafia do sześciu hurtowni, również należących do Agrofirmy Witkowo. – Siedemdziesiąt procent naszych dochodów pochodzi ze sprzedaży produktów przetworzonych – mówi Ilnicki. Około 8% w strukturze dochodów stanowią jaja pozyskiwane od kur niosek. Pozostała część przychodów pochodzi ze sprzedaży produktów nieprzetworzonych, tj. rzepaku, buraków cukrowych i mleka.

Rozwój wymaga inwestycji

W ostatnich 20 latach inwestycje poczynione w Agrofirmie Witkowo opiewają na kwotę 345 mln złotych. To nie tylko unowocześnianie parku maszynowego, ale przede wszystkim bieżąca modernizacja ferm hodowlanych. 
Istotnym bodźcem do rozwoju i reorganizacji struktur w fermach hodowlanych było uruchomienie na początku lat 90. własnej ubojni i masarni. Gdy ruszyła ona pełną parą, dynamicznie rozwijała się produkcja wieprzowiny. Ze statystyk prowadzonych w Witkowie wynika, że w latach 90. ub. stulecia roczna produkcja tuczników wynosiła 6,5 tys. szt. Obecnie co roku do ubojni trafia ok. 52 tys. tuczników, które pozyskiwane są od 2200 macior. Wędliny z Witkowa wytwarzane są wg tradycyjnych receptur – to doskonale wypływa na smak przetworów wytwarzanych z tuczników rodzimych ras pbz i wielka biała. 
Stosunkowo młodą gałęzią w produkcji zwierzęcej w Witkowie jest hodowla bydła ras mięsnych. Rozwija się ona dynamicznie od ok. 20 lat. W ostatnich latach systematycznie redukowano pogłowie bydła mlecznego, obecnie dojonych jest ok. 550 krów, a na fermach mlecznych utrzymywanych jest wraz z młodzieżą ok. 1100 szt. bydła. Ich miejsce zajmuje bydło ras mięsnych. W Witkowie prym wiodą rasy uznane w świecie przez znawców wołowiny. W czystych rasach hoduje się tutaj bydło: hereford, salers, charolaise, simental, red angus i limousine. Obecnie pogłowie krów mamek wynosi ok. 2500 szt., co daje łącznie ok. 5500 szt. W najbliższych planach jest zwiększenie liczby mamek do 3000 szt., w Witkowie chcą mieć ok. 1000 krów mamek rasy red angus. Na mięso tej rasy jest największe zapotrzebowanie. Przy hodowli na tak dużą skalę ważna jest organizacja. Podstawą jest wielkość stad, które waha się w przedziale 220–500 mamek oraz przemyślane planowanie zacieleń. W Witkowie obowiązuje zasada, że nie zaciela się jałówek młodszych niż 20-miesięczne. Dzięki temu porody przebiegają bez komplikacji. Zacielenia realizowane są od 15 października do 15 marca każdego roku w trzech turach. Dzięki temu realizowane są rocznie trzy odsady, tj. w maju, lipcu i wrześniu.
W Witkowie hoduje się także kury nioski. W 2006 roku do użytku oddano nowoczesny zakład pakowania i sortowania jaj. Co roku z tego obiektu wyjeżdża do sklepów Agrofirmy Witkowo 45 mln jaj. W Witkowie hoduje się także brojlery, roczna produkcja wynosi ok. 4,5 mln szt. Cała produkcja trafia do własnej przetwórni i własnych kanałów dystrybucji.
Jak widać to przetwórnia jest sercem całej rozbudowanej hodowli wszystkich gatunków zwierząt. Każdego dnia w Witkowie ubijanych jest 150–200 tuczników, produkcja wędlin i surowego mięsa wszystkich gatunków wynosi 14–19 ton. Cały towar dostarczany jest własną flotą specjalistycznych pojazdów, wyposażonych w chłodnie. 

Podstawa to organizacja

Równie sprawnej organizacji wymaga prowadzenie produkcji polowej, za którą odpowiedzialny jest Adam Ilnicki, syn prezesa. Uprawa zbóż obejmuje ok. 5000 ha, rzepaku ozimego ok. 2000 ha, buraka cukrowego ok. 650 ha, kukurydzy ok. 1300 ha. Resztę stanowią użytki zielone. Produkcja polowa prowadzona jest w sześciu zakładach. – Nie możemy pozwolić sobie, aby każdy zakład miał własne maszyny – mówi Adam Ilnicki. W Witkowie większość prac odbywa się brygadami. Przykładowo w parku maszynowym znajdują się trzy siewniki. Organizacja pracy układana jest tak, że maszyny przemieszczają się z jednego gospodarstwa do drugiego, tak aby zawsze siać w możliwie optymalnym terminie. Wtedy traktorzyści pracują 24 godz./dobę na 12-godzinnych zmianach. Do uzyskania dużej wydajności potrzeba nie tylko mocnego ciągnika i szerokiego siewnika, ale także nowoczesnych technologii, chociażby GPS. – Dziś traktorzyści sami upominają się o układy prowadzenia, bo przekonali się, ile to daje korzyści – mówi Ilnicki. Według podobnego schematu odbywają się żniwa i zbiór pasz zielonych dla bydła.