Pomysł na restrukturyzację małego gospodarstwa: Borówka

Już za dwa tygodnie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozpocznie przyjmowanie wniosków o przyznanie wsparcia dla inwestycji w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw”. Zanim jednak przejdziemy do rozważenia konkretnych inwestycji, przypomnijmy, do kogo dokładnie ta pomoc jest adresowana.

Kto może wnioskować o wsparcie?

Pomoc finansowa może być przyznana rolnikowi albo małżonkowi rolnika, jeżeli:

• jest posiadaczem gospodarstwa rolnego położonego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o wielkości ekonomicznej mniejszej niż 10 tys. euro,
• prowadząc działalność rolniczą podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie nieprzerwanie przez co najmniej 2 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy nie prowadzi działalności potwierdzonej wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej,
• przedłożył biznesplan dotyczący rozwoju gospodarstwa oraz zobowiązał się do zrealizowania tego biznesplanu.

Na ile dofinansowania można liczyć?

Pomoc przyznawana jest w wysokości 60 tys. zł. i wypłacana jest w 2 ratach:

• I rata wypłacana jest w wysokości 80% całkowitej wartości pomocy (48 tys. zł.),
• II rata wypłacana jest w wysokości 20% całkowitej wartości pomocy (12 tys. zł.).

Pomysł na restrukturyzację – owoce

Zdecydowana większość gospodarstw o wielkości ekonomicznej do 10 tys. euro to gospodarstwa o powierzchni od 1 do 20 ha w zależności od tego, jaką produkcję prowadzą (roślinną czy roślinno-zwierzęcą). Zatem do programu może zakwalifikować się zarówno gospodarstwo o powierzchni 19 ha (10 ha żyta, i 9 ha łąk), gospodarstwo o powierzchni 9 ha (3 ha pszenicy, 3 ha żyta i 3 ha pszenżyta i 20 tuczników), jak i gospodarstwo o powierzchni 12 ha (4 ha kukurydzy, 1 ha buraków, 3 ha pszenicy, 4 ha łąk i 4 opasy). Ale niezależnie od tego, co masz w gospodarstwie, ważne jest to, co planujesz zmienić. Skoro z dotychczasowej działalności rolniczej trudno jest utrzymać gospodarstwo, warto postawić na coś, co powinno zwiększyć dochód.

W tym kontekście jednym z łatwiejszych jest wprowadzenie do produkcji w gospodarstwie nowych gatunków roślin, ich choćby wstępne przetworzenie w gospodarstwie i sprzedaż do pośrednika lub końcowego konsumenta. W tym kontekście można poszerzyć produkcję w gospodarstwie o owoce miękkie. W ostatnich latach szczególnie wzrosło zapotrzebowanie na borówkę amerykańską.

Decyzja o tym, jaki owoc lub owoce uprawiać musi być indywidualna i oparta o analizę lokalnego rynku:

• Czy jest w pobliżu targowisko, na którym można je sprzedawać?
• Czy w promieniu kilkunastu- lub kilkudziesięciu kilometrów znajdują się sklepy lub hurtownie potencjalnie zainteresowane pozyskiwaniem takiego towaru?
• Czy istnieje możliwość zawarcia umowy kontraktacyjnej z przetwórcą lub finalnym odbiorcą?
• Czy gospodarstwo znajduje się w bliskiej odległości od dużego miasta, w którym można znaleźć potencjalnych klientów?

To pytania, które musisz sobie zadać podczas analizy SWOT Twojej inwestycji.

Wariant I – sprzedaż prosto z gospodarstwa

Ten wariant będzie dotyczył zapewne większości małych gospodarstw, które zdecydują się na uprawę borówki, przynajmniej w pierwszych latach. Nakłady produkcyjne są spore (o czym będzie mowa za chwilę), dlatego trudno, nawet z dotacją z ARiMR, w pierwszym roku wybudować choćby małą chłodnię. Pomyśleć trzeba zatem albo o sprzedaży detalicznej klientom w gospodarstwie lub na okolicznych bazarach czy targowiskach, dostawie do okolicznych sklepów lub znalezieniu kontrahenta, który odbierze nam towar z gospodarstwa każdorazowo po zbiorze.

Wariant II – modernizacja budynku gospodarskiego

Za 60 tys. zł nie ma możliwości, by założyć 1 ha plantacji i zaadoptować budynek gospodarski na potrzeby chłodni. Ale w mniejszych gospodarstwach można zobaczyć wariant tańszy, tzn. małą chłodnię zdemontowaną z samochodu dostawczego lub ciężarowego i ustawioną wewnątrz istniejącego w gospodarstwie budynku. Gospodarstwa dysponujące większymi funduszami na start i pragnące zwiększać produkcję owoców miękkich powinny jednak rozważyć wybudowanie choćby niewielkiej chłodni do zmagazynowania owoców na dłuższy czas.

Założenie plantacji

Koszt założenia 1 ha plantacji może wynieść nawet do 100 tys. zł. Wszystko zależy od tego, na jakim stanowisku chcemy uprawiać borówkę amerykańską. Ten owoc lubi gleby kwaśne o pH 3,8-4,8, dlatego bardzo często stosuje się jako podkład sadzonek gleby torfowe – zbiera się wówczas kilkudziesięciocentymetrową warstwę ziemi i w to miejsce wsypuje torf. Taki zabieg, łącznie z zakupem sadzonek, które kosztują w zależności od odmiany od kilku do nawet kilkunastu złotych, jest najdroższą inwestycją.

Ale sporo nakładów wymaga także ochrona i pielęgnacja plantacji. Borówka potrzebuje dużo wody, więc w celu uzyskania wysokich plonów (do 9 kg z 1 krzewu) potrzebne jest nawadnianie.

W przypadku ochrony plantacji trzeba też przewidzieć zakup za kilka tysięcy złotych nowego opryskiwacza sadowniczego o pojemności 200-400 litrów. Na początek wystarczy zawieszany, który można zagregować z posiadanym w gospodarstwie ciągnikiem typu Ursus C-330 lub MF 235, których szerokość nie przekracza 135-140 cm. Na zakup nowego ciągnika sadowniczego dotacji z pewnością nam nie starczy. Precyzyjna ochrona i nawożenie dolistne borówki jest kluczowe dla osiągania wysokich plonów.

Dodatkowe koszty, z którymi musisz się liczyć w przypadku takiej inwestycji, to zakup plastikowych opakowań (1 kg), małych skrzynek (5-15 kg) oraz ręcznego wózka paletowego. Jeżeli w gospodarstwie pracuje ciągnik z przednim ładowaczem wyposażonym w ramkę typu euro, to warto doposażyć go za ok 2-3 tys. zł w chwytak palet. Będzie to z pewnością pomocne w załadunku palet z towarem na auta dostawcze lub ciężarowe.

Potrzebna kasa z KAS-y

Zdecydowana większość właścicieli małych gospodarstw jest rolnikami ryczałtowymi. Jeżeli postawisz na inwestycje w gospodarstwie warto rozważyć przejście na zasady ogólne VAT. Jeżeli będziesz prowadzić sprzedaż swoich produktów pośrednikom lub końcowym konsumentom, to najprawdopodobniej będziesz musiał wyposażyć się w kasę fiskalną. To na starcie dodatkowe koszty, ale przy intensyfikacji produkcji się finalnie się to opłaca. I najważniejsze jest to, że unikasz w ten sposób kłopotów z Krajową Administracją Skarbową, a trwające obecnie uszczelnianie podatku VAT, to także częstsze kontrole skarbowe.