Fermy przemysłowe – intensywna produkcja zwierzęca, a dobrostan

Ile w Polsce jest ferm przemysłowych oraz co to właściwie znaczy „ferma przemysłowa” pytają posłowie opozycji, którzy twierdzą, że takie instalacje stanowią duże zagrożenie dla środowiska oraz utrudniają zapewnienie zwierzętom zasad dobrostanu. Ministerstwo rolnictwa zapewnia, że na każdej fermie hodowlanej stosuje się zasadę „pięciu swobód”.

- Fermy przemysłowe stanowią duże zagrożenie dla środowiska oraz zdrowia i życia ludzi, co jest podnoszone przez naukowców z całego świata. Intensywna produkcja zwierzęca wiąże się nie tylko z nieposzanowaniem dobrostanu zwierząt, ale również z licznymi innymi zagrożeniami – napisali w interpelacji posłowie Franciszek Sterczewski, Anita Kucharska-Dziedzic, Hanna Gill-Piątek, Małgorzata Tracz, Klaudia Jachira, Tomasz Aniśko z klubu Koalicji Obywatelskie, którzy zadali szereg pytań dotyczących ich funkcjonowania.

Brak definicji legalnej dla pojęcia "ferma przemysłowa"

W odpowiedzi ministerstwo rolnictwa podkreśliło, że w obecnie obowiązujących przepisach prawnych brak jest definicji legalnej pojęcia „ferma przemysłowa” (zamiennie określanej również jako „ferma wielkoprzemysłowa” czy „ferma wielkotowarowa”). Zróżnicowanie wymagań dla gospodarstw w zależności od wielkości produkcji zwierzęcej wynika m.in. z przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku.

W odniesieniu do drobiu i świń gospodarstwa prowadzące chów lub hodowlę tych gatunków zwierząt gospodarskich podlegają dodatkowym obowiązkom uzależnionym od wielkości prowadzonej produkcji.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska, instalacjami mogącymi powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości są m.in. instalacje do chowu lub hodowli drobiu (powyżej 40 000 stanowisk) lub świń (powyżej 2 000 stanowisk dla świń o wadze powyżej 30 kg lub 750 stanowisk dla macior).

Według stanu na 28 czerwca 2023 r. w komputerowej bazie danych prowadzonej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa było 527 siedzib stad świń, w których przebywało powyżej 2 000 sztuk świń (dane dotyczą siedzib aktywnych, czyli takich, z których w ciągu ostatnich 12 miesięcy zgłoszono przynajmniej jedno zdarzenie dotyczące świń).

Poniższa tabela zawiera informacje o liczbie gospodarstw zajmujących się chowem lub hodowlą drobiu, w tym o liczbie gospodarstw utrzymujących 40 000 i więcej sztuk:

Ponadto, hodowla norek w liczbie nie mniejszej niż 105 dużych jednostek przeliczeniowych (DJP) oraz pozostałych zwierząt w liczbie nie niższej niż 210 DJP danego gatunku należy do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, dla których zawsze jest wymagane przeprowadzenie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko.

Współczynniki przeliczeniowe zwierząt na DJP zostały określone w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów. Na podstawie tych współczynników oraz liczby zwierząt utrzymywanych w danym gospodarstwie można zidentyfikować, które gospodarstwa są gospodarstwami, dla których należy przeprowadzić ocenę wpływu na środowisko ze względu na jego wielkość i intensywność produkcji.

Poniższa tabela zawiera informacje o liczbie gospodarstw zajmujących się chowem lub hodowlą bydła i owiec z rozróżnieniem na liczbę utrzymywanych w nich zwierząt:

Dobrostan, co oznacza?

Ministerstwo rolnictwa wyjaśniło także, że Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt (OIE), której członkiem jest Polska, opiera się w pracach nad dobrostanem zwierząt lądowych na zasadach przewodnich obejmujących tzw. „Pięć swobód” opisujących oczekiwania społeczeństwa co do warunków, jakich powinny doświadczać zwierzęta znajdujące się pod kontrolą człowieka, a mianowicie:

wolność od głodu, niedożywienia i pragnienia,
wolność od strachu i stresu,
wolność od stresu cieplnego lub fizycznego dyskomfortu,
wolność od bólu, urazów i chorób,
swoboda wyrażania normalnych wzorców zachowań.

Zasada „Pięciu swobód” znajduje odzwierciedlenie w unijnych i krajowych wymaganiach dotyczących warunków utrzymywania zwierząt. - W obecnie obowiązujących przepisach prawnych brak jest definicji legalnej pojęcia „dobrostan zwierząt”, co nie jest jednoznaczne z brakiem przepisów prawnych zobowiązujących hodowców do zapewnienia minimalnych warunków utrzymywania zwierząt uwzględniających odmienne potrzeby behawioralne i społeczne tych zwierząt – napisał w odpowiedzi minister rolnictwa Robert Telus, który przypomniał, że krajowe rozporządzenie regulują m.in.:

minimalną powierzchnię dostępną dla zwierzęcia w zależności od przyjętego sposobu jego utrzymywania, wieku zwierzęcia i jego płci,
częstotliwość karmienia,
możliwość korzystania z wybiegu,
wyposażenie klatki lub pomieszczenia, w którym zwierzę jest utrzymywane,
minimalny wiek odsadzenia młodych,
obowiązek grupowego lub pojedynczego utrzymywania zwierząt w zależności od potrzeb behawioralnych, itp.

wk
fot: envato.elements