Czym zastąpić eternit? Co na dach zamiast azbestu? Przegląd materiałów

Na pozbycie się azbestu z dachu domu i budynków inwentarskich mamy czas do 2032 roku. Czas biegnie szybko, dlatego warto już teraz pomyśleć o wymianie pokrycia na dachu, na którym jeszcze pozostał eternit. Od czego zacząć? Jaki materiał wybrać?

Choć temat szkodliwego dla zdrowia azbestu wałkowany jest już od wielu lat, to eternit wciąż jest powszechnym pokryciem na dachach domów i budynków polskich gospodarstw. Wymianie pokrycia dachu nie sprzyjają wciąż wysokie ceny materiałów budowlanych oraz koszty robocizny. Pokazujemy, na co zwrócić uwagę podczas wymiany pokrycia dachowego i jakie trendy obowiązują.

Od czego zacząć przy wymianie dachu?

Przy wymianie dachu pierwszym krokiem jest wizyta w starostwie powiatowym i zgłoszenie zamiaru wymiany pokrycia dachu. Po otrzymaniu zgody należy zwrócić się do specjalnej firmy z certyfikatem, która w bezpieczny sposób zdejmie eternit. Warto pamiętać, że większość gmin oraz instytucji rządowych w Polsce prowadzi programy usuwania azbestu, które często dofinansowują jego demontaż i utylizację. Eternitu nie powinniśmy ściągać na własną rękę.

Ocena konstrukcji dachu: czy więźba jest dobra?

Jeśli sprawę rozbiórki starego pokrycia mamy już za sobą, należy przejść do oceny konstrukcji dachu. Najlepiej zlecić to dekarzowi lub przy większych przeróbkach specjaliście konstruktorowi.

– Konstrukcje na domach i budynkach gospodarczych najczęściej mają ok. 30–50 lat. W przypadku domu bez poddasza użytkowego czy stodoły, gdzie wszystkie elementy są drewniane, a więźba jest odkryta, konstrukcja powinna być zdrowa. Takie budynki są naturalnie przewietrzane, jest tam dobry dostęp powietrza. To idealne warunki dla drewna – mówi Tomasz Jurga, prezes Wielkopolskiego Oddziału Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy.

Tomasz Jurga, prezes Wielkopolskiego Oddziału Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy

Najprostszą metodą oceny jakości drewna jest wykonanie kilku odwiertów w celu identyfikacji, czy drewno jest zdrowe i niezainfekowane przez szkodniki (np. robaki, grzyby).

– Ogólnie, jeśli więźba jest odkryta i nie przyjechała do gospodarstwa z robakiem albo tego robaka nie nabyła, to mimo kilkudziesięciu lat jest dobra. Drewno zostaje zaatakowane przez szkodniki zazwyczaj, gdy jest zamknięte i nie ma odpowiedniego dostępu powietrza. Jeśli naturalnie namaka i się suszy, to nic się z nim nie stanie. W takim przypadku jest duża szansa, że nawet w starszym budynku więźba nada się jako konstrukcja pod nowe pokrycie dachu – tłumaczy Jurga.

Przed założeniem pokrycia starą, ale niezniszczoną więźbę, należy oczyścić i zakonserwować. Na rynku dostępnych jest wiele środków do konserwacji drewna (impregnaty, bejce itp.). Konserwację można przeprowadzić natryskowo bądź zwyczajnie – pomalować.

Jaki materiał na jaki budynek?

– Eternit nie należał do konstrukcji ani lekkich, ani superciężkich, dlatego na takie budynki najczęściej stosowana jest blacha bądź blachodachówka. Jeśli jest to budynek typowo odkryty, nie musimy obawiać się skraplania, ponieważ pod każdym nowym pokryciem powinna znaleźć się membrana. Na rynku dostępne są też specjalne blachy z filcem do pochłaniania wilgoci. To dobre rozwiązanie, lecz trzeba pamiętać, że w przypadku nagromadzenia się dużej ilości wody filc może ją przepuścić – tłumaczy Jurga. Ceny blachodachówki w arkuszach zaczynają się od 30 do 90 zł/m². Za blachę trapezową zapłacimy średnio 20–40 zł/m², a dachówkę ceramiczną 7–14 zł/szt.

