Co o ograniczeniach nałożonych na RHD i MLO mówią rolnicy? [FILM]

Sprzedaż z łańcuchem krótkich dostaw dla drobnych producentów rolnych jest korzystną formą zbytu, ponieważ pozwala uniknąć przechwytywania części zysku przez pośredników. Korzyści ze sprzedaży bezpośredniej odnoszą nie tylko rolnicy, ale również nabywcy-konsumenci. Rolnicy sprzedają swoje produkty po cenach rynkowych, zamiast oddawać surowce do skupu po niskich cenach. Co o RHD i MLO mówią rolnicy?

12 marca 2023, 07:00

Z tego artykułu dowiesz się:

Czym jest MLO.
Jakie limity i prawa obowiązują dla MLO.
Czym jest RHD.
Jakie limity i prawa obowiązują dla RDH.
Gdzie powinien zgłosić się rolnik ubiegający się o prowadzenie działalności w ramach RHD lub MLO?
Jaki jest obszar zbywania żywności dla RHD.
Jaki jest obszar zbywania żywności dla MLO.
SB, czyli sprzedaż bezpośrednia.

Żywność prosto od producenta jest szczególnie ceniona. Zajmujący się taką sprzedażą robią to zwykle pod hasłem RHD, czyli Rolniczego Handlu Detalicznego lub MLO, czyli sprzedaży lokalnej, marginalnej i ograniczonej.

W ramach RHD możliwa jest produkcja, w tym przetwórstwo żywności na małą skalę i jej zbywanie konsumentom finalnym, a także zakładom prowadzącym handel detaliczny (takim jak np. sklepy, restauracje, stołówki) z przeznaczaniem dla konsumenta finalnego. Ograniczenia w przypadku RHD są bardziej liberalne niż w MLO. W taki sposób sprzedaje produkty ze swojego gospodarstwa Jacek Krzywniak rolnik z Dziergowic.

Zainteresowanie zdrową żywnością jest bardzo duże, więc limity mogłyby być wyższe

- Rolniczym Handlem Detalicznym zajmujemy się prawie trzy lata i cały czas daje nam bardzo dużo satysfakcji i stabilizuje dochody w gospodarstwie – mówi Pan Jacek. – Prawie sto procent towaru pochodzi z mojego gospodarstwa. Dokupuję tylko przyprawy, a zwierzęta, czyli tuczniki i bydło zawożę do zaprzyjaźnionej ubojni. Ubojnia zapewnia mi też transport półtusz i ćwierćtusz. Produkty pochodzące z trzody chlewnej sprzedawane są jako przetwory, natomiast mięso wołowe po rozbiorze sprzedawane jest jako surowe. Po złożeniu wniosku i uzyskaniu decyzji od powiatowego inspektora weterynarii ustalono nam pewne limity ilościowe produktów odzwierzęcych, które możemy wprowadzić do obrotu. Do pewnych limitów finansowych jesteśmy też zwolnieni z podatku, a powyżej nich płacimy podatek ryczałtowy. Zainteresowanie zdrową żywnością pochodzącą od producenta jest bardzo duże, więc limity mogłyby być wyższe.

Rozbiorem wołowiny i jej sprzedażą bezpośrednią zajmuje się też Michał Gadziński z Chruściny Opolskiej. Działa on jednak w ramach MLO.

- Jesteśmy właścicielami stada bydła rasy czarny angus, które wypasają się na naszych łąkach, a później trafiają do ubojni – mówi Pan Michał. – Zajmujemy się przede wszystkim mięsem świeżym, sezonowanym. Do nas należy rozbiór, a najlepsze z partie wołowiny sezonujemy na sucho i na mokro, pakujemy i wydajemy klientom. Wiosną i latem w sezonie grillowym pewne partie mięsa schodzą bardziej, np. steki. W zimie lepiej schodzą partie mięsa przeznaczone do długiego duszenia jak np. rolady. W ramach działalności MLO mamy pewne ograniczenia, przede wszystkim terenowe i wielkości produkcji, ale ich nie sięgamy. Sprzedajemy towar na rynku lokalnym i klientom indywidualnym, którzy zamawiają mięso w sposób bezpośredni: telefonicznie lub za pomocą SMS-ów. Zastanawiamy się też nad powiększeniem zakładu, bo zwiększa się popyt.

- Ustawa z dnia 15 grudnia 2021 r. o zmianie niektórych ustaw, w celu ułatwienia prowadzenia przez rolników rolniczego handlu detalicznego (Dz.U.2022.138 z dnia 2022.01.20) Wersja od: 20 stycznia 2022 r., podpisana przez Prezydenta rozszerza obszar, na którym mogą być prowadzone dostawy żywności wyprodukowanej w ramach RHD do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, na terytorium całej Polski – mówi Renata Mazurkiewicz, wojewódzki Inspektor ds. Bezpieczeństwa Żywności w Opolu.

MLO, oznacza działalność prowadzoną przez producentów zajmujących się biznesem na mniejszą skalę. Zakłady te najczęściej należą do rodzin produkujących towar o specyficznych cechach, na które jest popyt głównie na rynku lokalnym. Surowiec do produkcji pochodzi z zakładów zatwierdzonych, ale są wyjątki np.: w zakresie ryb, które mogą pochodzić z własnej sprzedaży bezpośredniej zarejestrowanej u Powiatowego Lekarza Weterynarii. Szczegółowe warunki pozwalające na uznanie działalności za MLO określono w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 21 marca 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej, z którym warto jest się zapoznać przed zamiarem rozpoczęcia prowadzenia takiej działalności. Zawiera ono również zakres i obszar produkcji, a także wielkość dostaw.

