Zabezpiecz sobie cenę zbóż na giełdzie

Przynajmniej raz w życiu potrzebujesz prawnika albo lekarza, ale rolnika potrzebujesz codziennie kilka razy dziennie – by jeść. Takimi słowami rozpoczęto dzisiejszą konferencję poświęconą „Zarządzaniem finansowaniem i ryzykiem w polskim sektorze rolno-spożywczym”. Jej organizatorem byli Instytut Myśli Szumana i Centralna Biblioteka Rolnicza.

– Doceniając rolę rolnictwa i tego, jak bardzo jest uzależnione od ryzyka postanowiliśmy zorganizować dzisiejsze spotkanie. Chcemy poświęcić je omówieniu zabezpieczania ryzyka w rolnictwie przez tzw. instrumenty pochodne – czyli umowy zawierane na giełdach światowych. Dodam, że Szkoła Główna Handlowa jest w posiadaniu specjalnego systemu Trading Lab, który pozwala na śledzenie transakcji zawieranych na wszystkich światowych giełdach. Przeszkoliliśmy już 200 studentów na tym sprzęcie. Widzimy, że rośnie zainteresowanie ze strony firm z branży agro na pracowników dysponujących wiedzą o zarządzaniu ryzykiem – zaznaczył prof. Zbigniew Krysiak z SGH, prezes Instytutu Myśli Szumana.

Kontrakt futures albo forward

Zasady zawierania kontraktów na giełdach przedstawili specjaliści z firmy OSTC.

– Zajmujemy się od lat zarządzaniem ryzykiem w wielu krajach. Brzmi to paradoksalnie, ale nie ma klientów, którym świadczymy usługi. Obracamy kapitałem własnym, kupujemy i sprzedajemy opcje na rynkach terminowych całego świata: zboża, oleje, miedź i złoto. Codziennie stajemy przed decyzjami, czy kupić, czy sprzedać. Mocno dywersyfikujemy zakupy. W Polsce mamy 5 biur – tłumaczył Tomasz Kwiatek, dyrektor zarządzający firmy.

Podczas konferencji można było się zapoznać z tajnikami zabezpieczania ryzyka, poprzez wykup kontraktów:

• futures – te występują na rynkach giełdowych;
• forward – są w obrocie na rynku niezorganizowanym, pomiędzy dwiema stronami kontraktu.

Futures to kontrakty dostawy w przyszłym terminie, za cenę uzgodnioną dziś. Pierwsze instrumenty tego typu wprowadzono już w 1848 r. w Chicago, USA.

Przykład z Euronext

Jak działa taki kontrakt? Na giełdzie Euronext (dawnej Matif) jeden kontrakt wykupić można dla np. 50 t pszenicy. Każde postąpienie kontraktu może dokonać się o 0,25 E/t, co dla kontraktu wynosi 12,50 E/t.

Jeśli rolnik chce zabezpieczyć np. cenę ziarna na giełdzie, przede wszystkim musi wiedzieć, że kontrakt giełdowy nie jest dla fizycznej dostawy, ale dla wirtualnej transakcji, za którą dostaje się realne pieniądze.

Załóżmy, że za rok, we wrześniu 2017 r. rolnik będzie miał do sprzedaży 250 ton zbóż, co odpowiada 5 kontraktom po 50 t na giełdzie Euronext w Paryżu. Co zrozumiałe, rolnikowi zależy, by pszenica podrożała od dziś do września 2017 r.

• Dla zabezpieczenia ceny (nie fizycznego towaru) producent sprzedaje 5 kontraktów futures na giełdzie z datą dostawy we wrześniu 2017 r. Robi to np. w styczniu 2017 r. płaci za to 175 E/t.
• Okazuje się, że gdy nadchodzi wrzesień 2017 r. cena na rynku terminowym niestety spadła do 165 E/t.
• Do takiego poziomu jak na giełdzie spadła także cena na rynku fizycznym. Rolnik może więc sprzedać fizycznie 250 t pszenicy swemu lokalnemu dostawcy po 165 E/t. Wie, że stracił 250 x 10 E/t = 2500 E w stosunku do tego, co zakładał w styczniu. Jeśli nie chce – nie sprzedaje, ba, może nawet sprzedać wcześniej, nie czekając na wrzesień.
• Co z giełdą? Na niej cena jest po 165 E/t na wrzesień 2017. Rolnik może więc zamknąć swoją pozycję na niej, tj. kupuje 5 kontraktów z dostawą na wrzesień 2017. Są one o 10 E/t tańsze, niż stawka, jaką zapłacił. Różnica, 10 E/t jest do kieszeni rolnika, co mnożąc przez 250 t daje mu pokrycie straty, jaką poniósł przy fizycznej sprzedaży ziarna.
• Swą pozycję na giełdzie może zamknąć wcześniej – jeśli cena go zadowala, lub później – jeśli liczy na jeszcze jej wzrost. Zawsze jest to jednak transakcja wirtualna.
• Grając na giełdzie trzeba wnieść depozyt, z którego giełda– a raczej izba obrachunkowa – potrąca prowizje handlową, lub z którego pokrywa się różnicę w cenie kontraktów.

Szerzej o mechanizmie giełdowym piszemy w najnowszym wydaniu „top agroszef Premium” – który niedługo oddajemy do druku. 

Dodajmy, że Fundacja Myśli Szumana realizuje wizję Roberta Szumana – ojca założyciela EWG, późniejszej UE. Uważał on, że Europa to wspólnota narodów, opierająca się na równowadze w aspekcie społecznym i ekonomicznym.
Opr. pł