Rekordowe ceny rzepaku – poszukujemy przyczyn

Rekordowe zbiory oleistych w Rosji

Rosja przyzwyczaiła nas, do tego, że z jej potencjałem produkcyjnym i eksportowym w zbożach od dawna trzeba się liczyć, ale na rynku oleistych wyniki rosyjskie miały dotychczas mniejszy wpływ na ceny światowe. Pierwszy wyraźny sygnał aspiracji do regulatora cen oleistych Rosja zgłosiła w poprzednim sezonie, kiedy to załamanie zbiorów słonecznika spowodowało niezłe zamieszanie na światowym ryku olejów roślinnych. W tym sezonie rosyjskie Ministerstwo Rolnictwa poinformowało, że zbiory roślin oleistych osiągnęły rekordowe 23 mln t. Zdecydowanie korzystniejsza jest sytuacja w słoneczniku, gdzie zbiory wzrosły o 17% w skali roku i wyniosły 15,5 mln ton. Rosyjskie zbiory wzrosły w 2021 r. w stosunku do poprzedniego sezonu o 10,5%, do 4,8 mln t. Natomiast w rzepaku Rosjanie zanotowali 8,5-proc. wzrost zbiorów , do 2,8 mln t.  Wzrost produkcji oleistych wynikał przede wszystkim z rosnącego zainteresowania tymi uprawami wyjaśnił resort. Według Rosstatu w tym roku powierzchnia słonecznika wzrosła o 14% do 9,7 mln ha, soi o 7,4% do ponad 3 mln ha, rzepaku o 13,2% do prawie 1,7 mln ha. W 2020 r. zebrano 21,2 mln t oleistych, a w 2019 - 22,7 mln ton.

Ministerstwo Rolnictwa spodziewa się, że w 2022 r. powierzchnia upraw roślin oleistych, w tym rzepaku i soi, będzie nadal rosła. Według prognozy IKAR w powierzchni nasadzeń słonecznika prawdopodobna jest albo stabilizacja na obecnym poziomie, albo ich nieznaczna redukcja, bo w wielu regionach zajmuje on już ponad 25% płodozmianu.

Brazylijskie rekordy sojowe wywrą presję na konkurencyjne kraje w 2022 r.

Eksperci S&P Global Platts spodziewają się, że w sezonie 2021/22 brazylijscy producenci soi wyprodukują rekordowe ilości nasion oleistych, co prawdopodobnie będzie wywierać presję na głównych konkurentów, w tym USA i Argentynę. 

Przypomnijmy, że analitycy agencji rolnej Conab i USDA spodziewają się, że produkcja brazylijskiej soi w sezonie 2021/22 wyniesie odpowiednio 142,8 mln ton i 144 mln ton, w porównaniu z już rekordowymi danymi z sezonu 2020/21 informującymi o 138 mln t zebranych wówczas.

– Brazylijscy hodowcy soi osiągnęli znaczne zyski w ciągu ostatnich dwóch lat dzięki wysokim cenom nasion oleistych. Nawet przy rekordowych prognozach zbiorów ceny soi wykazują tendencję wzrostową, ponieważ kilka krajów ucieka się do gromadzenia zapasów w obliczu rosnącego popytu na paszę dla zwierząt – informuje Conab. Analitycy oszacowali również, że areał soi w Brazylii w sezonie 2021/22 wzrośnie o 3,7% – do rekordowego poziomu 40,35 mln ha.

Jeśli produkcja nasion oleistych w Brazylii będzie zgodna z oczekiwaniami, to Stany Zjednoczone i Argentyna na pewno odczują presję rynkową w 2022 r. Ponieważ to właśnie te trzy kraje konkurują w handlu eksportowym sojowych produktów dostarczanych do Chin.

