Trudna sytuacja na rynku cukru – UE przygotowuje wsparcie

Posłankę Annę Sobecką zaniepokoiła sytuacja branży cukrowej, której zyski były pięć razy niższe niż w 2017 roku. Aż o jedną czwartą, do 2,1 mld zł, spadły w ostatnim roku obrachunkowym przychody Krajowej Spółki Cukrowej, potentata na polskim rynku. Zysk ze sprzedaży zmalał o ponad 90%, do 44,8 mln zł. Zysk netto, który w poprzednich latach był liczony w setkach milionów złotych, teraz zamknął się na poziomie 34 mln zł. Słabsze wyniki odnotowali też trzej pozostali producenci cukru w Polsce, czyli koncerny: Pfeifer & Langen, Nordzucker i Suedzucker.

- Jakie krajowe i międzynarodowe działania planuje ministerstwo dla zabezpieczenia krajowych producentów buraków cukrowych - zapytała resort rolnictwa posłanka Sobecka.

W odpowiedzi MRiRW przyznało, że sytuacja plantatorów po zniesieniu kwotowania produkcji przez Unię Europejską uległa pogorszeniu. Zgodnie z danymi GUS cena za buraki cukrowe w Polsce w 2017 r. w pierwszym roku bez systemu kwot, spadła o ponad 20% w stosunku do średniej ceny z lat 2014-2016.

Mniejsza konsumpcja cukru

Na ceny cukru na rynku krajowym duży wpływ ma również sytuacja popytowo-podażowa na rynku światowym, która wpływa na niski poziom cen światowych.

- W sezonie 2019/20 prognozuje się mniejszą konsumpcję cukru na świecie od produkcji o ok. 1,8 mln ton. Prawdopodobnie wpłynie to na poprawę sytuacji poprzez zmniejszenie presji na poziom cen cukru - napisał w odpowiedzi na interpelację wiceminister rolnictwa Tadeusz Romańczuk.

Resort rolnictwa zwrócił również uwagę, że szykują się zmiany w zasadach pomocy finansowej dla plantatorów buraków cukrowych. Obecnie wszyscy plantatorzy, którzy zawarli umowy dostawy z producentami cukru (warunek ten uznaje się za spełniony również w przypadku zawarcia umowy z grupą producentów rolnych, uznaną organizacją producentów lub uznanym zrzeszeniem organizacji producentów) mogą liczyć na płatności nie związane z produkcją. Wsparcie przysługuje do powierzchni upraw buraków cukrowych, nie większej niż powierzchnia wskazana w umowie. W tej formie wsparcie sektora buraków cukrowych realizowane jest od 2015 r. Polska przeznacza corocznie na płatność do powierzchni upraw buraków cukrowych ok. 82 mln EUR. Stawka płatności zależy od powierzchni gruntów zatwierdzonych do płatności w danym roku oraz od kursu walutowego, przyjętego do przeliczania płatności za dany rok. W odniesieniu do 2018 r. stawka płatności wyniosła 1 495,63 PLN/ha. Wsparciem objęto prawie 235 tys. ha upraw, a pomoc trafiła do niemal 32,6 tys. rolników.

Taka formuła wsparcia zniknie z rynku wraz z kończącą się perspektywą finansową Unii Europejskiej. Przepisy projektowanego rozporządzenia w sprawie Wspólnej Polityki Rolnej po 2020 r. przewidują możliwość ustanowienia wsparcia dochodów związanego z wielkością produkcji w sektorach rolnictwa istotnych ze względów gospodarczych, społecznych lub środowiskowych i znajdujących się w trudnej sytuacji. Będzie to dotyczyć również wsparcia buraków cukrowych.

Obecny kształt projektu przewiduje, że w przypadku Polski możliwe będzie przeznaczenie na wsparcie związane z produkcją do 10% rocznego pułapu krajowego, albo maksymalnie 12% i ile dodatkowe dwa punkty procentowe zostaną przeznaczone na wsparcie upraw roślin wysokobiałkowych. Tymczasem Polska postuluje na forum Unii Europejskiej zwiększenie dopuszczalnego odsetka koperty krajowej na wsparcie związane z produkcją co najmniej do 15% (13% + 2% na wsparcie upraw roślin wysokobiałkowych), czyli co najmniej do poziomu, który stosowany jest w obecnej perspektywie finansowej.

Grupa ds. cukru

Na wnioski Polski o podjęcie działań stabilizujących sytuację na rynku cukru Komisja Europejska powołała Grupę Wysokiego Szczebla ds. Cukru. W jej ramach Polska wnioskuje o wzmocnienie w prawodawstwie unijnym pozycji plantatorów
w łańcuchu dostaw poprzez:

• wprowadzenie obligatoryjności zawierania porozumień branżowych,
• wprowadzenie możliwości negocjowania cen zakupu buraków cukrowych na poziomie porozumień branżowych,
• wprowadzenie na poziomie UE rozwiązań przeciwdziałających praktykom polegającym na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej przez jedną ze stron umowy.

Polska zabiega również o:

• wprowadzenie skutecznych narzędzi zarządzania rynkiem, ryzykiem klimatycznym oraz zmiennością cen, marż i przychodów. Obecne narzędzia (pomoc do prywatnego przechowywania, przepisy wspólnej organizacji rynku dotyczące braku równowagi rynkowej) nie mają zastosowania do ograniczenia spadku dochodów plantatorów buraków,
• możliwość stosowania skutecznych środków ochrony do buraków cukrowych,
• nieotwieranie kolejnych preferencji w przywozie cukru do UE (skuteczna ochrona rynku przed nadmiernym importem),
• podjęcie działań na poziomie UE mających na celu intensyfikację eksportu cukru z UE do krajów trzecich w celu zagospodarowania występującej na rynku nadwyżki,
• dalsze szczegółowe monitorowanie rynku cukru,
• przeciwdziałanie dalszej koncentracji branży w UE.

wk
Fot. Sierszeńska