Powierzchnia upraw ekologicznych kurczy się w szybkim tempie

Sprawą rolnictwa ekologicznego zainteresowała się grupa posłów opozycji, którzy zwrócili uwagę, że w Polsce od kilku lat maleje powierzchnia upraw ekologicznych oraz liczba gospodarstw ekologicznych. 

- Jesteśmy jednym z zaledwie kilku krajów członków Unii Europejskiej, gdzie taka sytuacja ma miejsce. Tymczasem Komisja Europejska zaproponowała, aby do 2030 r. 25% powierzchni użytków rolnych w Unii Europejskiej stanowiło rolnictwo ekologiczne. Dla Polski oznaczałoby to konieczność kilkukrotnego zwiększenia powierzchni upraw ekologicznych w ciągu niespełna 10 lat. Nawet jeśli wskaźnik procentowy będzie ustalany oddzielnie dla każdego członka UE, to będzie wymagało od Polski konkretnych nakładów i bardzo szybki działań – napisali w interpelacji Dorota Niedziela i Kazimierz Plocke z Koalicji Obywatelskiej. 

W odpowiedzi ministerstwo rolnictwa napisało, że rozwój produkcji ekologicznej w Polsce jest priorytetem, ale taka produkcja jest znacznie bardziej wymagająca i pracochłonna niż produkcja konwencjonalna. Obecnie trwają prace nad Ramowym Planem na lata 2021-2027, ale ich zakończenie jest niemożliwe, dopóki Unia Europejska nie zdecyduje o ostatecznym kształcie strategii „Od pola do stołu” a Polska wynegocjuje z Brukselą swój krajowy plan strategiczny. 

Zgodnie z danymi Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, w 2019 roku w systemie rolnictwa ekologicznego w Polsce kontrolą objęte były 20 144 podmioty (w tym 18 637 gospodarstwa). Ich liczba systematycznie spada. 

MRiRW wskazało jednak, że w ostatnich latach nastąpił bardzo szybki rozwój sektora przetwórstwa żywności ekologicznej. Liczba podmiotów przygotowujących produkty ekologiczne wzrosła z 312 w 2012 roku do 1022 w 2019 r. 

Łączna ilość produktów ekologicznych, importowanych z państw trzecich do Polski w 2019 roku wyniosła 27786 ton, co stanowi niecałe 3% wolumenu produkcji uzyskanej na poziomie gospodarstw ekologicznych w Polsce. To pokazuje, że produkcja przetworzonych produktów ekologicznych oparta jest na surowcach pochodzenia krajowego. 

Polskie rolnictwo ekologiczne w ostatnich latach przeszło duże zmiany w strukturze upraw. Wzrosła powierzchnia uprawy zbóż oraz jej wydajność. Przykładowo wydajność zbóż w 2014 roku wyniosła 1,35 t/ha, a w 2019 już 2,03 t/ha. Analogicznie wzrosła wydajność upraw białkowych z 1,02 w 2014 r. do 1,31 t/ha w 2019 r. czy upraw warzywnych z 1,65 do 3,3 t/ha. Tendencję wzrostową odnotowano też dla upraw roślin strączkowych i białkowych oraz np. winorośli.


Bardzo wzrosła także produkcja upraw sadowniczych, w szczególności jabłek, gruszek, czereśni oraz śliwek. Produkcja upraw sadowniczych w 2017 roku wyniosła 47 tys. ton, a w 2019 roku na rynek w jakości ekologicznej trafiło już 126 tys. ton owoców. W odniesieniu do sektora ekologicznej produkcji zwierzęcej, wzrosło pogłowie drobiu ekologicznego – z 292 tys. szt. w 2017 r. do 484 tys. szt. w 2019 r. Na znaczeniu zyskuje też produkcja akwakultury – 160 ton w 2019 r. 

Szacowana wartość rynku żywności ekologicznej wyrażonej w cenach detalicznych brutto wynosi 1,3 mld złotych według danych za rok 2018. Najwyższą wartość w 2018 r. miał rynek produktów zbożowych (231 mln), przetworów owocowo-warzywnych (191 mln) oraz mleka i przetworów mlecznych (161 mln.). Dla porównania, zgodnie z danymi przedstawionymi przez Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach wartość rynku żywności ekologicznej w Polsce w 2012 roku wynosiła około 200 mln. zł. 

wk