Co to są maksymalne ilości azotu działającego?

Pełna nazwa brzmi: maksymalne ilości azotu działającego ze wszystkich źródeł, dla upraw w plonie głównym (N w kg/ha) dla plonów uzyskiwanych w warunkach uregulowanego odczynu gleby, zbilansowanego nawożenia azotem, fosforem i potasem (NPK) i stosowania integrowanej ochrony roślin.

Uff... Już wielu z nas zmęczyło się samym czytaniem. Ilości te podane są w tabeli w akcie prawnym o równie skomplikowanej nazwie: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”. Czym są te ilości? Wyjaśniamy prościej.

Rolnicy gospodarując na powierzchni do 100 ha użytków rolnych są zwolnieni ze sporządzania planu nawożenia, ale pod pewnymi warunkami:

• nie mogą mieć więcej niż 50 ha gruntów ornych z tzw. uprawami intensywnymi (o tym w innym artykule)
• nie mogą mieć obsady zwierząt większej niż 60 DJP według stanu średniorocznego
• i najważniejsze dla tego artykułu – nie powinni przekraczać maksymalnych ilości azotu działającego ze wszystkich źródeł.

Czym są maksymalne ilości azotu działającego ze wszystkich źródeł?

Z maksymalnymi ilościami azotu chodzi o to, że sumujemy azot, który jest na polu, a który czerpią rośliny do budowania zielonej masy i ostatecznie plonu. W tym celu dla każdej działki rolnej robimy uproszczony bilans azot. Innymi słowy, trzeba zsumować:

• azot mineralny z gleby, którego wartość przyjmujemy wg współczynników dla różnych kategorii gleb lub bierzemy wprost z analizy próbek gleby, ilość tę dodatkowo pomniejsza się o równoważniki w zależności czy robimy bilans pod roślinę ozimą (mnożymy przez 0,9) czy jarą (mnożymy przez 0,6);
• azot który wprowadziliśmy do gleby dzięki przyoraniu liści roślin korzeniowych;
• azot, który pochodzi z mineralizacji uprawianych w przedplonie roślin bobowatych (motylkowatych);
• azot pochodzący z zasianych w międzyplonie roślin bobowatych;
• azot z nawozów naturalnych podanych pod roślinne przedplonową pomnożony przez współczynnik 0,15 (oznacza to, że 15% azotu dostępne jest dla roślin w drugim roku po stosowaniu nawozu naturalnego)
• azot z nawozów naturalnych podanych bezpośrednio pod analizowaną uprawę pomniejszony o równoważniki w zależności od terminu stosowania nawozu (jesień 0,9, wiosna 0,6) oraz o współczynniki wykorzystania azotu w pierwszym roku;
• azot z planowanych nawozów mineralnych.

Jeżeli dodamy te wszystkie ilości (dla wielu z nich będzie to zero, np. jeżeli nie było nawozu naturalnego pod przedplon) to otrzymana suma stanowi ilość azotu działającego ze wszystkich źródeł, dla upraw w plonie głównym. Teraz możemy porównać tę wartość z tabelą z rozporządzenia. Jeżeli wyliczona przez nas wartość jest:

• niższa od podanej w tabeli dla wszystkich działek rolnych, to nie musimy robić pełnego planu nawożenia azotem;
• wyższa choćby dla jednej działki rolnej, to musimy robić plan nawożenia azotem dla wszystkich działek rolnych.

Ale to nie koniec! W rozszerzeniu tytułu maksymalnych ilości azotu... jest jeszcze dopisek „ dla plonów uzyskiwanych w warunkach uregulowanego odczynu gleby, zbilansowanego nawożenia azotem, fosforem i potasem (NPK) i stosowania integrowanej ochrony roślin”. Oznacza to, że jeżeli nie mamy lub udowodnią nam, że nie mieliśmy:

• uregulowanego pH gleby;
• zbilansowanego nawożenia NPK;
• integrowanej ochrony roślin,

to nie możemy stosować danych z tabel z maksymalnymi ilościami azotu działającego... Nie możemy być więc zwolnieni ze sporządzania planu nawożenia azotem.
tcz