Rynek rzepaku: rosnące szacunki powodują spadki cen

USDA przewiduje, że światowa produkcja nasion oleistych w sezonie 2022/23 w porównaniu z sezonem bieżącym wzrośnie o 8% i wyniesie 647 mln ton. Stanie się tak głównie ze względu na wzrost produkcji soi, wg tych prognoz światowe zbiory soi rosną o 45 mln t – do 394,7 mln t w porównaniu z sezonem 2020/21. Eksperci przewidują wzrost plonów w Stanach Zjednoczonych do 126,3 mln t (+5,5 mln t rok/roku), Argentynie, do 51 mln ton (+9), Brazylii, do 149 mln ton (+24) i Paragwaju, do 10 mln t (+5,8). Jednocześnie, spodziewa się spadek produkcji soi na Ukrainie, do 2,3 mln ton (–1,5) i w Indiach do 11,5 mln ton (–0,4).

Więcej rzepaku

Lepiej ma być w rzepaku, bowiem globalna produkcja 2022/23 osiągnie rekordowe 80,3 mln t. Wzrosną zbiory rzepaku w UE i Kanadzie. Zdaniem USDA w Kanadzie zbiory po tragicznej w skutkach zeszłorocznej suszy wzrosną o 7,4 mln t i wyniosą 20 mln t. W Unii zdecydowany wpływ na rosnące zasiewy miały wysokie ceny, utrzymujące się przez cały sezon, dlatego UE zbierze 18,5 mln t, tj. o 0,7 mln t rzepaku więcej niż przed rokiem.

Nawet z danych płynących z Ukrainy wynika, że z rzepakiem na najbliższy sezon nie jest tam najgorzej. Bowiem jeszcze przed wojną rzepak ozimy zasiano na 1 mln 414 tys. ha, czyli o 442 tys. ha więcej niż w 2021 r. Wzrost powierzchni uprawy rzepaku w Ukrainie, skoncentrowanej na jej zachodnich obszarach, oddalonych od działań wojennych, ma napędzić produkcję aż 3,2 mln ton.

Także w Rosji zbiory roślin oleistych w tym roku mogą być rekordowe i wynieść 25,3 mln ton wobec 24,8 mln ton w 2021 roku.  Produkcja soi prognozowana jest na 5,05 mln t (w 2021 - 4,76 mln t), rzepaku - 3,3 mln t (2,79 mln t), lnu - 1,4 mln t (1,29 mln t). Natomiast zbiory słonecznika będą nieco mniejsze niż w ubiegłym roku - 15,25 mln t wobec 15,65 mln ton. 

Według majowej prognozy USDA zbiory roślin oleistych w Rosji w tym roku mogą wynieść 22,6 mln ton, wobec 23,1 mln ton w przeszłości. W tym plony soi mogą wzrosnąć z 4,76 mln t do 5,3 mln t, rzepaku - z 2,78 mln t do 2,8 mln t, a zbiory słonecznika będą spadać z 15,57 mln t do 14,5 mln ton .

Chiny otwierają bramy dla canoli

Rosnące zbiory mogą spotkać się z wzrastającym zapotrzebowaniem, bo na rzepak z Kanady powtórnie otwiera się chiński rynek. Chiny poinformowały w środę (18.05.2022 r.),  że znoszą ograniczenia importu dla kanadyjskiej canoli, które zostały wprowadzone trzy lata temu. Kanada poinformowała, że ​​Chiny przywróciły dostęp do swojego rynku dwóm kanadyjskim firmom, które od marca 2019 r. zostały zawieszone przez chińskie organy celne w eksporcie nasion rzepaku do Chin. W 2019 r. eksport rzepaku z Kanady do Chin wyniósł 1,54 mln ton, o 3,33 mln ton mniej niż w poprzedzającym restrykcje 2018 r. Za to w ostatnim 2021 r. dostawy nieznacznie wzrosły do ​​2,25 mln ton ­– informuje Reuters.

Mniejszy przerób, spadają potrzeby

Według FEDIOL, europejskiego stowarzyszenia ds. produkcji olejów i śrut, w kwietniu wolumen przerobionych nasion oleistych w krajach UE wyniósł 3,2 mln ton, czyli o 14% mniej niż w poprzednim miesiącu i o 4% mniej niż w kwietniu ubiegłego roku. Firmy należące do FEDIOL reprezentują ok. 80% całkowitej ilości przetwórców w „starej” UE-28.

Dodatkowo Niemcy coraz poważniej mówią o ograniczeniu domieszek biopaliwowych i zmniejszenie udziału biodiesla do 2025 r.

Patrząc na kalendarz trudno jest też nie zauważyć, że przetwórców w całej Europie czekają za chwilę postoje związane z rocznymi przeglądami instalacji, stąd przerób w następnych miesiącach może być jeszcze mniejszy.

Matif w dół, spadają ceny w skupie

I tak to giełdy po wcześniejszych sporych wzrostach na początku tego tygodnia zareagowały jeszcze silniejszymi spadkami. Rzepak na Matifie po poniedziałkowej i wtorkowej górce w kolejnych dniach tygodnia zaczął mocniej spadać. środowe spadki o 44,75 euro/t i czwartkowe poprawienie kolejne 6,50 euro na minusie powodują, że rzepak na czwartkowym zamknięciu (19.05.22 r.) na sierpień kosztuje już tylko 824 euro/t. Dodatkowo umacnia się złotówka do 4,64 zł/euro, co powoduje jeszcze większe przeszacowanie krajowych cen. 

Handlowcy nieco tak trudną walką z chimerycznym rynkiem zniecierpliwieni wyrzucają już ceny starego rzepaku ze swoich cenników. Nieliczni pozostali na rynku proponują za rzepak ze zbiorów 2021 r.  3850–4700 zł/t, choć te najwyższe zapewne za chwilę zostaną zwinięte.

Zakłady Tłuszczowe też obniżyły ceny, choć trudno nie odnieść wrażenia, że bardziej chętni do zakupu buforują nieco giełdowe spadki.

Za stary rzepak w czwartkowe popołudnie przetwórcy proponują:

·         ZT Kruszwica dostawy bieżące     – 4565 zł/t 

                     Brzeg dostawy bieżące       – 4565 zł/t

·         ADM Szamotuły dostawy na maj   – 4510 zł/t

                   Czernin dostawy na maj       – 4510 zł/t

·         Komagra Tychy dostawy bieżące   – 4600 zł/t   

               Kosów Lacki dostawy bieżące   – 4600 zł/t  

·         Viterra Bodaczów na czerwiec       – 4397 zł/t

·         Bestoil Lasocice dostawy bieżące   – 4590 zł/t

Ceny rzepaku ze żniw 2022 r. również sporo potaniał i jest kontraktowany po 3750–3760 zł/t. 

UWAGA! W związku z dużymi wahaniami cen podane informacje cenowe należy traktować jako aktualne na 19.05.2022 r. na godz. 13–14.

Juliusz Urban  Fot. Urban