Jak poprawić żyzność i strukturę gleby?

Jednak wśród rolników dominuje spojrzenie na glebę jako magazyn składników pokarmowych oraz wody, dlatego wielu z nich uważa za istotne tylko nawożenie mineralne oraz odpowiednie zaopatrzenie w wodę. Procesy prowadzone przez bytujące w glebie organizmy traktowane są jak przysłowiowa „czarna skrzynka”. Jedynie obecność drobnoustrojów chorobotwórczych wywołuje niepokój rolników. Rola pozostałych organizmów glebowych w kształtowaniu warunków wzrostu i rozwoju roślin z reguły jest ignorowana.

Próchnica nade wszystko

Utrzymanie żyzności  gleb zależy od zachowania na odpowiednim poziomie próchnicy, której biosynteza zależna jest od odpowiedniego zróżnicowania organizmów glebowych. Dzięki odpowiedniemu dopływowi zróżnicowanych składników organicznych oraz racjonalnemu gospodarowaniu nawożeniem mineralnym i procesom biologicznym prowadzonym przez mikro- i makroorganizmy glebowe powstaje próchnica glebowa, której nie można sztucznie wyprodukować.

Przedkładanie krótkotrwałych korzyści, m.in. sprzedaż słomy, rezygnacja z nawożenia organicznego, zaniedbanie wapnowania oraz uproszczenia w zmianowaniu, prowadzą do drastycznego ograniczenia bioróżnorodności i degradacji próchnicy. Rolnicy próbują rekompensować to zjawisko, zwiększając poziom nawożenia mineralnego, najczęściej azotem. Wywołuje to efekt błędnego koła. Intensyfikacja nawożenia mineralnego przyspiesza procesy mineralizacji świeżej materii organicznej, jak próchnicy, co zwiększa problemy z zachowaniem żyzności gleb i bioróżnorodności.

Pracowite bakterie i grzyby

Gleby o bogatej bioróżnorodności cechuje mniejsza podatność na rozprzestrzenianie się patogenów i szkodników. Równocześnie odpowiednia bioróżnorodność organizmów glebowych zapewnia możliwość odpowiedniego zróżnicowania drobnoustrojów zasiedlających rizosferę, czyli glebę w bezpośrednim sąsiedztwie systemu korzeniowego roślin, co w znaczący sposób ogranicza możliwości rozwoju patogenów. 
Organizmy glebowe możemy w uproszczenia podzielić na:

• bakterie (bakterie właściwe, promieniowce, sinice, archeony),
•  grzyby (grzyby właściwe i pseudogrzyby), 
• mikrofaunę (pierwotniaki, nicienie), 
• mezo- i makrofaunę (stawonogi,  dżdżownice). 

Dominującym składnikiem biomasy w glebach uprawnych są drobnoustroje – bakterie i grzyby.
Więcej na temat znaczenia i funkcji mikroorganizmów glebowych w poprawianiu żyzności gleby przeczytacie w najbliższym numerze „top agrar Polska” 6/2018 od str. 
80.