Staranna uprawa gleby kluczem do sukcesu

Gleba jest dla roślin oparciem, a także źródłem wody i składników pokarmowych. Jak można zoptymalizować jej funkcjonowanie?

Po pierwsze pH! Jeśli gleba nie ma odpowiedniego odczynu, ograniczona jest dostępność i pobranie składników pokarmowych. Najpierw należy zatem, określić jej odczyn. Jeśli okaże się, że jest za niski, w pierwszej kolejności trzeba wybrać odpowiedni do gleby rodzaj wapna. Może zdarzyć się odwrotna sytuacja, tzn. zbyt wysokie pH. Wtedy należy stosować nawozy zakwaszające glebę (m.in. siarczan amonu, siarka elementarna), aby przynajmniej częściowo polepszyć przyswajalność składników.

Prawidłowe rozrzucenie słomy na polu zależy nie tylko od samych możliwości kombajnu, ale także od sposobu jego obsługi i prędkości jazdy. Punktowe sterty słomy uniemożliwiają dobre jej wymieszanie z glebą, ograniczają wschody samosiewów, a także wiążą azot zastosowany na mineralizację słomę. Można to częściowo zniwelować przez zastosowanie brony mulczowej.
Pamiętajmy, że nadmiar resztek pożniwnych nie tylko przeszkadza w uprawie gleby i siewie, ale są one także przenosicielem chorób grzybowych. Mulczowanie ścierniska zmniejsza presję chorób i szkodników w płodozmianie (grzyby z rodzaju Fusarium, choroby podstawy źdźbła, werticilioza). Jego płytka uprawa pobudza także do kiełkowania samosiewy oraz chwasty.
Korzenie pobierają wodę i składniki pokarmowe, zakotwiczają roślinę w glebie i wytwarzają fitohormony, które sterują rozwojem części nadziemnej.

Jednak aby rozwój korzeni włośnikowych był niezakłócony, zwłaszcza w strefie korzeniowej, nie mogą one natrafić na zagęszczoną glebę czy też poduchę ze słomy lub inne przeszkody. Mokre warunki podczas zbioru i ciężki sprzęt pracujący na polu w tym okresie, silnie zagęszcza i ugniata glebę.

Aby usunąć zagęszczoną warstwę, należy wykorzystać narzędzia z dłutowymi elementami roboczymi. Pług odwraca glebę, jednak nie zlikwiduje jej zagęszczonej warstwy. Jeśli ze względów fitosanitarnych orka jest zaplanowana (np. pod jęczmień ozimy po pszenicy), wówczas należy przed nią zastosować gruber przynajmniej na połowę głębokości zaplanowanej orki. Celem tego zabiegu jest dobre wymieszanie resztek pożniwych i usunięcie zagęszczonej warstwy gleby w jej górnych partiach. Jeśli zagęszczona warstwa występuje głębiej, należy w suchych warunkach zastosować głębosz. W takiej sytuacji obowiązkowa powinna być potem uprawa roślin głęboko korzeniących się, jak np. rzepak lub bobik.
Wybór sposobu spulchnienia gleby powinien być uzależniony od rodzaju systemu korzeniowego uprawy następczej. Rośliny tworzące głęboki system korzeniowy, jak np. rzepak, buraki cukrowe, bobik, łubin czy soja, mają korzeń palowy. Pod te uprawy glebę należy głęboko spulchnić. Można to wykonać pasowo (strip-till). Natomiast kukurydza, która wykształca stosunkowo grube korzenie przybyszowe wymaga gleby dobrze spulchnionej na całej szerokości.