Podrożeją koszty produkcji rolnej w UE i napłynie tańsza żywność z krajów trzecich?

Osiągnięto właśnie – po tygodniach intensywnych negocjacji pod przewodnictwem czeskiej prezydencji – przełomowe porozumienia w sprawie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisjami dwutlenku węgla (CBAM), który jest jednym z kluczowych elementów pakietu Fit for 55. 

Komisja Europejska w mediach społecznościowych ogłosiła, że zbliżamy się do dekarbonizacji naszej gospodarki i przemysłu. 

– W tym tygodniu z zadowoleniem przyjęliśmy porozumienie między Parlamentem Europejskim oraz Radą Unii Europejskiej w sprawie mechanizmu dostosowywania cen na granicach z emisją dwutlenku węgla, kluczowego elementu naszej strategii klimatycznej mającej na celu zapobieganie ucieczce emisji – informowała KE. 

Wyrównania szans europejskiego przemysłu poprzez wprowadzenia na importowane do UE produkty „podatku węglowego” jest celem mechanizmu CBAM. Mechanizm ukierunkowano jest na przywóz – odbywający się w pełnej zgodności z zasadami handlu międzynarodowego – produktów, których wytwarzanie wiąże się z wysokimi emisjami.

Celem jest unikanie sytuacji, w których starania UE na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych byłyby niweczone przez przywóz produktów wytwarzanych w państwach trzecich stosujących mniej ambitną politykę przeciwdziałania zmianie klimatu niż polityka UE. CBAM przyczyni się również do zapobiegania przenoszeniu produkcji lub do uniemożliwiania przywozu produktów wysokoemisyjnych. 

Jak powiedział Jozef Sikela, minister przemysłu i handlu Republiki Czeskiej, mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla jest kluczowym elementem europejskich działań w dziedzinie klimatu. 

– Mechanizm ten sprzyja importowi przez przedsiębiorców spoza UE do UE towarów, które spełniają wysokie standardy klimatyczne obowiązujące w 27 państwach członkowskich UE. Zapewni to zrównoważone traktowanie takiego importu i ma na celu zachęcenie naszych partnerów na świecie do przyłączenia się do działań klimatycznych UE.

CBAM obejmie produkty z następujących sektorów: cementu, aluminium, energii elektrycznej, żelaza i stali oraz nawozów. I to właśnie ta ostatnia pozycja wzbudziła ogromne zastrzeżenia unijnych organizacji rolniczych. 

– Jeśli chodzi o CBAM, Rada i Parlament Europejski uzgodniły stopniowe wdrażanie tego mechanizmu w okresie dziewięciu lat między 2026 a 2034 r. Copa i Cogeca wielokrotnie powtarzały swoje stanowisko od czasu rozpoczęcia tej debaty. Uwzględnienie w CBAM nawozów spowoduje nowe rynkowe zakłócenia w sektorze rolnictwa. Włączenie nawozów w mechanizm CBAM spowoduje dalszy gwałtowny wzrost cen, zwiększając koszty produkcji rolnej w Europie, jednocześnie czyniąc importowaną żywność bardziej konkurencyjną i atrakcyjną. Ta podwójna kara dla rolników byłaby trudna do zniesienia, biorąc pod uwagę obecne i przewidywalne wzrosty cen nawozów, które są już na historycznie wysokim poziomie, z skumulowanymi skutkami kryzysu COVID i wojny na Ukrainie – napisała w oświadczeniu Copa-Cogeca. 

Copa-Cogeca zwraca także uwagę, że mechanizm CBMA będzie miał także wpływ na inne dziedziny rolnictwa. Jego zastosowanie do wyrobów z żelaza i stali doprowadzi do wzrostu kosztów produkcji, a to przełoży się m.in. na branże sprzętu i maszyn rolniczych.