Prognozy chorób zbóż według Schönbergera

Wcześnie zasiana pszenica w tym roku wytworzyła co najmniej 3 mocne i 2 słabsze pędy na roślinę. Rośliny mają zwykle dobrze rozwinięte korzenie. Gorzej jest w rejonach, w których jesienią było za dużo deszczu – mówił prof. Hansgeorg Schönberger.

Pod względem fitosanitarnym największym problemem na pszenicach jest w tej chwili mączniak. Opanował on nawet 3 liście. Ekspert zauważył, że choć obserwujemy tam brązową grzybnię patogenu, to nie świadczy o jego obumarciu. To naturalny wygląd grzyba o tej porze roku. Na południu kraju na pszenicach zauważalna jest rdza brunatna na wyższych wysokościach n.p.m. rdza żółta. Od listopada zauważono pierwsze objawy septoriozy. Natomiast na zbyt głęboko zasianych roślinach brązowienie fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła.

Wcześnie i terminowo siane pszenice
Jakie zatem będą prognozy rozwoju chorób na wiosnę. Wszystko zależy od tego, jaki będzie przebieg pogody. Jeśli luty i marzec będą wilgotne o łagodnych temperaturach to wg profesora na plantacjach sianych wcześnie i we właściwym terminie agrotechnicznym:

• nastąpi intensywniejszy rozwój mączniaka,
• porażony zostanie kolejny liść,
• sprawca septoriozy paskowanej liści pszenicy porazi trzeci liść,
• w marcu ponad 30% roślin będzie wykazywała objawy fuzaryjnej zgorzeli podstawy źdźbła.

W wyniku przebiegu pogody pszenica będzie wybujała a źdźbła wiotkie z długimi międzywęźlami. Konieczna będzie wówczas szybka reakcja i zastosowanie fungicydów na ww. choroby oraz regulatorów wzrostu, ale dopiero od fazy BBCH 30.

 – Jeżeli luty i marzec będą suche, ale temperatury nie będą wysokie, to sytuacja będzie nieco inna. Na liściach rozwiną się pojedyncze owocniki sprawcy mączniaka a sprawca septoriozy pozostanie na niższych liściach – mówił ekspert. Ponadto nieco mniejsza będzie presja chorób podstawy źdźbła (poniżej 20% roślin z objawami). Dlatego plantacje będą mocne z dobrą podstawą do plonowania. Jednak wybujanie plantacji i tak będzie sygnałem do wczesnego ich skracania - zaraz na początku wydłużania pędu (BBCH 30).

Jeszcze inaczej będzie wyglądała sytuacja jeśli luty i marzec pozostaną suche ale zimne. Wtedy:

• nie będzie nowych owocników mączniaka,
• septorioza pozostanie na poziomie z jesieni,
• nie będzie większych ilości przebarwień podstawy źdźbła i nie będą one postępujące.

Dlatego plantacje będą umiarkowanie dobre ale z całkiem dobrą podstawą źdźbła. Dzięki temu stosunkowo krótkie dolne międzywęźla nie będą wymagały wczesnego i intensywnego stosowania regulatorów wzrostu.

Późno siane pszenice
Jeszcze inaczej sytuacja wygląda na późno sianych pszenicach. Tam zboże ma zwykle 1 mocny pęd i 1–2 słabe. Korzenie są zwykle dobrze rozwinięte i rośliny mają dość zdrowe liście a także podstawę źdźbła bez widocznych brązowień. Jeśli na takich polach luty i marzec będą wilgotne z łagodnym przebiegiem temperatur, to wg profesora:

• na liściach pojawia się pojedyncze owocniki mączniaka,
• będą początki porażenia Septoria tritici,
• pojawią się wiosną pojedyncze objawy chorób podstawy źdźbła.

W efekcie pędy będą wiotkie a plantacje zbyt rzadkie. Konieczne będzie wsparcie pędów bocznych poprzez mobilizację do krzewienia. Do tego pomocny będzie azot azotanowy oraz wcześnie zastosowany regulator typu CCC lub trineksapaku etylu.

Jeśli luty i marzec będą łagodne i suche, to:

• liście pozostaną zdrowe pod względem mączniaka i septoriozy,
• zdrowa pozostanie też podstawa źdźbła,
• korzenie i podstawa źdźbła rozwiną się w różnym stopniu, w zależności od stanowiska.

W takich warunkach pojawia się obawa, że plantacja będzie zbyt rzadka. Dlatego konieczne będzie wspieranie rozwoju pojedynczych roślin i mobilizowanie ich do krzewienia. Do tego konieczne będzie wczesne zastosowanie azotu azotanowego i regulatorów wzrostu w chwili, gdy tylko będzie możliwy wjazd na pole.

Jeśli pogoda nie będzie sprzyjała roślinim i luty i marzec pozostaną suche ale zimne, to:

• rośliny pozostają zdrowe, ale plantacje będą zbyt rzadkie,
• nie będzie porażenia S. tritici,
• zdrowe ale stosunkowo słabe będą podstawy źdźbła.

Tutaj też plantacje będą za rzadkie i konieczne będzie ich jeszcze intensywniejsze wspieranie.

W jęczmieniu ozimym sianym wcześnie i terminowo plantacje są zwykle z 3 bardzo mocnymi pędami i 3–4 słabszymi. Rośliny tam mają:

• dobrze rozwinięte korzenie,
• są silne porażenie mączniakiem nawet na 3. liściu, owocniki w części liści są brązowe,
• na południu są pojedyncze przypadki porażenia rdzą jęczmienia,
• na południu jest plamistość siatkowa na północy rynchosporioza,
• zauważalne są przebarwienia na podstawie źdźbła (zbyt głęboki siew),
• są pierwsze infekcje pałecznicy (Typhula) i pleśni śniegowej.

Jeśli na jęczmieniu ozimym z takich siewów w lutym i marcu będzie ciepło i wilgotno, to:

• nastąpi dalszy rozwój mączniaka,
• rozwinie się plamistość siatkowa ewentualnie rynchosporioza,
• ponad 30% roślin będzie z objawami chorób podstawy źdźbła.

Plantacje będą wymagać wczesnych zabiegów skracania i ochrony fungicydowej, głównie na mączniaka.

Gdy w lutym i marcu będzie ciepło, ale sucho to:

• także będzie rozwijał się mączniak i konieczny będzie wczesny zabieg fungicydem,
• rozwinie się plamistość siatkowa na 2. liściu,
• silniej rozwinie się rynchosporioza,
• choroby podstawy źdźbła opanują mniej niż 20% roślin.

Takie warunki spowodują, że plantacje będą mocne z dobrą podstawą źdźbła. Jednak należy się spodziewać długich międzywęźli

Natomiast gdy będzie chłodno i sucho, to

• mączniak zatrzyma swój rozwój i pozostanie na starszych liściach - nie wymaga interwencji,
• plamistość i rynchosporioza pozostaną na starszych liściach,
• choroby podstawy źdźbła pozostaną na stałym poziomie z jesieni.

W takich warunkach plantacja rokuje umiarkowane plony, ale podstawa źdźbła jest w dobrym stanie, gdyż dolne międzywęźla pozostaną krótkie.

Niezależnie od powyższych prognoz w połowie marca i tak trzeba wyjść w pole i ocenić stan roślin osobiście. Szukać trzeba będzie objawów mączniaka, rdzy brunatnej, pleśni śniegowej, chorób podstawy źdźbła.

Więcej na temat prognoz i postępowania w lutowym wydaniu "top agrar Polska".

tcz