Dopłaty bezpośrednie 2020: co się zmienia?

W tym roku po raz trzeci będziemy aplikować o dopłaty bezpośrednie za pomocą aplikacji eWniosekPlus. Niech nie zwiodą was papierowe formularze, które ARiMR rozsyła rolnikom, także i w tym roku. Mają one jedynie charakter informacyjny.

Po trudnej kampanii 2018, już w ubiegłym roku aplikacja działała zupełnie przywozicie i miejmy nadzieję, że w tegorocznej kampanii nie będzie z nią również problemów. Aplikacja na tegoroczną kampanię ruszy 15 marca, tj. w pierwszym dniu przyjmowania tegorocznych wniosków. Co prawda, można się do niej zalogować przed tym dniem, ale będziemy mieli jedynie dostępne formularze z poprzednich lat. Dlatego warto trzymać nerwy na wodzy i przed 15 marca nie wypełniać wniosków, a tym bardziej nie wysyłać ich do ARiMR, bo zrobimy to na niewłaściwych formularzach.

Wypełniając wniosek po 15 marca też trzeba upewnić się, że jest on wypełniony na formularzu za 2020 rok. Dobrze więc przed wysłaniem pobrać roboczy wydruk i sprawdzić, czy wszystko się zgadza.

Oświadczenia od 1 marca

Ważna zmiana dotyczy w tym roku osób, które zamiast wniosku o dopłaty chcą złożyć papierowe oświadczenie o braku zmian w porównaniu z rokiem ubiegłym. Oświadczenie może złożyć rolnik, który w 2019 r. ubiegał się wyłącznie o jednolitą płatność obszarową, płatność za zazielenienie, płatność dodatkową, płatność związaną do powierzchni uprawy chmielu, płatność do owiec, płatność do kóz lub płatność niezwiązaną do tytoniu, a powierzchnia gruntów ornych zawarta we wniosku złożonym w 2019 r. wynosiła mniej niż 10 ha.

W poprzednich latach takie oświadczenia składało się jeszcze przed ruszeniem właściwej kampanii – od 15 lutego do 14 marca. W tym roku także ma być możliwość złożenia oświadczenia – jednak tym razem termin rozpoczyna się 1 marca i potrwa do 15 kwietnia.
Jednak zanim takie oświadczenie złożymy, warto się dobrze zastanowić, czy to się opłaca. Szczególnie, gdy zmieniła się powierzchnia gospodarstwa lub za ubiegły rok ARiMR stwierdziła jakieś nieprawidłowości, skutkujące obniżeniem dopłat. Wówczas lepiej zamiast oświadczenia wypełnić wniosek w aplikacji eWniosekPlus i zaktualizować wszystkie dane.

Tylko z tytułem prawnym

Począwszy od kampanii 2020 obowiązują nowe przepisy dotyczące przyznawania płatności bezpośrednich i tzw. płatności obszarowych z PROW do gruntów będących własnością Skarbu Państwa, państwowej osoby prawnej, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządowej osoby prawnej. Dotyczy to oprócz dopłat bezpośrednich m.in. płatności ONW, rolnośrodowiskowo-klimatycznych, czy płatności z tytułu rolnictwa ekologicznego.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, taka płatność będzie przysługiwała podmiotowi, który 31 maja danego roku ma do tego gruntu tytuł prawny. Co to oznacza w praktyce? Otóż teraz, ubiegając się o którekolwiek z wymienionych dopłat do gruntów dzierżawionych od Skarbu Państwa (KOWR), czy też od JST, trzeba mieć dokument, potwierdzający prawo użytkowania danego gruntu. Razem z wnioskiem o płatności w 2020 roku trzeba będzie złożyć oświadczenie potwierdzające posiadanie takiego tytułu prawnego (a ARiMR pewnie będzie wymagać także przedłożenia stosownej umowy). Obowiązek ten ma dotyczyć zarówno rolników, którzy w 2020 roku będą występowali po daną płatność po raz pierwszy, jak i tych, którzy kontynuują wcześniejsze zobowiązanie.

