Prosto z Ukrainy – rosyjska agresja będzie skutkowała światowym kryzysem żywnościowym

Znaczny wzrost cen żywności, a nawet głód w części krajów świata, może stać się mroczną rzeczywistością w roku 2022 i w latach następujących. Ukraina jest jednym z głównych dostawców wielu płodów rolnych na rynki Europy, Afryki Północnej oraz Chin. Od ilości oraz sprawnego dostarczania tych produktów zależy byt ponad 400 milionów osób na świecie. Dotyczy to szczególnie takich krajów jak Liban, Jemen, Syria. Nie tylko w ww. państwach, ale także w wielu innych zapasy żywności mogą zakończyć się w ciągu 6 miesięcy.

Konsekwencje wojny

Rosyjska agresja na Ukrainę już spowodowała następujące konsekwencje:

• blisko 20% terenów Ukrainy jest tymczasowo okupowane przez Rosję. W dużym stopniu uniemożliwia to sprawne rozpoczęcie przez rolników prac wiosennych na 20–30% użytków rolnych. Rolnicy w Ukrainie mają do czynienia ze świadomym oraz celowym niszczeniem przez rosyjskie oddziały wojskowe techniki rolniczej, pola są bezprawne zabierane i minowane. To ostanie z kolei będzie wymagało nawet do kilku lat przestoju w produkcji w celu ich rozminowania. Według prognoz szeregu organizacji międzynarodowych, w tym ONZ, może to doprowadzić do zmniejszenia produkcji zboża o co najmniej 30%;
• przerwanie łańcuchów logistycznych – poczynając od produkcji żywności, aż do eksportu surowców do innych krajów;
• zatrzymanie importu paliwa oraz nawozów mineralnych z Rosji oraz Białorusi (na poziomie ponad 70% w porównaniu z rokiem poprzednim), co z kolei może doprowadzić do niedoborów w czasie prac polowych;
• Rosja od miesięcy blokuje porty morskie Ukrainy, przez które odbywał się eksport blisko 90% produkcji rolniczej z Ukrainy. Na początek kwietnia w ukraińskich portach zablokowanych jest ponad 100 statków z importowanymi towarami;
• wprowadzenie rozporządzenia ukraińskiego rządu obowiązującego od 5 marca 2022 r., które zakazuje eksportu mięsa, niektórych zbóż, gryki, cukru oraz soli, a także rozszerzenie listy towarów, na których eksport konieczna jest licencja (pszenica, kukurydza, mięso drobiu, jajka oraz olej);
• z Ukrainy uciekło ponad 4 mln. osób (stan na 31 marca). Ten czynnik spowoduje zmniejszenie zatrudnienia w procesie produkcji i eksportu żywności.

Wymienione konsekwencje mają charakter negatywny i nie dają możliwości prowadzenia przez ukraińskie władze choćby częściowych prognoz dotyczących poziomu plonów w roku 2022 oraz perspektyw wznowienia eksportu.

Wzrost cen żywności

Rosyjska inwazja na Ukrainę doprowadziła do wzrostu cen chleba i innych podstawowych artykułów żywnościowych szczególnie w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Kraje te są szczególnie uzależnione od ukraińskiego zboża. Według prognoz ekspertów i organizacji międzynarodowych ceny na żywność na skutek rosyjskiej agresji mogą wzrosnąć o nawet 22%.

ONZ także prognozuje, że wojna w Ukrainie może doprowadzić do masowego głodu oraz upadku globalnego systemu żywności. Prognozowane są dalekosiężne skutki wojny, które będą odczuwalne poprzez kilka następnych sezonów. Wzrost wydatków oznacza także, że inne kraje będą w stanie tylko częściowo zrekompensować skurczenie się eksportu czarnomorskiego zboża w sezonie 2022–2023.

Każdy ma prawo do chleba?

Według międzynarodowych konwencji praw człowieka każdy ma prawo do dostępu do wystarczającej ilości jedzenia dla aktywnego i zdrowego życia. Aby bronić tego prawa rządy państw powinny wprowadzać odpowiednią politykę, tak aby ludzie mogli pozwolić sobie na zakup bezpiecznego i zdrowego jedzenia.

Dlatego rządy państw zagrożonych widem głodu, a także pozostałych krajów świata powinny działać szybko i stanowczo, tzn.:

• wprowadzać nowe sankcje w stosunku do Federacji Rosyjskiej,
• zaprzestać jakiejkolwiek współpracy z tym państwem,
• zakazać możliwości wejścia rosyjskich statków do portów,
• okazywać maksymalne gospodarcze i militarne wsparcie dla Ukrainy.

Celem tych działań ma być jak najszybsze zatrzymanie agresji militarnej Rosji na Ukrainę oraz uniknięcie kryzysu żywnościowego oraz głodu w szeregu państw.

Jan Sztejer

Źródła:

1. https://www.radiosvoboda.org/a/news-hlib-ukrayina-ministr/31758176.html
2. https://www.facebook.com/DefenceIntelligenceofUkraine/posts/270576275253800
3. https://www.bloomberg.com/news/articles/2022-03-11/record-food-prices-could-leap-22-more-on-ukraine-war-un-warns
4. https://www.radiosvoboda.org/a/novyny-pryazovya-viyna-ukrayina-vrozhay-holod/31757655.html
5. https://data2.unhcr.org/en/situations/ukraine
6. https://www.youtube.com/watch?v=9-uA_aXN-Hc
7. https://twitter.com/antonioguterres/status/1505027531581259776
8. https://www.hrw.org/news/2022/03/21/russias-invasion-ukraine-exacerbates-hunger-middle-east-north-africa