Zaletą blachodachówki jest możliwość szerokiego zastosowania na dachu domu, garażu czy budynku inwentarskiego.

Lekka i łatwa w montażu blachodachówka

Najlepszym rozwiązaniem zastępującym eternit wydaje się blachodachówka, której montaż jest zbliżony do tego kojarzonego z eternitem (pełne deskowanie lub montaż do łat i kontrłat umieszczonych na deskach). Blachodachówka ma dwie ogromne zalety, które zagwarantują satysfakcję klientom. Pierwszą z tych zalet jest fakt, że blachodachówka jest znacznie lżejsza od eternitu. Druga zaleta jest ściśle związana z tą pierwszą, ponieważ rezultatem niskiej masy blachodachówki, jest łatwość jej montażu. Blachodachówka nie jest jednak jedyną opcją. Równie dobrze sprawdzi się blacha trapezowa, którą oferujemy w przypadku pokrycia dachów jedno- oraz wielospadowych. W przypadku domów ze wspomnianymi tutaj nieskomplikowanymi dachami sprawdzi się również blachodachówka cięta z arkusza. Gdy jednak się na nią decydujemy, pamiętajmy, by zamówić ją z pewnym wyprzedzeniem, by potem nie czekać na materiał i nie spowalniać prac.

Tomasz Herner, z-ca Dyrektora Handlowego Blachy Pruszyński

Dach na budynkach inwentarskich

Inaczej jest w przypadku budynków inwentarskich, gdzie trzeba dopilnować odpowiedniej temperatury, szczególnie latem. Tutaj często rolnicy decydują się na płytę wielowarstwową bądź dach z ociepleniem np. wełną. Płyta warstwowa składa się z dwóch warstw okładzin z gotowym ociepleniem w środku.

Ze względu na panujące w oborze warunki, m.in. podwyższoną ilość amoniaku i wodoru, płyta warstwowa zastosowana na oborę czy kurnik powinna być odporna na szkodliwe substancje i toksyny. Kolejnym problemem może okazać się kondensacja pary wodnej, która prowadzi do rozwoju grzybów. Dlatego przy wyborze materiałów warto pamiętać, aby płyta warstwowa była odporna na kondensację.

Budując od nowa budynek inwentarski rolnicy często decydują się na konstrukcję stalową. Jest to droższe rozwiązanie od tradycyjnej więźby. Alternatywą w nowo budowanych domach czy budynkach jest konstrukcja wiązarowa, gdzie konstrukcję dachu tworzą gotowe elementy z suchego i zaimpregnowanego drewna. Taki dach ocieplić można, kładąc warstwę ocieplenia w konstrukcję lub w strop.

Jaki kąt dachu?

O tym, czym pokryjemy dach, decyduje kąt dachu naszego budynku. Na dachy o małym kącie odpowiednim wyborem będą blachy na rąbek, płyty warstwowe lub blachy na tzw. klik. Dachówkę stosuje się na dachach zazwyczaj ok. 20 stopni wzwyż.

Pod halę maszynową czy stodołę zazwyczaj stosuje się lekką i przewiewną konstrukcję, bez warstwy ocieplenia. Ze względu na cenę rolnicy najczęściej decydują się na blachę bądź blachodachówkę.

Blacha trapezowa dobrze sprawdzi się na budynku z dachem dwuspadowym.

Najdroższa i najcięższa jest dachówka. Chcąc zamontować dachówkę na budynku, gdzie wcześniej znajdował się eternit, konstruktor powinien wyliczyć wytrzymałość dachu. Przykładowo m² blachy waży ok. 6–8 kg, natomiast m² dachówki to nawet 50 kg. Dachówkę cechuje zaś bardzo dobra wytrzymałość – nawet do 100 lat.