RHD - handel detaliczny polega na produkcji żywności pochodzącej w całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego na rynku spożywczym i zbywaniu takiej żywności. Jego ramy obejmują przetwórstwo i zbywanie wytworzonej żywności konsumentom końcowym, a także od dnia 1 stycznia 2019 r., zakładom prowadzącym handel detaliczny z przeznaczeniem dla konsumenta finalnego, zlokalizowanych na ograniczonym obszarze. Sprzedaż odbywa się z zachowaniem limitów wskazanych w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dn. 12 września 2022 r. w sprawie maksymalnej ilości żywności zbywanej w ramach rolniczego handlu detalicznego oraz zakresu i sposobu jej dokumentowania.

Gdzie powinien zgłosić się rolnik ubiegający się o prowadzenie działalności w ramach RHD lub MLO?

- Każdy z rolników lub producentów ubiegających się o uzyskanie możliwości prowadzenia działalności w ramach RHD czy MLO powinien zgłosić się do właściwego terytorialnie ze względu na miejsce zamiaru prowadzenia działalności Powiatowego Lekarza Weterynarii na 30 dni przed rozpoczęciem działalności w celu dokonania rejestracji i uzyskania w drodze decyzji weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego - mówi Renata Mazurkiewicz, Wojewódzki Inspektor ds. Bezpieczeństwa Żywności w Opolu. Oczywiście należy wypełnić odpowiednie wnioski dostępne w siedzibach powiatów oraz na stronach internetowych WIW-u, oraz PIW-ów i złożyć je do właściwego PIW-u, ale co najważniejsze już od 2016 roku nie ma konieczności posiadania projektu technologicznego zakładu dla tych form działalności. Rejestrujący się rolnik czy też Koło Gospodyń Wiejskich może wybrać produkty, które zamierza wprowadzać do obrotu, np. śmietanę, produkty mięsne czy jajeczne albo np. jakieś formy cukiernicze, piekarnicze.

Ułatwieniem, jeśli chodzi o RHD jest możliwość posiadania pośrednika, bo jest to jedyna forma, która pozwala sprzedawać wyprodukowaną w gospodarstwie żywność na targach i festynach organizowanych w celu promocji żywności i w przeciwieństwie do działalności MLO nie trzeba tego zgłaszać tydzień wcześniej do właściwego Powiatowego Lekarza Weterynarii.

W RHD obszar zbywania żywności do innych zakładów to województwo, w którym jest prowadzona produkcja lub sąsiadujące z nim powiaty, a także obszar miast stanowiących siedzibę wojewody, lub sejmiku województwa, położonych na obszarach województw sąsiadujących z województwem, w którym jest prowadzona produkcja.

Natomiast w MLO obszar sprzedaży konsumentom i dostaw do innych zakładów to województwo, w którym jest prowadzona produkcja lub sąsiadujące z nim powiaty, lub obszar miast stanowiących siedzibę wojewody, lub sejmiku województwa, położonych na obszarach województw sąsiadujących z województwem, w którym jest prowadzona produkcja, terytorium całej Polski - wyłącznie podczas wystaw, festynów, targów lub kiermaszów organizowanych w celach promocyjnych i tutaj producent z MLO powinien poinformować o tym na piśmie Powiatowego Lekarza Weterynarii właściwego ze względu na miejsce prowadzenia sprzedaży, co najmniej na 7 dni przed dniem rozpoczęcia takiej sprzedaży.

Dodatkowe korzyści finansowe

Forma prowadzenia przez rolników działalności RHD może przynieść nie tylko dodatkowe korzyści finansowe dla rolnika, ale może też zmienić profil gospodarstwa i pozwala na zaspokojenie lokalnych potrzeb rynkowych w zakresie nietuzinkowych i smacznych o specyficznych cechach produktów. Ciekawym przykładem

w przypadku podmiotów prowadzących zarówno działalność MLO, jak i sprzedaż bezpośrednia (SB) jest to, że do produkcji można wykorzystywać produkty pochodzenia zwierzęcego dopuszczone do sprzedaży w ramach sprzedaży bezpośredniej i tak jest np.: w zakresie ryb, które pochodzą ze stawów a są produkowane w ramach sprzedaży bezpośredniej (SB) i mogą stanowić surowiec do produkcji w MLO, w którym produkuje się wstępnie przetworzone lub przetworzone produktów rybołówstwa np.: poddane wędzeniu i można je sprzedać w sklepie przyzakładowym, lub dostarczać do sklepów detalicznych, restauracji, przedszkoli.

Na Opolszczyźnie Powiatowi Lekarze Weterynarii zarejestrowali już 331 podmiotów zajmujących się działalnością RHD, które aktywnie działają, a najwięcej dotyczy nieprzetworzonych produktów pszczelich.
W ramach MLO zarejestrowano już 58 podmiotów prowadzących działalność, najwięcej pośród tych działalności dotyczy produkcji mięsnej.

M. Drożdż