Tylko w "top agrar Polska" – najnowsze doniesienia z IPVS w Chinach

W dniach 11-14 czerwca w chińskim mieście Chongqing odbył się 25. Kongres International Pig Veterinary Society (IPVS). Tym razem hasło kongresu brzmiało „Zdrowa świnia, bezpieczna wieprzowina”. Kongresy założonego w 1967 roku IPVS odbywają się co dwa lata. Chiny gościły kongres IPVS po raz pierwszy w historii i wzięło w nim udział ponad 5500 zarejestrowanych uczestników, w większości z Chin. Wśród uczestników z Europy najliczniej reprezentowana była Hiszpania i Polska. 

Tematyka kongresu, jak w minionych latach dotyczyła wszystkich aspektów zdrowia i produkcji świń. Tradycyjnie jedną z najszerzej omawianych chorób był zespół rozrodczo oddechowy świń (PRRSV), który w Chinach jest uważany za najważniejszą chorobę trzody chlewnej. Temu tematowi poświęcono dwa dni wykładów.
Jednym z ciekawszych wystąpień był wykład dr Christine Burkard z Uniwersytetu w Edynburgu, dotyczący edytowania genetycznego świń co może prowadzić do produkcji linii genetycznych odpornych na zakażenie PRRSV. Takie badania prowadzi się już od dłuższego czasu jednak dotychczas efekty często były niezadowalające ponieważ usunięcie receptora, dzięki któremu wirus może wiązać się z komórką świni powodowało cały szereg skutków ubocznych. Najnowsze wyniki wskazują, że hodowla świń odpornych na PRRSV może być wkrótce możliwa.

Prof. Lars Erik Larsen z Uniwersytetu Technicznego w Kopenhadze zaprezentował interesujący, i bardzo praktyczny wykład dotyczący duńskich doświadczeń w zwalczaniu PRRSV. Według najnowszych danych odsetek ferm dodatnich w kierunku PRRSV ulega zmniejszeniu i obecnie wynosi około 35%. Sytuacja epidemiologiczna w zakresie PRRSV w Danii jest szczególna ponieważ w duńskich fermach występują obydwa typy wirusa, europejski (PRRSV-1) i amerykański (PRRSV-2) a niektóre fermy zakażone są jednocześnie PRRSV-1 i PRRSV-2. Rodzi to szczególne trudności jeśli chodzi o diagnostykę i zwalczanie. Na różnych fermach stosuje się różne metody zwalczania PRRSV lecz zwykle największy nacisk kładzie się na stabilizację stad loch przy pomocy szczepień lub naturalnej aklimatyzacji. Celem takiego postępowania jest odsadzanie prosiąt wolnych od zakażenia PRRSV. Mniej uwagi przykłada się do zakażeń warchlaków czy tuczników a szczepienie prosiąt jest stosowane rzadziej niż szczepienie loch i loszek. 

Innym dobrze znanym przedmiotem wystąpień był PCV2. Prof. Joaquim Segales zaprezentował wykład na temat najnowszych wyzwań profilaktyki i zwalczania PCV2. Mimo powszechnego stosowania szczepionek przeciw PCV2 pojawiają się głosy o niekiedy niesatysfakcjonującej ich skuteczności. Zwykle uważa się, że problemy wynikają z błędów technicznych w przechowywaniu czy aplikowaniu szczepionki, czy też z interferencji antygenu z przeciwciałami siarowymi. Obecnie, szczególnie w Europie, badania nad zmiennością PCV2 są wykonywane rzadko i tak naprawdę nie wiadomo jakie jest rozprzestrzenienie różnych genotypów. Mimo, że wyniki badań sprzed kilku lat świadczą, że szczepionki przeciw PCV2 są skuteczne w odniesieniu do wszystkich genotypów, to niekiedy pojawiają się głosy odmienne. Niestety obecnie brak jest ogólnie stosowanych zasad rozpoznawania problemów z PCV2 w stadach szczepionych. Rzadko przybierają one formę ostrej cirkowirozy, którą można rozpoznać metodami mikroskopowymi. Najczęściej jest to tak zwane zakażenie bezobjawowe, które może wiązać się z zmniejszonymi przyrostami. W takim wypadku pewnych wskazówek może dostarczyć badanie PCR i ocena poziomu wirusa we krwi oraz wieku w jakim dochodzi do zakażenia. Niestety określenie genotypu PCV2 wymaga sekwencjonowania DNA i analizy komputerowej sekwencji nukleotydowych.