Jeśli modernizujemy oborę, warto pomyśleć nad płytą warstwową bądź pokryciem z ociepleniem dachu. Przed podjęciem przeróbki budynku np. starego budynku inwentarskiego na magazyn zbożowy, trzeba dobrze znać budowę całego dachu – od belki do warstwy pokrycia. Aby budynek odpowiednio spełniał funkcję, warto zlecić konstruktorowi wykonanie nowego projektu.

Okna dachowe

Często przy okazji wymiany pokrycia dachu zmienia się także okna dachowe. Powinny one cechować się wysoką energooszczędnością oraz rozwiązaniami zapewniającymi bezpieczeństwo np. w obliczu gwałtownych zjawisk pogodowych. W tej kwestii cena nie powinna grać pierwszoplanowej roli, bowiem oszczędności wynikające ze szczelnych okien przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie na energię do ogrzania poddasza. Warto zwrócić uwagę na współczynnik szczelności okien oraz grubość poszczególnych warstw szyb, aby uzyskać jak najlepszą termoizolacyjność.

Coraz częściej okna dachowe montowane są z markizami, które chronią przed nagrzewaniem się pomieszczeń.

Skuteczna izolacja nowego i remontowanego pokrycia dachowego

W polskich warunkach klimatycznych przy stałym wzroście kosztów ogrzewania, należy zadbać o szczelność każdej konstrukcji i kompleksową izolację budynku. Dlatego izolacja dachu, często nazywanego piątą ścianą domu, jest równie ważna i wcale nie mniej skuteczna, od tej stosowanej na ścianach pionowych.

Niestety inwestorzy wciąż jeszcze często zaniedbują tę kwestię, narażając dom w chłodniejszych sezonach na wyziębienie a siebie samych na niepotrzebne wydatki. Typowy dom jednorodzinny traci przez dach aż 15÷30 % ciepła zużytego na jego ogrzanie. Tymczasem z tym problemem w łatwy sposób możemy poradzić sobie, decydując się na etapie budowy czy też generalnego remontu, odpowiedniego pokrycia dachowego i zastosowanej izolacji.

Dach zabezpieczony papą lub nieprzepuszczalnym tworzywem sztucznym dobrze chroni przed zawilgoceniem z zewnątrz, ale zarazem nie przepuszcza pary wodnej gromadzącej się wewnątrz budynku. Z kolei paroprzepuszczalne ocieplenie wykonane na przykład z wełny mineralnej jest mało odporne na przeciekanie wody opadowej przez połać dachową. Rozwiązaniem w tej sytuacji jest pokrycie konstrukcji membraną dachową, która doskonale łączy oba parametry.

W wyborze membrany warto zwrócić uwagę jej wytrzymałość, wodoszczelność, paroprzepuszczalność i odporność na działanie temperatury i promieni UV.

Dach fotowoltaiczny

Jednym z najnowszych trendów podczas budowy nowych budynków są dachy solarne. Choć nie jest to jeszcze tak popularne rozwiązanie, jak panele fotowoltaiczne, to zdaniem wielu jest to przyszłość budownictwa. Największa zaletą rozwiązania obok produkcji energii jest estetyka, ponieważ całą powierzchnię dachu pokrywają panele, a elementy konstrukcji i przewody nie są widoczne.

Zintegrowany dach fotowoltaiczny to przyszłość budownictwa.

Takie rozwiązanie jest warte rozważenia, zwłaszcza kiedy planujemy budowę nowego domu. W tym przypadku dach solarny zastępuje tradycyjną dachówkę, więc częściowo eliminujemy koszty tradycyjnego pokrycia dachu, jak to ma miejsce podczas montażu paneli fotowoltaicznych na nowo położonym pokryciu dachowym.