Dlaczego rolnicy są karani? ARiMR odpowiada

O nakładaniu przez policję kar na posiadaczy zwierząt pisaliśmy już kilkakrotnie na łamach „top agrar Polska” i na portalu www.topagrar.pl. Jednak skala tego problemu się nasila. Niemal codziennie otrzymujemy sygnały od zdezorientowanych i zdenerwowanych rolników, których w gospodarstwie odwiedzili policjanci, wypisując mandatowy druczek. Kara nakładana jest za przekroczenie terminu zgłoszenia przemieszczenia zwierzęcia, tyle tylko, że często nie wystąpiło ono z winy rolnika.

Postanowiliśmy więc napisać do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i wyjaśnić sprawę. Agencyjnym urzędnikom zadaliśmy szereg pytań, które nurtują alarmujących naszą redakcję rolników. Poniżej możecie przeczytać odpowiedzi, które otrzymaliśmy z ARiMR.

1. System internetowy zgłaszania zmiany stanu stada trzody chlewnej działa wadliwie. Zazwyczaj wtedy, kiedy hodowcy zgłaszają zdarzenia z całego tygodnia (sobota i niedziela) nie działa prawidłowo bądź wcale. Jak i kiedy zostanie to usprawnione?



Odpowiedź ARiMR: Aplikacja CK-IRZ jest objęta usługami utrzymaniowymi w ramach, których wykonawca zewnętrzny świadczy m.in. usługi usuwania wad. Zgłaszane przez użytkowników wady są na bieżąco poprawiane. Dlatego w celu dokładniejszej analizy problemu, prosimy o podanie numerów zgłoszeń, co pozwoli ARiMR odniesienie się do wskazanych przez Państwa niedogodności. Niedostępność aplikacji CK-IRZ w weekendy może być spowodowana zaplanowanymi przerwami wdrożeniowymi, w ramach której wgrywane są nowe wersje aplikacji. Dlatego prosimy o to, aby na bieżąco sprawdzać komunikaty na stronie www.arimr.gov.pl, gdzie są zawarte informacje z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym.

2. Rolnicy informują, że np. 23 kwietnia przestał działać system internetowy i nie był czynny do 1 maja. Jak w takiej sytuacji powinni zgłaszać zmiany stanu stada świń w terminie 7 dni?

Odpowiedź ARiMR:  Ustawodawca określa możliwe do wykorzystania kanały informacyjne jakimi posiadacz zwierzęcia może poinformować kierownika biura powiatowego o zdarzeniach dotyczących zwierząt gospodarskich oznakowanych w określonym ustawą terminie (zgłoszenie w formie papierowej/ elektronicznej/ na nośniku – art. 12 ust 7, art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt).

Jeśli jeden z kanałów – jak możliwość zgłaszania poprzez przeglądarkę CKIRZ (kanał elektroniczny) nie działa,  pozostają inne możliwości przekazania zgłoszenia do biura powiatowego Agencji.  Awaria systemu internetowego nie może być uznana jako usprawiedliwienie dla braku złożenia zgłoszenia.

W każdym biurze powiatowym Agencji jest możliwość złożenia dokumentu w formie papierowej (jako datę złożenia przyjmowana jest data wpływu zgłoszenia do BP, gdy składa zgłoszenie osobiście w BP lub datę stempla pocztowego jeśli zgłoszenie złożone zostanie drogą pocztową).

3. W niektórych powiatach rolnicy, którzy nie wypełnili obowiązku zgłoszenia zostali upomnieniu, w innych ukarani. Od czego zależy nałożenie kary lub upomnienie? Kto o tym decyduje?

4. Rolnicy dostali mandaty od 50 do 100 zł. Od czego zależy wielkość kary i kto 
o niej decyduje?

Odpowiedź ARiMR na oba pytania: ARiMR nie nakłada na rolników kar czy upomnień, ponieważ nie jest do tego upoważniona. Kara czy upomnienie – jest nakładana przez organy ścigania w trybie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Rodzaj i wysokość kary określa organ, który ją nakłada. Również on decyduje o ewentualnym od niej odstąpieniu, w oparciu o zebrane dowody i wyjaśnienia

5. Co się dzieje z dokumentami pisemnego zgłoszenia zmiany stanu stada trzody chlewnej po złożeniu ich w Agencji? Czy są one przechowywane w Agencji?

Odpowiedź ARiMR: Wszystkie dokumenty złożone do biur powiatowych Agencji są rejestrowane, obsługiwane i archiwizowane. Zgłoszenia są wprowadzane do prowadzonego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa systemu informatycznego, a następnie archiwizowane w biurach powiatowych ARiMR zgodnie z obowiązującymi przepisami kancelaryjnymi.

6. Czy jest możliwość weryfikacji czy np. błędu we wpisaniu daty, czy liczby sztuk dopuścił się rolnik, czy urzędnik wprowadzając dane do systemu?

Odpowiedź ARiMR: Ustalenie przyczyny błędu możliwe jest na podstawie dokumentu źródłowego złożonego przez rolnika. Porównywanie danych z dokumentu z danymi w systemie jest standardową procedurą przeprowadzaną w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości' Zobowiązani do jej przeprowadzenia są pracownicy biura powiatowego Agencji w trakcie postępowania wyjaśniającego, w celu ustalenia czy błąd jest zawiniony przez pracownika Agencji czy rolnika. Dodatkowo dane ze zgłoszenia wprowadzone do systemu są weryfikowane w kontekście kompletności składanego dokumentu zgłoszenia (np. wypełnienia pól obowiązkowych) czy też w kontekście wprowadzonych już do systemu danych ze wcześniejszych zgłoszeń (np. czy rolnik zgłosił wcześniej przybycie / rejestrację zwierzęcia, które przemieszcza ze swojej siedziby stada).

