Koniec z przetargami PROW

Opublikowane 18 kwietnia przepisy budziły sporo wątpliwości interpretacyjnych. Zapytaliśmy więc w ARiMR, jak Agencja będzie podchodzić do tych zmian. Oto szczegółowe wyjaśnienia:

Pytanie 1: Czy zniesienie obowiązku przeprowadzania postępowań ofertowych za pośrednictwem portalu dotyczy tylko umów zawartych po wejściu w życie Tarczy Antykryzysowej, czy też umów wcześniejszych?

Zgodnie z art. 53 pkt 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (dalej: ustawa SARS-CoV-2) (Dz.U. 695) z dniem jej wejścia w życie (18.04.2020 r.) uchylone zostały przepisy dotyczące obowiązku stosowania konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców dla działań/poddziałań i pomocy technicznej realizowanych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020.
Tym samym we wszystkich działaniach/poddziałaniach PROW na lata 2014-2020 gdzie dotychczas obowiązywał konkurencyjny tryb wyboru wykonawców, a także w pomocy technicznej ww. Programu przestaje on obowiązywać z dniem 18.04.2020 r.

W związku z powyższym, zgodnie z obowiązującym stanem prawnym, koszty kwalifikowalne w tym również te których wartość przekracza równowartość w złotych kwoty 30 tys. euro, nie muszą być ponoszone w wyniku wyboru wykonawców poszczególnych zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji z zachowaniem konkurencyjnego trybu ich wyboru. Ponadto informuję że z dniem wejścia w życie przepisów zmienionej ustawy, tj. 18 kwietnia 2020 r. utraciło moc rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 lutego 2018 r. w sprawie wyboru wykonawców zadań ujętych w zestawieniu rzeczowo-finansowym operacji oraz warunków dokonywania zmniejszeń kwot pomocy oraz pomocy technicznej (Dz.U.  poz. 396).
 
Powyższe ma również zastosowanie do kosztów kwalifikowalnych poniesionych przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. poz. 695), tj. poniesionych do dnia 17 kwietnia 2020 r., w przypadku postępowań o wypłatę pomocy lub pomocy technicznej lub postępowań o zwrot pomocy lub pomocy technicznej, wszczętych przed dniem wejścia w życie tej ustawy i niezakończonych do dnia jej wejścia w życie.

W praktyce oznacza to, że:

• od dnia 18 kwietnia 2020 r. Beneficjenci PROW 2014-2020 nie są obowiązani do przeprowadzenia postępowania w sprawie konkurencyjnego wyboru wykonawców, tym samym nie są zobowiązani do zamieszczania zapytania ofertowego na portalu ogłoszeń ARiMR, a w przypadku gdy zapytanie ofertowe zostało już zamieszczone na portalu ogłoszeń ARiMR nie są zobowiązani do kontynuowania rozpoczętego postępowania zgodnie z dotychczasowymi zasadami;
• Beneficjenci PROW 2014-2020, którzy przeprowadzili postępowanie w sprawie konkurencyjnego wyboru wykonawców i ponieśli koszty kwalifikowalne objęte tym postępowaniem przed dniem wejścia w życie ww. ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. (przed 18 kwietnia 2020 r.) i jednocześnie złożyli wniosek o płatność przed tym dniem, a postępowanie w sprawie wypłaty pomocy (ocena złożonego wniosku o płatność przez dany podmiot wdrażający) nie zostało zakończone przed 18 kwietnia 2020 r. również nie są obowiązani do stosowania konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców. Tym samym złożona przez nich dokumentacja w sprawie konkurencyjnego wyboru wykonawców nie będzie oceniana, a już oceniona nie będzie brana pod uwagę podczas oceny wniosku o płatność;
• Beneficjenci PROW 2014-2020, którzy przeprowadzili postępowanie w sprawie konkurencyjnego wyboru wykonawców i ponieśli koszty kwalifikowalne objęte tym postępowaniem przed dniem wejścia w życie ww. ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. (przed 18 kwietnia 2020 r.) lub od tego dnia i jednocześnie nie złożyli jeszcze wniosku o płatność, nie są obowiązani do składania dokumentacji z przeprowadzonego postępowania do oceny;
• Beneficjenci PROW 2014-2020, którzy przeprowadzili postępowanie w sprawie konkurencyjnego wyboru wykonawców i ponieśli koszty kwalifikowalne objęte tym postępowaniem przed dniem wejścia w życie ww. ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. (przed 18 kwietnia 2020 r.) lub od tego dnia i jednocześnie złożyli wniosek o płatność od tego dnia, również nie są obowiązani do stosowania konkurencyjnego trybu wyboru wykonawców. Tym samym złożona przez nich dokumentacja w sprawie konkurencyjnego wyboru wykonawców nie będzie oceniana, a już oceniona nie będzie brana pod uwagę podczas oceny wniosku o płatność.
  
