Parlament Europejski zdecydował, że Nowe GMO na cenzurowanym
W Brukseli 8.06.2021 r. odbyło się głosowanie nad projektem rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 – przywracanie przyrody do naszego życia. Zdecydowana większość europarlamentarzystów opowiedziała się za koniecznością dalszego zachowania zasady przezorności w ochronie bioróżnorodności w UE, w tym kontroli nowych GMO i zakazem uwalniania ich do środowiska.
Głosowanie było podsumowaniem trwającej od kilku miesięcy debaty nad wyzwaniami dla prawa, środowiska naturalnego, bezpieczeństwa biologicznego i zarządzania, które mogą wyniknąć z uwolnienia do środowiska tzw. Nowych GMO zawierających napędy genowe (Gene Drive). Zdaniem Parlamentu Europejskiego tzw. Nowe GMO (rośliny i zwierzęta) otrzymane technikami modyfikacji genetycznych nie są wystarczające przebadane, a proces ich powstawania zasadniczo różni się od tradycyjnych technik hodowlanych. Ponadto nowe techniki modyfikacji genetycznych mogą powodować szereg niepożądanych zmian genetycznych skutkujących produkcją nowych toksyn lub alergenów, albo przenoszeniem genów oporności na antybiotyki.
Technologia inżynierii genetycznej o nazwie Napędy Genowe (Gene Drive) jest możliwa dzięki narzędziom inżynierii genetycznej, takim jak CRISPR/Cas9 i umożliwia genetyczne modyfikowanie, zastępowanie, a nawet eliminowanie dzikich gatunków. Gene drive polega na zakodowaniu w DNA danego osobnika systemu edycji genomu CRISPR/CAS9 z ustawieniem go na edycję danego wariantu niepożądanego genu. Dzięki temu u potomków tego osobnika zachodzi automatyczne (bez udziału genetyków) nadpisywanie niepożądanego wariantu genu pożądanym. Automatycznie dopisywany jest do DNA też systemu edycji genomu tak, by w kolejnych pokoleniach zachodziło to samo. Niepożądany wariant genu potomek może dostać od drugiego rodzica, który nie był poddany modyfikacjom genetycznym. Gene drive pozwala złamać prawa dziedziczenia Mendla, które mówią, że połowę allei potomek dostaje od jednego rodzica. Dzięki Gene drive cecha recesywna zawsze się ujawni (bo allel dominujący zostanie zastąpiony recesywnym). Gene drive w końcu doprowadzi do rozpowszechnienia się danego wariantu genu w całej populacji.
Gene Drive i nowe techniki modyfikacji genetycznych wzbudzają wątpliwości i gorące dyskusje w ostatnim czasie. Jej przeciwnicy twierdzą, że konsekwencji zastosowania Nowych GMO w przyrodzie nie da się przewidzieć i mogą mieć negatywne i nieodwracalne skutki dla łańcuchów pokarmowych, ekosystemów, bioróżnorodności i produkcji żywności.
Komisja Europejska opracowała raport na temat tzw. Nowych GMO opublikowany 29 kwietnia 2021, w którym stwierdziła, że nowe techniki modyfikacji genetycznych mają potencjał, aby przyczynić się do bardziej zrównoważonego systemu żywienia w UE. KE stwierdziła też, że regulacje unijne dotyczące GMO wprowadzone w 2001 roku nie przystają do aktualnych technologii oraz wydała opinię, że niektóre produkty z modyfikacją genetyczną praktycznie nie różnią się od produktów tradycyjnych. KE zapowiedziała, że zamierza podjąć prace nad nową legislacją, którą proponuje objąć wyłącznie rośliny (bez mikroorganizmów i zwierząt) oraz tylko wybrane techniki modyfikacji genetycznej: celową mutagenezę oraz cisgenezę.
Fot. Czekała