Ropa naftowa drożeje, oleje bardzo wolno idą za nią

Pomimo stopniowego wzrostu cen ropy, ceny olejów roślinnych pozostają stabilne ze względu na niski popyt ze strony importerów, którzy zgromadzili niezbędne zapasy.Lutowe kontrakty na ropę Brent wzrosły na wczorajszej sesji przekroczyły 80 USD/baryłkę. Kontrakty na ropę WTI wzrosły do 77,3 USD za baryłkę. Główną przyczyną wzrostu cen był spadek zapasów ropy w USA do najniższego od września poziomu 420 mln baryłek. Pomimo rosnącej liczby zachorowań, wiadomość o łagodnym przebiegu choroby związanej z mutacją Omikron nadal wspiera rynek ropy naftowej. Rynek ze zrozumieniem przyjął spodziewaną wcześniej wczorajszą decyzję krajów OPEC+, które będą kontynuować planowany wzrost produkcji o 400 tys. baryłek/dobę także w lutym.

Ceny olejów roślinnych zwykle natychmiast reagują na zmiany cen ropy tym razem przy słabym popycie i zwiększonej podaży podwyżki są nieznaczne. Marcowe kontrakty terminowe na olej palmowy na malezyjskiej giełdzie wzrosły o ponad 1% do 4908 Ringgitów malezyjskich/t. Eksperci oczekują, że pod presją zwiększonej podaży i nowych danych eksportowych za grudzień ceny oleju palmowego mogą jednak spadać. Bowiem ich wysokie poziomy wywierają presję na rząd Indonezji dotyczącą zwiększenia produkcji oleju palmowego w kraju w 2022 r. do 51 mln t, z 49,7 mln t w 2021 r czyli o 2,6% więcej.

W poświątecznym tygodniu na giełdzie w Dalian kontrakty terminowe na olej sojowy spadły o 0,75%, a na olej palmowy o 0,93%. Na Chicago styczniowe kontrakty terminowe na olej sojowy w Chicago wzrosły w ciągu tygodnia o 3,6% i wyceniane są po 1250 USD/t. Ceny oleju słonecznikowego w basenie Morza Czarnego utrzymują się nadal pomiędzy 1300–1330 USD/t. Światowe ceny olejów roślinnych mają także wpływ na ceny surowca w Polsce, choć rzepak wydaje się nieco wyobcowany i wyraźnie jest na uprzywilejowanej pozycji, bo jest go zwyczajnie zbyt mało, a kontrakty na sprzedaż oleju są porobione. Dlatego europejska giełda zalicza kolejne rekordy rzepakowych notowań.

Rzepak pokonuje kolejne rekordy

Rzepak nie zrobił sobie świątecznej przerwy, a Nowy Rok wita kolejnymi rekordami. Wczoraj ceny wzrosły o 17 euro/t, a dziś (05.01.2022r.) kontrakty na  luty rosnąc o kolejne  10 euro/t, zbliżają się do 800 euro, bo rzepak na luty kosztuje już 798 euro/t. Notowania majowe w środowe wczesne popołudnie kosztują 752 euro/t. Krajowe wzrosty cen koryguje nieco mocniejszy złoty, za jedno euro dziś płacimy 4,57 zł

Firmy handlowe skupują rzepak po 3050–3600 zł/t, ale te które są bardziej na bieżąco z cenami proponują 3480–3600 zł/t. 

Zakłady tłuszczowe swoje cenniki opierają już o bazy tańszych kursów Matifu majowego, ale i tak podniosły swoje notowania. W czwartkowe popołudnie tłocznie za rzepak  proponowały:

• ZT Kruszwica dostawy bieżące     – 3600 zł/t 

             Brzeg dostawy bieżące         – 3600 zł/t

• ADM Szamotuły dostawy bieżące  – 3615 zł/t

             Czernin dostawy lutowe        – 3600 zł/t

• Komagra Tychy dostawy bieżące   – 3500 zł/t   

             Kosów Lacki dostawy bieżące – 3500 zł/t  

• Viterra Bodaczów dostawy bieżące – 3600 zł/t

• Bestoil Lasocice dostawy bieżące   – 3600 zł/t

Rzepak na nowe zbiory jest kontraktowany po 2700 zł/t, ale nie jest to najlepszy moment na kontraktację. Uprawy wyglądają bardzo różnie, a kontrakty sierpniowe są ponad 200 euro/t niższe od lutowych. Trzeba zaczekać, aż luty zniknie z tabel giełdowych i nowe zbiory choćby w połowie zbliżą się do cen starego rzepaku.

Juliusz Urban Fot. archiwum taP