Takie obostrzenie przepisów ma zdaniem resortu rolnictwa zapobiegać ubieganiu się o płatności do gruntów użytkowanych bezumownie.

Do 15 maja

Na razie planowany termin zakończenia kampanii przyjmowania przez ARiMR wniosków o dopłaty to 15 maja br. W ostatnich latach przywykliśmy co prawda do tego, że termin jest wydłużany, jednak chyba nie ma co zwlekać do ostatniej chwili. Co prawda, wnioski będzie można jeszcze składać przez 25 dni po 15 maja, ale za każdy dzień opóźnienia Agencja potrąci 1% z należnej kwoty dopłat.

Poprawki do złożonego wniosku można składać bez żadnych konsekwencji do 1 czerwca. Można je złożyć jeszcze później, do 9 czerwca, jednak za uzupełnienia po 1 czerwca ARiMR potrąci część dopłaty, której dotyczyło uzupełnienie.

Zmiany w efa

Nieco inaczej wygląda kwestia zmian w zadeklarowanych obszarach proekologicznych EFA. W ostatnich latach ten problem pojawiał się regularnie z powodu trudności z wysiewem międzyplonów. W przypadku obszarów proekologicznych, w uzasadnionych przypadkach (np. susza), zmian można dokonać także po 9 czerwca. Trzeba pamiętać tylko o trzech ważnych zasadach:

• zmiana nie może stawiać rolnika w korzystniejszej sytuacji w zakresie spełnienia wymogu posiadania obszarów proekologicznych niż zadeklarowano pierwotnie we wniosku. Oznacza to, że jeżeli pierwotnie rolnik zadeklarował za mało EFA, to w wyniku zmiany nie może tego błędu usunąć, ponieważ po zmianie odsetek EFA nie może przekraczać tego z pierwszej deklaracji,
• zmiany mogą dotyczyć tylko zadeklarowanych we wniosku działek (czyli nie można dopisać nowych),
• zmiany mogą dotyczyć wszystkich rodzajów obszarów EFA.

W praktyce oznacza to, że jeżeli mieliśmy zadeklarowany, np. międzyplon ścierniskowy, a z niezależnych przyczyn nie można go wysiać, możemy zamienić go na inny element EFA – np. międzyplon ozimy, ale tylko na działce zadeklarowanej wcześniej we wniosku o dopłaty.

Rozpisz uprawy

Teoretycznie w gospodarstwach, które posiadają mniej niż 10 ha gruntów ornych, nie ma obowiązku deklarowania poszczególnych upraw (takie gospodarstwa są zwolnione z wymogu dywersyfikacji). Jednak w przypadku rolników, którzy zamierzają ubiegać się o premię na restrukturyzację małego gospodarstwa lub takową premię otrzymali, warto jednak rozpisać szczegółowo uprawy.

Dotyczy to również beneficjentów premii dla młodego rolnika albo gospodarstw, które mają być młodemu rolnikowi przekazane.
W takich przypadkach ARiMR sprawdza wielkość ekonomiczną gospodarstw (co w obu przypadkach jest jednym z kryteriów dostępu do pomocy), a przy braku danych o strukturze upraw, trudno taką wielkość ustalić.

Uprawy warto również rozpisać, gdy powierzchnia gruntów ornych w gospodarstwie jest tuż poniżej granicy 10 ha.

Pobierz potwierdzenie

Po wysłaniu wniosku do ARiMR koniecznie trzeba sprawdzić, czy pojawił się on w zakładce „Wysłane” ze statusem „przyjęty”. Tylko takie wnioski są skutecznie złożone w Agencji. Dla własnego bezpieczeństwa warto pobrać jeszcze potwierdzenie złożenia, które jest generowane automatycznie.
Zdarzały się bowiem przypadki, że wniosek mimo wypełnienia widniał w systemie jako roboczy, czyli niewysłany do Agencji i na podstawie takiego wniosku dopłaty niestety nie mogły być przyznane. Jeśli przegapimy wszystkie terminy na złożenie wniosku, nie ma już możliwości ich przywrócenia, czyli skutecznego złożenia wniosku po czasie.