Miedź – najważniejszy mikroelement w zbożach

Miedź jest niezbędna do prawidłowego wzrostu praktycznie wszystkich roślin uprawnych.  Najważniejsza jest jednak dla zbóż, chociaż ta grupa roślin nie pobiera najwięcej tego mikroelementu (tab. 1.). Zboża na wyprodukowanie 1 t ziarna wraz ze słomą potrzebują 8–9 g Cu (jej zawartość to 2–5 mg/kg suchej masy słomy i 3–5 mg/kg suchej masy ziarna).

Niewielka dostępność miedzi

Zawartość miedzi w glebie wynosi od 1 do 180 mg/kg gleby, jednak najczęściej jest to 5–50 mg/kg. Jej ilość zależy od rodzaju gleby, a najwięcej może się jej znajdować w czarnoziemach, czarnych ziemiach i madach. Należy jednak pamiętać, że dostępność tego pierwiastka jest niewielka i zależy m.in. od zawartości materii organicznej i wilgotności samej gleby.

Miedź dostępna dla roślin to najczęściej 1–5 mg/kg gleby w warstwie ornej do głębokości 30 cm. Najmniej dostępnej dla roślin miedzi jest na glebach torfowych i o dużej zawartości próchnicy. Pierwiastek ten trwale łączy się z materią organiczną, a nawożenie obornikiem nie poprawia dostępności miedzi, mimo że w 1 tonie wprowadzamy wraz z nim około 5 g tego mikroelementu. Przyorywana słoma jest również źródłem miedzi. W 1 tonie znajdują się 2–3 g Cu. Miedź jest też blokowana przy pH gleby pow. 7.

Miedź naprawdę ważna

Miedź odgrywa ważną rolę w wielu procesach metabolicznych. Najważniejsze z nich to:

• udział w syntezie ligniny – związku wchodzącego w skład tkanki strukturalnej usztywniającej całe rośliny – źdźbła i pędy
• udział w fotosyntezie – miedź wchodzi w skład enzymów utleniających
• zabezpieczanie chlorofilu w liściach przed rozpadem, co przyczynia się do lepszego wykorzystania przez rośliny dwutlenku węgla
• obniżanie zawartości azotanów w produktach roślinnych oraz udział w syntezie niektórych białek
• odpowiada za powstawanie i żywotność pyłku.

Kiedy podawać miedź?

Jeśli już jesienią rośliny wolno rosną, więdną, a na liściach pojawiają się chlorozy, warto zastosować miedź dolistnie w fazie BBCH 23–25 w formie siarczanu w dawce 1 kg/ha lub chelatu 14% w dawce 0,1–0,2 l/ha. Niedobory miedzi skutkują uszkodzeniem chloroplastów i tym samym bieleniem wierzchołków najpierw młodych liści. Przy długotrwałym braku miedzi bieleją także wierzchołki starszych liści i całe blaszki, które w rezultacie mogą się zwijać wzdłuż nerwów. Inne objawy przy silnym niedoborze pierwiastka to obumieranie i opadanie liści. Starsze rośliny w późniejszych fazach rozwojowych mogą także wylegać, a w ostateczności nie dochodzi do zawiązywania ziarna w kłosach z powodu gorszego zapylenia i zapłodnienia.

W warunkach suszy w okresie nalewania ziarna może w ogóle nie dojść do jego wykształcenia i kłosy nie wypełnią się. Miedź jest pobierana przez zboża w całym okresie wegetacji, dlatego też po jej ruszeniu na wiosnę możemy zastosować ten pierwiastek dolistnie nawet 2–3 razy (oprócz fazy BBCH 30, kiedy nie stosuje się żadnych mikroelementów – intensywne przemiany hormonalne), mając na uwadze zapotrzebowanie roślin na składnik podczas całej wegetacji.

jd, fot. K+S