Różne sposoby walki ze smogiem

Walka o czyste powietrze w kraju nabiera rozpędu. Prekursorem są unijne instytucje, które wprowadzają kolejne normy (5. klasa i Ecodesign), jakie spełnić muszą kotły instalowane w naszych domach. Z drugiej strony mamy regionalne uchwały antysmogowe sejmików województw, które na swym terenie działania pod groźbą kar finansowych mogą zakazać spalania w piecach niektórych paliw.
W efekcie już od września 2019 r. w Krakowie zaczął obowiązywać zakaz spalania węgla i drewna w kotłach, piecach i kominkach. Wolno jest natomiast wykorzystywać do ogrzewania gaz i lekki olej opałowy. Pozostałe województwa wprowadzają mniej restrykcyjne przepisy, np. zakaz spalania dotyczy jedynie odpadów węglowych, czyli na przykład miału czy flotokoncentratu, a także mokrego drewna i biomasy.

5. klasa i ecodesign

Obecnie wszystkie sprzedawane w Polsce i Europie kotły muszą spełniać wymogi 5. klasy. Jest to najwyższa klasa dotycząca wymagań emisyjnych substancji szkodliwych oraz sprawności kotłów na paliwa stałe.
Obostrzenia dotyczą emisji CO, pyłów oraz sprawności urządzenia, która musi być najwyższa, aby ograniczyć straty cieplne do minimum. Potwierdzeniem spełnienia wymagań powyższej normy jest certyfikat wydawany jedynie przez jednostki laboratorium posiadające akredytację w zakresie PCA – warto o niego zapytać sprzedawcę.
Dodajmy, że na zakup kotła 5. klasy można obecnie uzyskać dofinansowanie zarówno z rządowych projektów, jak i lokalnych. W szczególnych przypadkach (kryterium dochodowe) dofinansowanie może osiągnąć nawet 80%.
W związku z dyrektywą Parlamentu Europejskiego zmieniły się zasady dotyczące użytkowania oraz sprzedaży kotłów na paliwa stałe.  Zgodnie z rozporządzeniem urządzenia dopuszczone do sprzedaży muszą spełniać wymagania Ecodesign i mieć stosowne oznaczenie dotyczące klasy energetycznej. Nowe zmiany mają na celu poprawę jakości oraz efektywności energetycznej kotłów, a tym samym poprawę jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji substancji szkodliwych do atmosfery. Rozporządzenie będzie obowiązywać już od stycznia 2020 r.

Nowe kotły

Następstwem wzrastających wymogów są zmiany w konstrukcji kotłów, które umożliwiają zasilanie tylko paliwem wysokiej jakości, np. ekogroszkiem czy pelletem z zasobnika buforowego, przez przenośnik ślimakowy. Nowe kotły charakteryzują się dużą sprawnością przy mniejszych gabarytach, dzięki czemu można je instalować w mniejszych kotłowniach domów jednorodzinnych. Kolejnym elementem wyróżniającym nowoczesne źródła ciepła jest specjalnie projektowany pod dany kocioł sterownik, który oferuje coraz bardziej popularną i poszukiwaną przez użytkowników opcję dostępu do urządzenia za pomocą aplikacji na smartfona. Fabryczne nastawy oraz algorytm sterownika zostały opracowane w taki sposób, aby urządzenie spalało każdy rodzaj ekogroszku lub pelletu, niezależnie od jego jakości.
Warto również zwrócić uwagę na rozbudowany układ półek nad komorą spalania, który w naturalny sposób wymusza przedłużony obieg spalin. W efekcie prawie cała energia cieplna zostaje przechwycona w wymienniku i przekłada się na dużą sprawność kotła.
Kolejnym elementem są automatyczne palniki czy system spalania nadciśnieniowego, który zapobiega cofnięciu się płomienia w kierunku zasobnika paliwa.
Zmiany w budowie nowych kotłów oznaczają spory problem, m.in. dla rolników i przedsiębiorstw, którzy dotychczas w tzw. „miałowcach” spalali m.in. grudy węgla czy drewno kawałkowe.Na rynku są wprawdzie specjalistyczne piece umożliwiające spalanie drewna kawałkowego, ale bardziej sensowna może się okazać inwestycja w kotły na zrębkę drzewną.
Niezależnie od powyższych ograniczeń, które dotyczą nowych kotłów, w ubiegłym roku w życie weszły przepisy zakazujące sprzedaży paliw stałych niskiej jakości. Poza tym sprzedawcy zobowiązani są do przekazywania kupującym świadectwa jakości węgla, informującego o podstawowych parametrach kupowanego paliwa, w tym o wartości kalorycznej, zawartości popiołu czy wilgoci.
Dodajmy, że wprowadzane w życie przepisy i wynikająca z nich konstrukcja kotłów mają na celu także uniemożliwienie spalania śmieci z domostw i gospodarstw, co w znaczący sposób obniża jakość powietrza.

Gaz jest alternatywą

Alternatywą dla rolników, którzy nie mają w gospodarstwie sporych zapasów drewna jest ogrzewanie domostwa i innych budynków z instalacji gazowej. W tym celu w zagrodzie wystarczy zainstalować zbiornik (najczęściej na zasadzie wynajmu) i ustalić z dostawcą gazu harmonogram dostaw. Takie instalacje często spotykane są w gospodarstwach z suszarniami lub z hodowlą trzody czy drobiu.

Jan Beba