Ceny rzepaku: wystarczy, że USDA ruszyło soję i rzepak zaraz podskoczył

Globalne zmiany prognozy USDA podaży i popytu na soję w sezonie 2022/23 obejmują niższe zbiory, przerób i zapasy końcowe. Trudno się dziwić, że na taki scenariusz giełda zareagowała wzrostami, ale czy jest to trwała tendencja?

dr Juliusz Urban10 lutego 2023, 07:43

Z tego artykułu dowiesz się:

jakie zmiany w szacunkach dotyczących światowego bilansu soi wprowadziła USDA w swoim lutowym raporcie?
jak dużo UE importuje soi, rzepaku i słonecznika?
ile rzepaku, soi i słonecznika wjechało w tym sezonie do Polski?
jak bardzo spowolnił import rzepaku?
co się dzieje na giełdzie Matif z notowaniami rzepaku?
ile rzepaku w 2022 r. przetworzono w Polsce?
jak na to wszystko reaguje rynek krajowy?

To pierwszy od wielu miesięcy raz, kiedy eksperci Ministerstwa Rolnictwa Stanów Zjednoczonych obniżają prognozy dla soi. Skąd krajowy rzepak otrzymał dodatkowe wsparcie i jak zachowują się obecnie dostawcy i odbiorcy rzepaku?

USDA spadają prognozy soi

Globalna produkcja soi została zmniejszona o 5 mln ton do 383,0 mln ton co jest skutkiem niższych szacunków plonów dla Argentyny i Ukrainy. Zbiory w Argentynie spadły o 4,5 mln t, do 41 mln t, bo tam niższy areał i suche warunki pogodowe wpływają na słabsze plony. Zbiory na Ukrainie spadły o 0,4 mln t, ze względu na niższym zebrany areał.

Globalny eksport soi prawie się nie zmienił, wyniesie nadal zdaniem amerykańskich ekspertów 167,5 mln t. Nieco niższy eksport z Argentyny zrekompensowany został wyższymi dostawami z Paragwaju i Brazylii. Mniejsze ilości importowanej soi przypisano do UE (13,9 mln t; –0,5 mln t), gdyż ograniczony został wyższym importem rzepaku i słonecznika.

Globalny przerób nasion soi został zmniejszony o 3,4 mln t, głównie dzięki niższemu przerobowi w Chinach, Pakistanie i u największego eksportera śruty sojowej Argentyny.

Globalne końcowe zapasy soi zmniejszają się o 1,5 mln t, do 102 mln ton, przy niższych zapasach w Ameryce Południowej, częściowo zrekompensowanych wyższymi zapasami dla Chin.

Soja rzeczywiście w odwrocie, a jak z importem rzepaku?

Istotnie sojowy import do UE wynosząc w tym sezonie 6,45 mln t, jest w porównaniu z analogicznym okresem ubiegłego roku gospodarczego o 1,5 mln t słabszy. Jednak sojowe starty ze sporą nadwyżką nadrabiają rzepak, o 1,4 mln t więcej (4,6 mln t aktualnie), w połączeniu ze słonecznikiem 1,45 mln t wzrostu importu, który w tym sezonie wynosi jak na razie 1,74 mln t. Tylko w jednym miesiącu UE zaimportowała prawie 1 mln t rzepaku i ponad 200 tys. t słonecznika.

Do Polski od początku sezonu wjechało dotychczas prawie 104 tys. t soi, 670 tys. t rzepaku i tylko 13 tys. t słonecznika. Porównanie danych ze startu tego roku z aktualnymi pokazuje, że import rzepaku z Ukrainy się rzeczywiście chyba kończy, bo przez ostatni ponad miesiąc wjechało do Polski jedynie 33 tys. t rzepaku.

Matif trochę wyżej

Rzepak na Matifie przez chwilę odzyskał oddech, bo jego kursu zaczęły miarowo zyskiwać. Jednak to trochę za wcześnie by ogłaszać duże odbicie, bo po czwartkowych (09.02.23 r.) spadkach rzepak na maj kosztuje 547,75 €/t, a więc zaledwie 3,5 euro wyżej niż przed tygodniem. Wsparcie nadeszło jednak z innej strony, bo złotówka na powrót zaczęła się osłabiać i za jedno euro płacimy już 4,75 zł.

To właśnie z tych dwóch powodów ,mamy do czynienia z ruchem cen do góry. W firmach handlowych rzepak podrożał średnio o 25 zł, bo handlowcy płacą 2150–2600 zł/t. Coraz śmieszniej wygląda, to na siłę utrzymywane w krajowej spółce skupowej 2150 zł/t, na szczęście wiele firm podąża za rynkowym trendem.

Jak tłoczą krajowi przetwórcy?

Przetwórcy w swoim dorocznym komunikacie dotyczącym przerobu rzepaku poinformowali, że w 2022 r. przetworzone prze członków PSPO przetworzone zostało 3,27 mln t rzepaku i tym samym utrzymany został rekordowy wynik z roku 2021.

W tym tygodniu przemysłowcy swoje ceny skupu podnieśli i jest to już kolejny tydzień z podwyżkami. Wśród dostawców trochę się ruszyło, choć jak obserwują handlowcy zakładów więksi przy decyzjach o sprzedaży jeszcze dzielą swój rzepak na partie.

– Mniejsi już nie kalkulują, jak kiedyś dzwonili się umawiali, to teraz widząc taką zmienność jak tylko Matif trochę idzie do góry, nic już nie mówią tylko jadą z dostawami, żeby złapać cenę dnia – informuje zaopatrzeniowiec zakładów tłuszczowych.