Prowadzenie gospodarstwa i usług rolniczych: jak rozliczać VAT?

Pan Marek z Wielkopolski chce wycofać z firmy już zamortyzowany ciągnik, który użytkuje od 10 lat, a po wycofaniu przesunąć go do gospodarstwa. Jego biuro podatkowe sugeruje, że może wycofać ciągnik do gospodarstwa tylko poprzez sprzedaż na fakturę VAT.

7 stycznia 2023, 06:00

Z tego artykułu dowiesz się:

Jak w świetle ustawy o podatku dochodowym traktowane są usługi rolnicze?
Czy w przypadku pana Marka istnieje potrzeba wycofania ciągnika z firmy i ponownego jego włączenia do gospodarstwa?
Gdyby Czytelnik chciał wycofać ciągnik z działalności rolniczej w trybie przepisów VAT, jaką stawką opodatkowana byłaby ta czynność?
Czy przeniesienie (wycofanie) przedmiotowego ciągnika do majątku osobistego rodzi skutki podatkowe?
Czy cielęta kupowane na potrzeby gospodarstwa i na handel (niezależnie od tego, czy na podstawie faktury zakupowej VAT, czy na podstawie faktury VAT-RR) powinny być wpisywane w całości w ewidencji zakupów VAT?

Prowadzę gospodarstwo rolne z chowem otwartym bydła opasowego i równocześnie mam działalność gospodarczą w zakresie usług rolniczych. Cielęta kupuję na rynku na własne potrzeby, a okazyjnie zajmuję się także handlem nimi. Chcę wycofać z firmy ciągnik, który użytkuję od 10 lat i jest już zamortyzowany, a po wycofaniu przesunąć go do gospodarstwa. Moje biuro podatkowe sugeruje, że mogę wycofać ciągnik do gospodarstwa tylko poprzez sprzedaż na fakturę VAT. Drugi mój problem dotyczy zakupu cieląt, moje biuro wymaga, żeby kupować cielęta na firmę i potem zbywać je do gospodarstwa lub klientom. Mam z tego powodu problemy z rejestracją zwierząt w ARiMR. Czy moje biuro podatkowe ma rację w tych sprawach?

Marek S. (woj. wielkopolskie)

Odpowiedź naszego eksperta:

Z braku informacji szczegółowych przyjmujemy, że ww. ciągnik był użytkowany nie tylko w usługach, ale też w gospodarstwie, a postawione pytania dotyczą nie tylko VAT, ale też podatku dochodowego od osób fizycznych. Należy na wstępie przypomnieć, że w świetle ustawy o VAT działalność rolnicza obejmuje zwykłą produkcję rolną oraz usługi rolnicze, leśne i rybackie, ale w świetle ustawy o podatku dochodowym usługi rolnicze są traktowane jako działalność gospodarcza nierolnicza.

Wychodząc z tego, przedmiotowy ciągnik rolniczy – co prawda kupiony w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie usług rolniczych – z punktu widzenia VAT cały czas pozostawał w związku z prowadzeniem działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym. Zatem nie ma potrzeby wycofania ciągnika z firmy i ponownego jego włączenia do gospodarstwa, przede wszystkim zaś nie rodzi to żadnych wymogów ani skutków VAT – dopóki ciągnik będzie wykorzystywany do sprzedaży opodatkowanej.

Wycofanie środka trwałego w trybie przepisów VAT

Gdyby jednak Czytelnik chciał wycofać ciągnik rzeczywiście z działalności rolniczej w trybie przepisów VAT, taka czynność podlegałaby opodatkowaniu stawką 23% zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy. Biorąc pod uwagę dotychczasowe orzecznictwo, nie można samemu sobie wystawić faktury VAT, a udokumentowanie wyliczenia podatku należnego od przeniesienia do majątku osobistego ogranicza się do wykazania przychodu w ewidencji VAT (i odpowiednio w JPK-VAT).

Wycofanie środka trwałego w myśl ustawy o podatku dochodowym

Inaczej sprawę wycofania ŚT traktuje ustawa o podatku dochodowym. Tutaj wycofanie środka trwałego z działalności gospodarczej może nastąpić poprzez przeniesienie go do majątku osobistego podatnika albo poprzez sprzedaż. Przeniesienie (wycofanie) przedmiotowego ciągnika do majątku osobistego polega na jego wykreśleniu z ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych w firmie, z odpowiednią adnotacją. Nie rodzi to żadnych skutków podatkowych pod warunkiem, że przez 6 lat – licząc od roku następującego po wycofaniu – właściciel tego ciągnika nie sprzeda.

Jeśli sprzedaż nastąpi wcześniej, wartość sprzedaży netto ciągnika wchodzi do wartości sprzedaży firmy i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem Czytelnik powinien w opisanej sytuacji ciągnik wyłącznie wycofać do majątku osobistego – z punktu widzenia podatku dochodowego.

Cielęta powinny być wpisywane w całości w ewidencji zakupów VAT

Problem przepuszczania zakupywanych cieląt przez firmę ma prawdopodobnie przyczynę w treści pieczątki i nazwy firmy, jaką formalnie posługuje się Czytelnik. Przypuszczamy, że nazwa jego firmy to np. Usługi rolnicze Jan Kowalski i nie zawiera informacji o gospodarstwie rolnym. Biuro podatkowe prawdopodobnie bierze to dosłownie, stąd problem. Formalnie, z punktu widzenia VAT, nazwa firmy zgłoszona w deklaracji NIP-1, NIP-4 oraz VAT4 nie ma znaczenia co do kierunku wykorzystania zakupionych cieląt – tutaj liczy się przede wszystkim NIP, a ten jest wspólny dla działalności rolniczej.

Zatem cielęta kupowane na potrzeby gospodarstwa i na handel (niezależnie od tego, czy na podstawie faktury zakupowej VAT, czy na podstawie faktury VAT-RR) powinny być wpisywane w całości w ewidencji zakupów VAT. Natomiast dla potrzeb działalności gospodarczej należy uwzględniać wyłącznie faktury na cielęta do dalszej odsprzedaży.

Nasz Czytelnik powinien rozważyć zmianę nazwy firmy, np. Gospodarstwo rolno-usługowe Jan Kowalski, co powoli uniknąć wielu nieporozumień, ale nie zmieni zasad ewidencji podatkowych.

Roman Włodarz

fot. Sierszeńska