7.  Jeżeli dokumenty zgłoszeniowe są wysłane pocztą to wówczas decyduje data stempla pocztowego, czy data wpłynięcia do Agencji?

Odpowiedź ARiMR: W przypadku złożenia zgłoszenia za pomocą operatora pocztowego, jako data złożenia dokumentu przyjmowana jest data stempla pocztowego.

8.  Czy w biurze podawczym terenowych oddziałów Agencji istnieje obowiązek, lub możliwość potwierdzania zgłoszeń dostarczanych osobiście stemplem: wpłynęło z bieżącą datą?

Odpowiedź ARiMR: Potwierdzenie złożenia dokumentu wydawane jest na prośbę składającego i dokonywane jest na kopii dokumentu dostarczonej przez posiadacza zwierząt (składającego dokument).

9.  Czy dzień dostarczenia osobistego zgłoszenia jest dniem, w którym dane te muszą zostać wprowadzone do systemu? Kto o tym decyduje? Jakie to są terminy?

Odpowiedź ARiMR: Zgodnie z procedurami obowiązującymi w Agencji każdy dokument powinien być obsłużony niezwłocznie po jego złożeniu w kancelarii, zazwyczaj odbywa się to w następnym dniu roboczym.

10.  Jeżeli rolnik A sprzedaje prosięta rolnikowi B, w zgłoszeniu zaznacza rubrykę kupno/sprzedaż i dokumenty docierają wraz z prosiętami do rolnika B. Ten ma obowiązek zgłoszenia zwiększenia stanu. Jeżeli Agencja stwierdza, że tego nie uczynił, który z rolników jest winien? Który i jakiej wielkości karą zostanie ukarany?

11.    Jakie są możliwości i procedura wyjaśniania tych nieprawidłowości oraz weryfikacja po czyjej stronie leży ewentualna wina?

Odpowiedź ARiMR na oba pytania: W przypadku zmiany posiadacza zwierzęcia obowiązek dokonania zgłoszenia spoczywa zarówno na dotychczasowym posiadaczu (w zakresie przemieszczenia z hodowli), jak i na nowym posiadaczu (w zakresie przemieszczenia do hodowli). Rolnicy mają do wyboru zgłoszenia jednopodpisowe (dwa zgłoszenia podpisane i dostarczone do Agencji oddzielnie przez każdą ze stron transakcji kupna/sprzedaży zwierzęcia) albo dwupodpisowe (jedno zgłoszenie podpisane przez dwie strony transakcji kupna/sprzedaży zwierzęcia dostarczone do Agencji przez jedną z nich).

Obowiązujące przepisy pozostawiąją rolnikom swobodę wyboru rodzaju dokumentu. Jeżeli rolnicy korzystają z druku dwupodpisowego osoba mająca dostarczyć dokument do Agencji działa w charakterze pełnomocnika drugiego z rolników. Okoliczność, że strony transakcji dotyczącej pewnego zwierzęcia uzgodniły między sobą, że zgłoszenie (dwupodpisowe) dostarczy do Agencji jedna z nich, nie zwalania drugiej strony z odpowiedzialności za dotrzymanie terminu na dokonanie zgłoszenia. Z tych względów uchybienie przez jedną ze stron transakcji terminowi zgłoszenia stanowi naruszenie przepisów w odniesieniu do obu stron transakcji. W tego typu przypadkach Agencja stwierdza fakt braku zgłoszenia i stara się w postępowaniu wyjaśniającym uzyskać od rolników brakujące zgłoszenie.

W przypadku braku uzupełnienia zgłoszenia, sprawa jest kierowana do organów ścigania, który rozstrzyga winę i nakłada karę lub umarza postępowanie. Orzekanie w sprawach o czyny zabronione określone w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt następuje w trybie przepisów kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

12.  Dlaczego rolnicy nie mają możliwości wglądu w stany swoich stad poprzez system internetowy?

Odpowiedź ARiMR: Obecnie funkcjonujący system identyfikacji i rejestracji zwierząt nie udostępnia funkcji umożliwiającej bezpośredni dostęp rolnika do bazy danych. Agencja prowadzi prace związane z rozbudową systemu, w ramach których planowane jest udostępnienie funkcjonalności umożliwiającej bezpośredni dostęp rolnika do bazy IRZ. Obecnie trwa postępowanie przetargowe, które ma wyłonić wykonawcę tej funkcjonalności.

13.  Kto jest upoważniony do karania rolników nie wypełniających obowiązków 
o systemie identyfikacji zapisanych w ustawie z dania 23 września 2016 r.? Kto zgłasza nieprawidłowości do organów ścigania? W niektórych powiatach kary wystawiają inspektorzy PIW w innych policja.

Odpowiedź ARiMR: Zasady prowadzenia postępowania mandatowego zawiera Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Uprawnienie takie dla innych podmiotów niż Policja musi wynikać z odrębnych przepisów. W przypadku wykroczeń z zakresu ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 roku o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt uprawnienia takie posiada również Inspekcja Weterynaryjna (Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie nadania funkcjonariuszom Inspekcji Weterynaryjnej, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych oraz Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa uprawnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego).

14. Co w sytuacji odmówienia przyjęcia mandatu?

Odpowiedź ARiMR: Odpowiedź na to pytanie nie leży w kompetencji ARiMR i należy je skierować do organu, który wystawia mandaty.

oprac. bcz, aku

Fot. Kurek