Wapno – niezbędny kondycjoner gleby

Zakwaszenie gleby jest naturalnym zjawiskiem w strefach o klimacie wilgotnym, a w takiej, pomimo częstych susz, leży Polska. Przy braku kontroli odczynu gleby następuje wypadanie roślin wrażliwych na obecność toksycznego glinu (Al³⁺), czego klasycznym przykładem jest łatwo degradujący się wówczas łan pszenicy. Zadaniem rolnika nie jest wtedy odkwaszanie gleby, ale regulacja odczynu prowadzona w sposób efektywny i prośrodowiskowy.

Typy wapna nawozowego
Wapna nawozowe to podstawowa grupa związków chemicznych, które można użyć do neutralizacji kwaśnych kationów w glebach uprawnych (H⁺, toksyczny glin – Al³⁺). Mieszczą się w niej zarówno związki wapna, w tym krzemiany, jak i związki magnezu obecne w mieszaninach ze związkami wapna.
Nawozy do regulacji odczynu gleb uprawnych dzielą się na cztery podstawowe grupy:

• naturalne skały węglanowe poddane obróbce mechanicznej (mielenie); 
• kopaliny naturalnie występujące w środowisku (kreda, kreda jeziorna, margle);
• skały węglanowe przetworzone przemysłowo pod działaniem wysokich temperatur (tlenki wapna i magnezu);
• wapno nawozowe z produkcji ubocznej (defekacyjne, posodowe, pokarbidowe i inne).

Do wapna nawozowego zalicza się także krzemiany wapnia, które po obróbce mechanicznej można także stosować w rolnictwie jako środki regulujące odczyn gleby (patrz tekst str. 106–109; tab. 1.).

Jak działa wapno?
Każdy z nawozów wapniowych podlega w glebie specyficznym przemianom chemicznym, które prowadzą do powstania nowych produktów, kluczowych w procesie regulacji odczynu gleby. Istotę działania neutralizującego poszczególnych nawozów wapniowych, zależnie od rodzaju i warunków glebowych (odczyn, pH), przedstawiają poszczególne typy reakcji….