Rząd przesuwa pieniądze z PROW – na co będzie więcej, a na co mniej środków?

Do konsultacji społecznych zostało przesłane rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie wysokości limitów środków dostępnych w poszczególnych województwach lub latach w ramach określonych działań lub poddziałań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

Obecne limity funkcjonują od 2015 r. Zapisano w nich m.in. wyjątkową sytuację Mazowsza. Ze względu na to, że województwo mazowieckie – jako region – przekroczyło poziom 75% poziomu PKB na mieszkańca w relacji do średniej unijnej w tabelach finansowych PROW 2014–2020, wyodrębniono limity środków dla województwa mazowieckiego. W związku z tym, w przypadku wybranych zadań również określono limity dla województwa mazowieckiego i łącznie dla pozostałych piętnastu województw. W projektowanym rozporządzeniu zaproponowano odstępstwo od powyższego rozwiązania, polegające na połączeniu limitów na Mazowsze i pozostałe województwa dla niektórych instrumentów wsparcia.

Takie zmiany są niezbędne, gdyż realizacja Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 wkroczyła w końcowy etap i należy dążyć do jak najpełniejszego wykorzystanie budżetu poszczególnych instrumentów wsparcia zgodnie z zasadą N+3 dla każdej alokacji rocznej.

- Proponowane rozwiązanie pozwoli przyznać pomoc jak największej liczbie wnioskodawców spełniających warunki do jej przyznania, ponieważ „uelastyczni” przyznawanie pomocy bez oczekiwania podmiotów przyznających pomoc i wnioskodawców na kolejną nowelizację rozporządzenia o limitach, a polegającą tylko na przesuwaniu środków pomiędzy Mazowszem i pozostałymi województwami - napisano w uzasadnieniu projektu.

Jednocześnie resort rolnictwa zaproponował szereg zmian w limitach poszczególnych działań w PROW 2014-2020. Zmiany zostały pozytywnie zaopiniowane przez Komitet Monitorujący Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 3 września 2020 r. i wysłane do akceptacji do Komisji Europejskiej 16 listopada 2020 r.

W przypadku operacji typu „Premie na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” proponuje się zwiększenie alokacji tego instrumentu o 40 mln euro aby zapewnić odpowiednią ilość środków na potrzeby kolejnego naboru wniosków. Działanie to cieszyło się bowiem dużym zainteresowaniem rolników. Zdaniem resortu rolnictwa to efekt wprowadzonych zmian m.in.: zwiększenie kwoty pomocy podstawowej do 150 tys. zł i odpowiednio o 50 tys. zł za utworzenie każdego dodatkowego miejsca pracy do maksymalnie 250 tys. zł. oraz umożliwienie ubiegania się o pomoc rolnikom i ich domownikom prowadzącym jednocześnie działalność pozarolniczą o małej skali, na operacje związane z uruchomieniem nieprowadzonego wcześniej rodzaju działalności pozarolniczej.

W przypadku działania "Inwestycje w gospodarstwach położonych na obszarach Natura 2000" proponuje się zwiększenie alokacji o 23 mln euro. Dotychczas przeprowadzone nabory cieszyły się dużym zainteresowaniem wśród wnioskodawców. Obecnie limit dostępnych środków jest niewystarczający do przeprowadzenia kolejnego naboru, zaplanowanego na IV kwartał 2020 r.

W przypadku działania „Gospodarka wodno-ściekowa” proponuje się zwiększenie alokacji o 30,5 mln euro. Zwiększona kwota pozwoli na przyznanie pomocy większej liczbie beneficjentów o przyznanie pomocy. Zapotrzebowanie na inwestycje z zakresu gospodarki wodno-ściekowej jest niezwykle duże i kształtuje się na poziomie 190% dotychczasowego limitu środków. Skala zapotrzebowania na środki jest pochodną stopnia zwodociągowania (83,67% - liczone jako stosunek liczby przyłączy wodociągowych do liczby budynków mieszkalnych) i skanalizowania obszarów wiejskich (zaledwie 38,18%). Zwiększenie alokacji tego instrumentu przyczyni się do rozwoju społeczno-ekonomicznego obszarów wiejskich, jak równie pozytywnie wpłynie na kwestie ochrony środowiska.

Zmniejszenie budżetu przeznaczonego na działanie „Modernizacja gospodarstw rolnych” o 200 mln euro wynika z mniejszego niż zakładano zainteresowania w ramach ostatniego naboru wniosków. W ramach naboru z 2020 r. przeprowadzonego dla operacji związanych z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu (obszar D) złożono o ponad 20% mniej wniosków, niż w ramach ostatniego naboru na tego rodzaju obszar. Równocześnie nadal utrzymuje się słabe zainteresowanie wnioskodawców realizacją operacji związanych z nawadnianiem (obszar E).

W ramach "Restrukturyzacji małych gospodarstw" proponuje się zmniejszenie budżetu ogółem o 90 mln euro. Powyższa kwota wynika z oszczędności pozostałych w tym instrumencie wsparcia po ostatnim naborze wniosków z 2020 r. oraz szacowanych oszczędności na etapie rozpatrywania wniosków o przyznanie pomocy.

W przypadku działania „Rozwój przedsiębiorczości – rozwój usług rolniczych” proponuje się zwiększenie alokacji o 70 mln. zł. Zwiększona alokacja środków na realizację tego typu operacji umożliwi skorzystanie z tego instrumentu jak największej liczbie potencjalnych beneficjentów i jest niezbędna do przeprowadzenia planowanego kolejnego naboru wniosków. Mając na uwadze, jak dalekosiężne skutki może wywrzeć na polskiej gospodarce panująca epidemia, zasadnym jest wprowadzanie wszelkich możliwych rozwiązań w celu usprawnienia funkcjonowania polskiej przedsiębiorczości. W związku z tym, zwiększenie puli środków na działanie cieszące się dużym zainteresowaniem wśród polskich przedsiębiorców na obszarach wiejskich przyczyni się do większej liczby realizowanych operacji w zakresie rozwoju usług rolniczych, a tym samym niwelowania negatywnych skutków pandemii na obszarze naszego kraju.
 
- Dzięki dokonaniu proponowanych realokacji środków nastąpi lepsze dopasowanie budżetów poszczególnych instrumentów do rzeczywistych potrzeb zgłaszanych przez wnioskodawców. Jednoczenie przesunięcia środków zaproponowano do instrumentów, w których możliwe jest ich wykorzystanie, a alokacje pomniejszono biorąc pod uwagę jeszcze planowane nabory i szacowane zainteresowanie wnioskodawców – napisano w uzasadnieniu rozporządzenia. wk