Miłym akcentem tegorocznego IPVS były wykłady naukowców z Polski. Prof. Tomasz Stadejek z Katedry Patologii i Diagnostyki Weterynaryjnej SGGW w Warszawie wygłosił wykład plenarny na temat źródeł zmienności genetycznej (i antygenowej) PRRSV-1 w Europie. Powszechnie przyjmuje się, że do Polski czy innych krajów Europy Środkowo Wschodniej PRRSV zawleczono z Europy Zachodniej na początku lat 1990-tych, a więc w okresie kiedy wirus został odkryty po raz pierwszy. Ostatnio przeprowadzone badania zmienności PRRSV-1 w Europie wykazały obecność w Polsce, Czechach, Słowacji oraz, co zaskakujące, we Włoszech, podobnych do siebie wirusów. Tego podobieństwa nie da się wytłumaczyć importem do Polski świń z Włoch. Brak podobnych wirusów w innych krajach europejskich wskazuje również, że mało prawdopodobne jest oby trafiły one w latach 1990-tych z tego samego nieznanego źródła do Włoch, Polski, Czech i Słowacji. W trakcie dyskusji z lekarzami weterynarii z Włoch pojawiła się informacja o hodowcy z prowincji Brescia na północy Włoch, który w 1988 roku dokonał zakupu prosiąt w byłej Czechosłowacji i byłej NRD. Może to wskazywać, że inaczej niż powszechnie się uważa PRRSV był obecny w naszym regionie jeszcze zanim doszło do jego wykrycia w Holandii i Niemczech. Należy pamiętać, że na fermach zakażonych PRRSV enzootycznie można nie obserwować objawów klinicznych infekcji. Wprowadzenie dużej grupy loszek wrażliwych na zakażenie może doprowadzić do wybuchu PRRS. Rozwój produkcji świń, w tym oparty na zakupach materiału zarodowego o wysokim statusie zdrowotnym, jaki nastąpił od początku lat 1990-tych z pewnością mógł się przyczynić do uwidocznienia problemu, który wcześniej był maskowany istniejącą odpornością stad, nabytą drogą naturalną. O ile można spekulować, że do pojawienia się wczesnych wariantów PRRSV doszło na obszarze Europy Środkowo Wschodniej, to należy podkreślić, że po wejściu większości tych krajów do Unii Europejskiej, i olbrzymiej skali importu żywych świń z krajów zachodnich doszło do pojawienia się naszym regionie zupełnie nowych wariantów, które znacznie wcześniej stwierdzano w Danii czy Niemczech. Z całą pewnością transport żywych zwierząt, wewnątrz kraju jak i międzynarodowy, ciągle stanowi główny czynnik pojawiania się nowych wariantów wirusa, często o szczególnie groźnych właściwościach, w danym regionie czy kraju. Można się zastanawiać dlaczego tak się dzieje skoro drogi szerzenia PRRSV są tak dobrze poznane z metody diagnostyki laboratoryjnej są powszechnie dostępne.

Lek. wet. Aleksandra Woźniak, doktorantka z SGGW wygłosiła doniesienie na temat wzajemnego wpływu zakażeń PCV2 i nowym cirkowirusem świń PCV3. Mimo podobnej nazwy PCV2 i PCV3 są ze sobą spokrewnione bardzo daleko. PCV3 jest bliższym krewnym cirkowirusów nietoperzy chińskich niż PCV2. PCV3 odkryto w 2016 roku w USA a w 2017 roku w Polsce. Wydaje się, że wirus ten podobnie jak PCV2, występuje na całym świecie, jednak wpływ PCV3 na zdrowie świń jest słabo poznany. Odległe pokrewieństwo PCV2 i PCV3 sprawia, że szczepionki przeciw PCV2 są nieskuteczne przeciw PCV3. Ponieważ jednak oba wirusy zakażają te same narządy i tkanki świni teoretycznie mogą wzajemnie ułatwiać sobie inwazję. Teoretycznie zakażenie PCV3 może ograniczać skuteczność immunizacji. Badania lek. wet. Woźniak nie wykazały wpływu zakażenia PCV3 na przebieg zakażenia PCV2, ani na skuteczność szczepień. Poziom zakażenia PCV3 był jednakowo wysoki na fermach szczepionych przeciw PCV2 jak i nieszczepionych. 

Kolejnym prelegentem z SGGW był lek. wet. Piotr Niewitecki. Jego wystąpienie dotyczyło zakażeń wirusem zapalenia wątroby typu E (HEV) w polskich fermach świń. Wirus jest niegroźny dla świń jednak może zakażać człowieka co w niektórych krajach stanowi poważny problem. Badania lek. wet. Niewiteckiego po raz pierwszy wykazały, że wirus występuje powszechnie na polskich fermach i zakażenie świń utrzymuje się często do końca tuczu. Ponieważ wirus jest wydalany z kałem na fermach o niskim poziomie higieny do zakażeń dochodzi znacznie wcześniej niż na fermach o wysokim poziomie higieny.