Jak GUS liczy dochód z hektara przeliczeniowego? Ile obecnie wynosi?

Zastanawiasz się, na jakiej podstawie GUS ustala wysokość przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego i ile obecnie wynosi? Wyjaśniamy!

Dominika Mulak11 października 2021, 12:26

Do naszej redakcji napływa wiele zapytań o to, jak Główny Urząd Statystyczny oblicza dochód z hektara przeliczeniowego. Poprosiliśmy zatem o wyjaśnienie.

- Wysokość przeciętnego dochodu z pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie, z 1 ha przeliczeniowego, jest wielkością uśrednioną w skali całego kraju z wyników gospodarstw indywidualnych objętych badaniami statystycznymi i stanowi wypadkową wielkość dochodów z jednostkowych gospodarstw rolnych zarówno takich, które osiągają w przybliżeniu podobny, jak i mniejszy lub większy dochód - podaje GUS.

Metodologia obliczania wysokości tego dochodu od lat jest niezmienna i zależy od wielu elementów, tj.: rolnicza produkcja globalna, zużycie pośrednie, wartość dodana brutto, a także dotacje krajowe i unijne.

Co obejmuje rolnicza produkcja globalna?

Jak podaje GUS, na wartość rolniczej produkcji globalnej składa się:

produkcja roślinna, tj. surowe (nie przetworzone) produkty pochodzenia roślinnego (zbiory danego roku wszystkich ziemiopłodów łącznie z: produkcją zielonej masy na przyoranie - zielone nawozy, przychodem produktów ubocznych uzyskiwanych przy uprawie ziemiopłodów: tj. słomy, liści okopowych, itp.),
produkcja zwierzęca, tj. produkcję żywca rzeźnego i surowych (nie przetworzonych) produktów pochodzenia zwierzęcego oraz przyrost pogłowia zwierząt gospodarskich (stada podstawowego i obrotowego).

Co więcej, począwszy od 2004 roku oprócz produkcji globalnej uwzględnia się również wypłaty z funduszy unijnych i krajowych, m.in. z tytułu Uzupełniającej Płatności Obszarowej, płatności do rzepaku, dopłat do skrobi i tytoniu.

Pomniejszamy o zużycie pośrednie

Znając już wielkość rolniczej produkcji globalnej, należy pomniejszyć ją o tzw. zużycie pośrednie w gospodarstwach indywidualnych. Jak wyjaśnia GUS, jest to wartość zużytych na cele produkcyjne produktów rolniczych pochodzących z własnej produkcji w gospodarstwach, a także z zakupu - materiałów (łącznie z opałem i paliwem), energii elektrycznej, usług obcych (rolniczych, transportowych, remontowych) i usług ubezpieczeniowych oraz od 2004 r. wartość FISIM-u.

Po pomniejszeniu rolniczej produkcji globalnej o zużycie pośrednie otrzymamy wartość dodaną brutto.

Wartość dodaną brutto pomniejszamy o inne koszty

Wytworzona wartość dodana brutto pomniejszana jest o inne koszty ponoszone przez rolników indywidualnych. Jak podaje GUS, zaliczamy do nich:

koszty związane z zatrudnieniem pracowników najemnych, tj. wynagrodzenia brutto i szacunkowo określone składki na ubezpieczenia społeczne od tych wynagrodzeń. Podstawą ustalenia wysokości wynagrodzeń brutto są dane o liczbie pracowników najemnych uzyskiwane z badania aktywności ekonomicznej ludności (BAEL) i spisów rolnych;
podatki związane z produkcją (od własności i użytkowania ziemi, budynków i innych budowli, środków transportu wykorzystywanych w celach produkcyjnych). Źródłem danych są informacje o dochodach budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego;
inne obciążenia fiskalne, takie jak: podatki od gospodarstw rolnych (rolny i leśny), wszelkie podatki i opłaty (opłaty lokalne, podatki od nieruchomości i częściowo od środków transportu), opłaty administracyjne (opłaty skarbowe, sądowe, opłaty z tytułu przejmowania użytków rolnych na cele nierolnicze, grzywny i kary, itp.). Dane w tym zakresie pozyskiwane są z informacji o dochodach budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
wartość różnego typu ubezpieczeń płaconych przez rolników indywidualnych (informacje ze sprawozdań instytucji ubezpieczeniowych);
składki na fundusze emerytalno-rentowy i fundusz składkowy (dane z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego);
wszelkie opłaty na rzecz organizacji związkowych, fundacji itp.;
zapłacone odsetki od pożyczek i kredytów (dane NBP).

W ten sposób otrzymujemy dochód do dyspozycji brutto z pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie. - Tak wyszacowany dochód do dyspozycji brutto jest dochodem wyłącznie z pracy w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie i nie obejmuje dochodów uzyskiwanych przez rolników z innych źródeł np. z tytułu emerytur, rent i innych świadczeń socjalnych - tłumaczy GUS.

Jak dodaje, w obliczeniach wysokości przeciętnego dochodu z pracy w gospodarstwach indywidualnych z 1 ha przeliczeniowego uwzględniane są wypłaty środków unijnych i krajowych (informację o wysokości dopłat pozyskują z ARiMR oraz Agencji Rynku Rolnego).

Z kolei liczbę hektarów przeliczeniowych ustawodawca uzależnił od powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów oraz zaliczenia do okręgu podatkowego.

- Powierzchnia użytków rolnych wyrażona w ha przeliczeniowych, uwzględnia jakość gruntów ornych i jakość użytków zielonych, w zależności od klasy gruntów (wskaźniki bonitacyjne gleb), a także uwzględnia miejsce położenia gruntów (wskaźnik strefowy) - podaje GUS.

3819 zł w 2020 roku

Zgodnie z obwieszczeniem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 22 września 2021 r. przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego wyniósł w 2020 r. 3819 zł (jest to dochód roczny).

Jak to się kształtowało w poprzednich latach?

2019 - 3244 zł,
2018 - 2715 zł,
2017 - 3399 zł,
2016 - 2577 zł,
2015 - 1975 zł,
2014 - 2506 zł,
2013 - 2869 zł.

Co przyczyniło się do wzrostu dochodów z hektara?

Do wzrostu dochodów z hektara o prawie 600 zł przyczynił się wzrost wartości produkcji roślinnej oraz zwierzęcej.

W porównaniu z 2019 rokiem wzrosły zbiory wszystkich podstawowych płodów rolnych. Zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi były wyższe o 16%, zbiory rzepaku i rzepiku o około 23% wyższe, zbiory ziemniaków aż o 40% wyższe, a zbiory buraków cukrowych o 5% wyższe. Warzyw gruntowych wyprodukowano o około 4% więcej, a owoców o około 9% więcej.

W 2019 roku również pogłowie bydła, świń, drobiu i owiec w kraju było wyższe. Bydła było więcej o około 0,3%, świń o około 4,6%, owiec o 3,8% a drobiu o 2,3%.

Ponadto do wzrostu dochodów przyczynił się spadek wartości złotego w stosunku do euro. W ten sposób wzrosła wartość wypłaconych rolnikom zarówno jednolitych płatności obszarowych, jak i płatności związanych z produkcją.

Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego