Wapnowanie zimą jest dozwolone

Warto zacząć od tego, że właściwe pH gleby, kształtowane w naszych warunkach głownie przez wapnowanie, jest warunkiem efektywności działania innych nawozów, w tym drogich azotowych, fosforowych i potasowych. Gleba o odpowiednim do swojej kategorii odczynie jest w stanie odpowiednio buforować i oddawać składniki pokarmowe z tych produktów. Dlatego w obecnej sytuacji uregulowanie pH nabiera jeszcze większego znaczenia. 

Warunki agrotechniczne wapnowania zimą

Drugi warunek agrotechniczny jaki powinniśmy spełnić dla uzyskania wysokiej efektywności nawożenia, to oprócz zastosowania wapna, jego zadziałanie odkwaszające. Uzyskamy je tylko wtedy, gdy:

• po pierwsze wapno wykazuje wysoką reaktywność,
• po drugie jest dobrze wymieszane z glebą (lub w systemach bez uprawy wniknęło w głąb profilu).

Wysoka reaktywność wapna zależy głównie od jego formy, wieku skały z jakiej pochodzi (dotyczy wapna węglanowego) i stopnia rozdrobnienia. Najwyższą reaktywność ma wapno tlenkowe. Jednak produkt ten nie powinien być stosowany na glebach lekkich i bardzo lekkich, a poza tym jest droższy. Wapna węglanowe działają tym szybciej, im z młodszej skały pochodzą. Po krótce można je uszeregować od najmłodszych następująco: kreda jeziorna – kreda (tzw. pisząca) – wapno jurajskie – dolomity. Jest jeszcze wapno podefekacyjne z cukrowni. Ono także działa bardzo szybko (podobnie jak kreda), jednak ponieważ często zawiera dużo wody, to jego dawki muszą być odpowiednio wyższe.

Kolejnym elementem wpływającym na szybkość odkwaszania gleby przez wapno jest rozdrobnienie skały. O ile kreda jeziorna ma naturalnie konsystencję mazistą (suszona uzyskuje taka pod wpływem wilgoci w glebie) i łatwo przechodzi z niej węglan wapnia do gleby, to kreda pisząca jest już bardziej zbita, ale i tak jest porowata i łatwo wnika w głąb gleby. Natomiast wapno ze skały jurajskiej bywa bardzo zbite. Jednak takie wapno także może działać szybko. Sekretem jest stopień zmielenia. Najlepiej, aby miało ono konsystencję bardzo drobno mielonej mąki.

Szerokość robocza wapnowania zimowego

W styczniu i lutym w naszych warunkach, gleba często nie jest zamarznięta. Wówczas jest często dość mocno nasycona wodą. Stwarza to ryzyko nadmiernego ugniatania, zwłaszcza przy gęstych przejazdach ciężkiego rozsiewacza. Dlatego w tym okresie najlepiej wybrać jedną z opcji: rozsiewać kiedy gleba jest w głębi zamarznięta (patrz warunki prawne w dalszej części artykułu) lub rozsiewać maszynami o dużej szerokości roboczej, tak aby liczba przejazdów na polu była jak najmniejsza. Dodatkowo niezależnie od ww. opcji warto stosować bliźniacze koła w ciągniku a rozsiewacz powinien być na szerokich (tzw. balonowych) oponach.

Stosowanie wapna drobno mielonego napotyka jednak problem zwiewania przez wiatr. Klasyczne rozsiewacze do wapna można stosować, ale trzeba pamiętać, że uzyskuje się małe szerokości robocze. Większą szerokość uzyskamy, jeżeli wapno zostało poddane procesowi granulacji. Pamiętać jednak trzeba, że wapno granulowane jest zwykle droższe od takiego samego wapna pylistego. Ponadto do wapna drobno mielonego można użyć specjalnych rozsiewaczy (własnych lub wynająć usługę) z belkami polowymi zamiast tarcz wysiewających.

Warunki prawne jaki musimy spełnić, gdy chcemy wapnować zimą

Kiedy zatem pod względem prawnym można stosować wapno zimą. Praktycznie nie ma zakazów do tego zabiegu związanych z konkretną datą. Nie ma też zakazu bądź nakazu stosowania na rosnące rośliny lub na gołą glebę. Jedynie wapna tlenkowego nie powinniśmy stosować pogłównie, ale to ze względów agrotechnicznych, gdyż może wywołać poparzenia liści. Nie ma też zakazu stosowania jakiegokolwiek wapna w czasie deszczu.  Są natomiast ograniczenia dotyczące warunków i składu nawozów. Oto one:

• nie można w tym okresie stosować wapna zawierającego azot, nawet w śladowej ilości. Wówczas taki nawóz wapienny w myśl programu azotanowego jest zaliczany do nawozów azotowych i dotyczą go ograniczenia zakazu stonowania przed 1 marca. Chodzi jednak nie tyle o skład rzeczywisty, ale o deklarację sprzedawcy. Jeżeli na etykiecie nawozu wapiennego jest określony skład i w nim widnieje azot, to wówczas mamy do czynienia z nawozem, którego nie powinniśmy wtedy stosować. Takie przypadki, choć rzadkie są na naszym rynku i dotyczą kredy jeziornej, tzw. czarnej kredy;
• wapna (i innych nawozów) nie można stonować na glebę pokrytą śniegiem;
• wapna (i innych nawozów) nie można stonować na glebę zamarzniętą. Tutaj uwaga - za glebę zamarzniętą nie uznaje się gleby, która rozmarza co najmniej powierzchniowo w ciągu dnia;
• wapna (i innych nawozów) nie można stonować na glebę zalaną wodą i nasyconą wodą. Tutaj ustawodawca nie określa o jaki poziom nasycenia wodą należy uznać taką glebę. Praktycznie każda gleba jest w jakimś stopniu nasycona i wówczas taki zapis zabraniałby stosowania jakichkolwiek nawozów, chyba że będziemy mieli totalną suszę i glebę wyschnięta do 1,5 m w głąb. Dlatego przez taki zapis należy rozumieć glebę nasyconą w pełni wodą. Można to sprawdzić – jeśli na polu po chwili w odcisku buta zbiera się woda, to mamy taką w pełni nasyconą glebę.

tcz