Temat stabilności i bezpieczeństwa finansowego gospodarstwa czy firmy będzie omawiany na Sesji Organizacja i zarządzanie na VIII Forum Rolników i Agrobiznesu, na którą już dziś serdecznie zapraszamy. Jeszcze można się zapisać i wziąć w niej udział!
O prezentację wprowadzającą do tematyki sesji poprosiliśmy prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu dr hab. Wawrzyńca Czubaka
Rolnik niczym menedżer
Zadaniem rolnika jako zarządcy jest zapewnienie ciągłości produkcyjnej i finansowej. Od strony produkcyjnej oznacza to, że gospodarstwo musi mieć nieprzerwany dostęp do środków produkcji (nawozów, środków ochrony roślin, pasz, paliw, energii, wody itp.), zdolność do prowadzenia działalności bieżącej i inwestycyjnej (utrzymania maszyn i urządzeń oraz niezbędnej liczby pracowników). Po wytworzeniu produktów trzeba zadbać o dostęp do rynków zbytu.
Poza prowadzeniem produkcji konieczne jest zagwarantowanie opłacalności i maksymalizacji dochodu. Dotyczy to płynności finansowej do pokrycia wydatków bieżących, a także odnowienia i modernizacji środków trwałych, a więc inwestycji w maszyny, urządzenia, budynki i budowle oraz ziemię. Jest to droga do długofalowej stabilności produkcyjno-ekonomicznej w kontekście wahań produkcji i cen.
Jednak prowadzenie działalności rolniczej narażone jest na szereg zagrożeń. Duża część z nich wynika z samej natury rolnictwa i jest niezależna od producenta. Należą do nich zmienność przebiegu warunków pogodowych i turbulencje na rynkach. Obecnie obserwowane jest nasilenie się zjawisk pogodowych o nieprzewidywalnej skali i przebiegu.
Na to nakłada się rozchwianie rynków rolnych w zakresie popytu, podaży i ceny. W łańcuchu żywnościowym dochodzi do przerwania ciągłości dostaw (np. paliw, nawozów) i wahań na rynkach produktów rolnych. Powodem tego jest wpływ zmian na rynkach światowych, przy coraz większej ich konsolidacji, a także niestabilność polityczna – wojna w Ukrainie, konflikt na Biskim Wschodzie.
Przemyślany rozwój - wymogi środowiskowe, bioróżnorodność i dobrostan zwierząt
W krajowej i unijnej polityce rolnej zmieniają się oczekiwania w zakresie zrównoważenia rozwoju. Rosną wymogi środowiskowe, ochrony zasobów ziemi i wody, bioróżnorodności, dobrostanu zwierząt i jakości produktów. Wszystkie te elementy powodują, że trudniej jest prowadzić bieżącą produkcję, przewidując przyszłe oczekiwania rynku i planować rozwój. Rolnik ma jednak możliwość reagowania na rynkowe turbulencje przede wszystkim poprzez zabezpieczenie gwarancji fizycznej i cenowej dostępności do rynków.
Warunkiem koniecznym jest tu integracja. Ścisła współpraca z innymi rolnikami zwiększa siłę rynkową pojedynczego gospodarstwa, co daje szansę na negocjacje warunków dostaw środków do produkcji i zbytu produktów w zakresie terminów oraz cen. Integracja pionowa, a głównie kontrakty z przemysłem przetwórczym, także w pewien sposób stabilizują bieżącą działalność, co pozwala na redukowanie ryzyka rynkowego. Niewątpliwą zaletą integracji jest także dostęp do informacji, wymiana myśli i doświadczeń między partnerami. To wzbogaca rolnika w nową wiedzę, umiejętności i narzędzia do zarządzania gospodarstwem.
Planowanie rozwoju gospodarstwa powinno odbywać się w sposób ostrożny i przemyślany. Stabilność ekonomiczną zapewnia zarówno zróżnicowanie struktury produkcji, jak też wąska specjalizacja. W obu biznesowych strategiach, dywersyfikacji lub specjalizacji, sytuacja gospodarstwa powinna być stale konfrontowana ze zmianami na rynku, a adaptacja do tych zmian nie może mieć charakteru częstych i radykalnych zwrotów. Warto śledzić założenia strategii i wizji rozwoju sektora rolnego w krajowej i unijnej polityce rolnej, są one swego rodzaju drogowskazem i podporządkowane są im ukierunkowane programy wsparcia.
Optymalizacja kosztów w gospodarstwie, czyli metody rolnictwa precyzyjnego
Rolnik bez względu na skalę zmienności klimatu i turbulencji na rynkach powinien skrupulatnie gromadzić wszelkie informacje o zaszłościach w gospodarstwie i na tej podstawie liczyć koszty. Pomocą w optymalizowaniu kosztów środków do produkcji może być wdrażanie metod rolnictwa precyzyjnego. Wymagane jest dbanie o podstawowy "warsztat" gospodarstwa, jakim jest ziemia, poprzez np. kontrolę pH gleby, stosowanie poplonów, zielonej okrywy, wprowadzania materii organicznej w formie przeorywania słomy i nawożenia organicznego oraz właściwe zmianowanie upraw.
Decyzjom gospodarczym powinno towarzyszyć właściwe ubezpieczenie działalności od nieprzewidywalnych zdarzeń oraz oszczędzanie i gromadzenie środków rezerwowych na okoliczność nagłych zmian. Ubezpieczenia uwiarygadniają gospodarstwo rolne w oczach interesariuszy, w tym banków finansujących działalność bieżącą i inwestycje.
Przedstawione sposoby zabezpieczania stabilności działalności w rolnictwie podkreślają, że fundamentem jest wiedza rolnika. Wiedza ta musi być stale rozwijana ponieważ nowe kompetencje, umiejętności, zdolność obserwacji zjawisk i wykorzystywania informacji tworzą przewagę konkurencyjną gospodarstwa rolnego.
Po prezentacjach nastąpi debata ekspertów, którzy wskażą na różne formy zabezpieczenia dochodu firmy i gospodarstwa przed szeroką gamą ryzyk ze strony klimatu, jak i zmiennej sytuacji na rynkach.
Zapraszamy do zapisów na VIII Forum Rolników i Agrobiznesu i udziału w Sesji Organizacja i Zarządzanie
