Czy trzeba oddać zwrot VAT przy darowiźnie majątku?
Nasz Czytelnik pyta: Jestem podatnikiem VAT. Zamierzam przekazać gospodarstwo dzieciom. Jeden z synów otrzyma siedlisko z domem i 15 ha, pozostała trójka dzieci ma dostać po hektarze. Sobie chcę zostawić działkę budowlaną wydzieloną jeszcze przed przejściem na VAT. Tam chcę wybudować sobie dom. Czy będę musiał oddawać wcześniej odzyskany VAT? Od ostatniej inwestycji w budynki upłynęło już 11 lat, a w maszyny 6 lat.
Problem dotyczy okoliczności zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej (jest nią także działalność rolnicza w rozumieniu Ustawy o VAT) lub przekazania gospodarstwa następcy – uważa nasz ekspert, Roman Włodarz, prezes Śląskiej Izby Rolniczej.
W przypadku zaprzestania działalności podatnik VAT, na podstawie art. 14, ma obowiązek sporządzić spis z natury towarów pozostałych w gospodarstwie na ten dzień, wycenić je, naliczyć odpowiedni VAT i odprowadzić go do urzędu skarbowego.
Jeśli jednak podatnik VAT przekaże gospodarstwo w całości lub jego zorganizowaną część następcy – podatnikowi czynnemu VAT, będzie to transakcja całkowicie poza Ustawą o VAT (art. 6 ust. 1). W omawianym przypadku rolnik przed przekazaniem gospodarstwa głównemu następcy zbywa część składników majątkowych przedsiębiorstwa, zatem pojawia się pytanie, czy są to części spełniające po podziale kryterium zorganizowanej części.
Zgodnie z definicją KC gospodarstwa rolnego i zgodnie z orzecznictwem sądowym, transakcja zbycia lub darowania samej ziemi uprawnej nie stanowi transakcji zbycia lub darowania zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Do tego konieczne są odpowiednie maszyny i zaplecze gospodarcze. Np. w interpretacji dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy wyjaśnił, że „przekazanie w całości gospodarstwa rolnego, o ile wypełnia ono definicję przedsiębiorstwa w rozumieniu kodeksu cywilnego, pozostaje poza zakresem opodatkowania VAT”. W praktyce to organy podatkowe ustalają w drodze interpretacji indywidualnych, w jakich konkretnych warunkach będzie utrzymane kryterium zorganizowanej części przedsiębiorstwa.
W naszym przypadku można teoretycznie założyć, że główny następca, przejmując 15 ha UR z budynkami i maszynami, powinien spełnić kryterium zorganizowanej części. Pozostałe części (3x1 ha dla dzieci + działka budowlana zbywcy) z pewnością tego kryterium nie spełnią. Zatem radzimy odpowiednio wcześniej wystąpić do właściwej terytorialnie Izby Skarbowej o jednolitą interpretację w tej sprawie. Jeśli interpretacja będzie niekorzystna, takie przekazanie gospodarstwa będzie równoznaczne z likwidacją przedsiębiorstwa i wtedy trzeba będzie oddać VAT o każdego towaru pozostałego w gospodarstwie, w stosunku do którego przysługiwało prawo odliczenia VAT. Biorąc pod uwagę wiek opisanych maszyn, podstawą do wyliczenia VAT do zwrotu, może być ich bieżąca wartość rynkowa netto, a nie wartość nabycia. pł