  

Pytanie 2: Czy w związku z tym ARiMR będzie informować beneficjentów o zniesieniu tego obowiązku i w jakiej formie?

Tak.
 
Pytanie 3: Jeżeli zniesienie obowiązku dotyczy także umów zawartych przed wejściem w życie przepisów Tarczy Antykryzysowej, czy będą one wymagały zawarcia aneksu do umowy?

Mając na uwadze fakt, że  przepisy Ustawy są nadrzędne względem zapisów umowy, nie ma konieczności zawierania takich aneksów. Dodatkowo, zgodnie ze stanowiskiem służb prawnych, gdy dane postanowienie umowne nie będzie zgodne z treścią przepisów powszechnie obowiązujących, postanowienie takie należy traktować jako niezastrzeżone.
 
Pytanie 4: Co z postępowaniami, które zostały już rozstrzygnięte, a nie nastąpiła jeszcze realizacja zadań, których dotyczyły? Czy beneficjent jest nadal zobowiązany wybraną ofertą, czy może anulować postępowanie?

Mając na uwadze informacje przedstawione w odpowiedzi na pytanie pierwsze, Beneficjenci PROW 2014-2020, którzy przeprowadzili postępowanie w sprawie konkurencyjnego wyboru wykonawców i nie ponieśli kosztów kwalifikowalnych objętych tym postępowaniem nie są zobowiązani do ponoszenia tych kosztów zgodnie z wybraną ofertą co oznacza, że mogą dokonać zakupu z tzw. wolnej ręki.
 
Pytanie 5: Co z postępowaniami, które czekają na ocenę ARiMR, albo są w trakcie procedury (np. są ogłoszone, ale nie minął jeszcze czas składania ofert)? Czy beneficjent może je anulować i dokonać zakupu z wolnej ręki?

Dokumentacja z postępowań ofertowych, która w chwili obecnej złożona została do tzw. oceny fakultatywnej pozostawiona zostanie przez OR ARiMR bez rozpatrzenia o czym Beneficjent zostanie poinformowany. Jednocześnie w związku z brakiem konieczności ponoszenia kosztów kwalifikowalnych w drodze postępowań ofertowych nie należy składać do Agencji dokumentacji z przeprowadzonego postępowania ani do tzw. oceny fakultatywnej ani wraz z wnioskiem o płatność. W odniesieniu natomiast do postępowań będących w trakcie procedury (tj. nie minął zgodnie z opublikowanym zapytaniem ofertowym termin składania ofert)  informujemy, iż możliwe jest anulowanie wszczętego na portalu ogłoszeń ARiMR postępowania.

Oznacza to że zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku beneficjent może dokonać zakupu z tzw. wolnej ręki.
 
Pytanie 6: Czy w zamian za postępowanie ofertowe konieczne będzie dochowanie innych warunków - np. przedstawianie ofert na etapie rozliczenia inwestycji? Jak ARiMR będzie weryfikować racjonalność wydatków?

Obecny stan prawny nie przewiduje  innych warunków rozliczenia inwestycji w następstwie zniesienia konieczności ponoszenia kosztów w wyniku konkurencyjnego wyboru wykonawcy / dostawcy zadania.
Agencja rozliczać będzie zrealizowaną operację na podstawie opłaconych faktur a racjonalność poniesionych  kosztów weryfikować będzie w oparciu o dostępne źródła tj. bazy cenowe, takie jak: informatory, katalogi, opracowania i publikacje specjalistyczne, informacje z Internetu, dostępną literatura fachową, informacje uzyskane telefonicznie od producentów i dealerów,
 
Pytanie 7: Czy wprowadzone zmiany dotyczą tylko okresu trwania stanu epidemii, czy też jest to rozwiązanie trwałe?

Zgodnie z przepisami ustawy SARS-CoV-2, na chwilę obecną, przedmiotowa zmiana dotyczy zarówno okresu trwania epidemii jak i czasu po jej ustąpieniu.

Oprac. gi
Za pomoc w wyjaśnieniu powyższych zagadnień uprzejmie dziękujemy Panu Krzysztofowi Żokowi, Zastępcy Dyrektora Wielkopolskiego Oddziału Regionalnego ARiMR