Czym sprawdzić jakość siary?

Cielęta przychodzą na świat bez prawidłowo funkcjonującego systemu odpornościowego i dopiero podanie siary chroni nowo narodzone cielęta w pierwszych krytycznych tygodniach. Przeciwciała (immunoglobuliny) z siary przedostają się do krwiobiegu przez ścianę jelita tylko w pierwszych godzinach po wycieleniu. Potem ściana jelita się uszczelnia i staje się nieprzepuszczalna dla dużych cząstek, takich jak immunoglobuliny.

Odporność bierna (siarowa) jest jedyną przez pierwsze tygodnie życia; dopiero 2-miesięczne cielęta nabierają odporności czynnej – ich organizmy zaczynają same produkować przeciwciała.

Co wpływa na immunizację?

• Czas pobrania – pierwsze cztery godziny po porodzie to maksymalne wchłanianie przeciwciał przez ścianę jelita do krwiobiegu cieląt. Niektóre badania naukowe sugerują, że już po dwóch godzinach jelita zaczynają się uszczelniać i wchłanianie przeciwciał może być gorsze. Optymalne jest więc podanie siary w ciągu 2 pierwszych godzin po porodzie.
• Higiena – liczba bakterii nie ma wpływu na zawartość immunoglobulin w siarze, a nawet udowodniono, że niewielka liczba bakterii jest skorelowana pozytywnie z wyższą zawartością immunoglobulin we krwi cieląt. Namnażanie drobnoustrojów w siarze przebiega błyskawicznie, dlatego niezmiernie ważne jest, by zachować maksymalną higienę podczas zdajania siary, jej przechowywania i skarmiania. Tak zapewnimy zwierzętom maksymalne pobranie immunoglobulin i minimalny kontakt z drobnoustrojami chorobotwórczymi.
• Objętość i jakość – jakość siary w praktyce mierzy się zawartością immunoglobulin G (IgG); pozostałych immunoglobulin jest tak mało, że praktycznie się ich nie mierzy. Obok IgG siara zawiera dużo witamin, minerałów oraz ma znacznie wyższą zawartość tłuszczu w porównaniu z mlekiem. Siara dobrej jakości zawiera przynajmniej 50 g IgG/l. Do wystarczającej immunizacji  potrzeba przynajmniej 100 g IgG.

Zmierz jakość

Kluczowe jest więc określenie, ile tych immunoglobulin w siarze naprawdę jest. Można zrobić to różnorodnymi metodami:

• Lejek – wykorzystuje związek pomiędzy prędkością przepływu siary i jej jakością. Podczas pomiaru należy uwzględnić, że na lepkość siary wpływa jej temperatura, dlatego też wg producen-ta system sprawdza się, gdy kontrolę prowadzimy w 30oC. O siarze dobrej jakości mówimy, gdy przepływ trwa min. 24 s (norma 50 g IgG/litr).
• Siaromierz (kolostrometr) – szybko określa zawartość Ig w siarze, wykorzystując prostą zależność pomiędzy ciężarem właściwym siary a stężeniem Ig – im większa gęstość, tym większe wyparcie. Również w tym przypadku temperatura siary wpływa na jej gęstość, a wg producenta optymalna temperatura pomiaru to 200C. Siara o zbyt małej gęstości (kolor czerwony na podziałce) zawiera mniej niż 20 g IgG/l; siara średniej jakości (kolor żółty) zawiera 20–50 g IgG/l, a siara dobrej jakości (kolor zielony) ma powyżej 50 g IgG/l.
• Optyczne i cyfrowe refraktometry – przyrządy służące do pomiaru współczynnika załamania światła różnych substancji, głównie cieczy, a w tym przypadku siary. Wynik pomiaru jest bezpośrednio skorelowany z suchą masą siary, a to z kolei z liczbą przeciwciał. Wartość powyżej 22% odpowiada siarze dobrej jakości (zawartość immunoglobulin powyżej 50 g/l).
  
  

Co najlepsze?

Które z ww. urządzeń najlepiej sprawdzi się warunkach oborowych? Carolin Beering, zarządzająca stadem krów mlecznych w gospodarstwie prywatnym rodziny Koch w Ostercappeln (Niemcy) przetestowała wszystkie 7 urządzeń. Test przeprowadzono w ciągu 4 kolejnych tygodni; każda próbka mleka była badana 7 razy, każdorazowo innym aparatem. Wyniki testu przedstawiono w ramkach.