Rynek rzepaku: milion ton rzepaku w miesiąc – to jest dopiero wynik!

Bardzo dynamiczny import rzepaku do UE jest w tym sezonie jednym z czynników decydujących o spadkach cen tego surowca. Ale ostatnie efekty mogą naprawdę zadziwiać.

dr Juliusz Urban10 marca 2023, 07:54

Z tego artykułu dowiesz się:

ile rzepaku UE zaimportowała dotychczas?
jaki jest miesięczny rekord unijnego importu?
z których krajów rzepak do Unii przyjeżdża?
który kraj kupuje go najwięcej?
jak wygląda aktualna sytuacja rynkowa w Polsce?

W marcowym raporcie USDA prognozuje, że UE w bieżącym sezonie zaimportuje 6,5 mln t rzepaku i będzie to o milion ton więcej niż przed rokiem. Rzeczywistość może jednak amerykańskich ekspertów zaskoczyć, bo już na początku marca mamy do czynienia z unijnym importem rzepaku wynoszącym 5,6 mln t. A co jeszcze ciekawsze, tylko w ciągu ostatniego miesiąca do UE przywieziono aż milion ton rzepaku. Według statystyk KE, opracowywanych przez DG Agri stan unijnego importu na dzień 5.02.2023 r. wynosił 4 mln 617 tys. t, a miesiąc później jest to już 5 mln 672 tys. ton.

Skąd jedzie rzepak, kto kupuje?

Najwięcej z tej ostatnio nadesłanej ilości, bo 640 tys. t przypisać możemy Australii, której łączny eksport rzepaku do Unii w tym sezonie wzrósł już do 2,32 mln t. Australijski udział w unijnym imporcie wynosi już 41%. Więcej rzepaku dostarcza tylko Ukraina, z której w ostatnim miesiącu przyjechało „tylko” 260 tys. t. Jednak udział ukraińskiego rzepaku (2,87 mln t) wciąż stanowi ponad połowę całego unijnego importu rzepaku.

Nic dziwnego, ze górę biorą te dwa kraje, bo to właśnie u nich IGC prognozowało wzrosty zbiorów rzepaku. Ukraina, która jest przecież stałym dostawcą rzepaku na Unijny rynek zebrała zdaniem ekspertów Międzynarodowej Grupy Zbożowej 3,5 mln t rzepaku (+0,6 mln t), a Australia swoje zbiory w tym sezonie powiększyła o 0,8 mln t i zebrała 7,6 mln t.

Idąc śladem zakupów łatwo zdamy sobie sprawę z faktu, że decydują porty, albo sąsiedztwo z Ukrainą. I tak doskonale wyposażona w nowoczesne nabrzeża portowe Belgia zaimportowała dotychczas 1,5 mln t rzepaku, Holandia 901 tys. t, a Francja i Niemcy odpowiednio po 858 i 812 tys. ton. Z sąsiadów Ukrainy wybijają się Polska (673 tys. t), Rumunia 393 tys. t. Mniejsze ilości zaimportowały Węgry i Słowacja, odpowiednio po 120 i 116 tys. ton. Także przy udziale pozostałych krajów koszyczek rzepaku w UE zaczął się wypełniać i ciśnie na ceny za każdym dniem kolejnego notowania.

Załamanie rynku rzepakowego

To właśnie dlatego spadki cen są dla rzepaku w tym sezonie wpisane już w stały schemat. Tak też się dzieje aktualnie, gdy notowania majowe rzepaku na Matifie w czwartek (9.03.2023 r.) spadają poniżej 500 €/t, rzepak kosztuje499 €/t i jest to aż 32 euro taniej niż przed tygodniem.

U zajmujących się jeszcze skupem rzepaku handlowców ceny skupu pospadały do 2100–2400 zł/t, chociaż zdecydowanie największa grupa proponuje 2200–2300 zł/t. Handlowcy informują, że przezywają ostatnio najazd dostawców rzepaku.
– Rolnicy tak długo czekali, ale po kolejnych tak dużych spadkach chyba zrozumieli, że znikąd już na pomoc nie można liczyć, trzeba pogodzić się z losem i sprzedać cały rzepak – informuje przedstawicielka firmy skupowej.

I rzeczywiście trudno liczyć na wyższe ceny, gdy i u przetwórców są tak duże spadki. Zakłady tłuszczowe jeszcze niedawno miały spory ruch i dużo drobnych dostaw.
– Jeszcze parę dni wcześniej mieliśmy masę dostaw, ale jeśli zwykle kupujemy po 25-tonowym transporcie, to teraz były to partie 12–13 ton – mówi zaopatrzeniowiec zakładów.

Tłocznie na warunkach krajowych proponują: