Jesteś w strefie Premium

Jak obliczyć średnioroczny stan stada bydła?

Średnioroczny stan stada może być potrzebny w wielu sytuacjach, np. kiedy chcemy policzyć ile czego w gospodarstwie będziemy potrzebować w danym roku – od pasz, ściółki, wody, po ilość ha do zagospodarowania obornika lub gnojowicy, stawiania nowych budynków inwentarskich, płyt czy zbiorników. Możemy kontrolować wydatki i efektywniej zarządzać finansami, ale także stadem.

Dorota Kolasińska28 listopada 2018, 10:25

Nowe wymagania tzw. ustawy azotanowej związane z dostosowaniem wielkości płyt obornikowych, pojemności zbiorników na gnojówkę i gnojowicę czy utrzymania na pastwisku zwierząt zobowiązują nas do wyliczenia stanu średniorocznego stada. Dzięki temu możemy wyliczyć ile nawozu w tonach możemy wywieźć na pole w danym systemie utrzymania zwierząt (więcej w TB 09/2011).

Do obliczenia średniorocznego stanu stada posłużymy się przykładem:

Stado krów mlecznych w systemie bezściołowym

Początkowo należy ustalić jaki był początkowy lub końcowy stan stada. W poniższym przykładzie hodowca spisał stan na początku roku ustalając ile zwierząt znajduje się w danej kategorii. W kolejnym etapie należy zastanowić się nad tym co dalej wydarzyło się ze zwierzętami (dodając 12 miesięcy oraz uwzględniając przeklasyfikowanie, sprzedaż lub zgon) i należy ustalić stan na koniec roku i wstawić w następujące wzory.

1. Zwierzęta gospodarskie przebywające w danej grupie technologicznej rok lub dłużej:
stan średnioroczny = (stan początkowy + stan końcowy) / 2
(Jeżeli zwierząt w gospodarstwie ubyło (padło, zostało sprzedane lub przeklasyfikowane na koniec roku, wstawiamy wartość na minusie)

2. Zwierzęta gospodarskie przebywające w danej grupie technologicznej krócej niż rok:
stan średnioroczny = (przelotowość x ilość miesięcy przebywania w grupie technologicznej) /12

Stan na początku roku:

5 krów mlecznych
3 jałówki powyżej 1 roku
2 jałówki do 1 roku
0 cieląt do 6 miesiąca
2 bydło opasowe powyżej 1 roku

Stan na koniec roku:

5 krów mlecznych
2 jałówki cielne (dwie z trzech jałówek powyżej roku są cielne)
2 jałówki powyżej 1 roku (przeklasyfikowane z grupy jałówek do 1 roku)
2 cielęta do 6 miesiąca (urodzone przez krowy, dlatego że żadna jałówka się jeszcze nie ocieliła, wtedy wzrosłaby liczba krów na koniec roku)
1 cielę padłe
1 bydło opasowe powyżej 1 roku
1 bydło opasowe powyżej 1 roku sprzedane

Sztuki przelotowe: zwierzęta gospodarskie przebywające w danej grupie technologicznej rok lub dłużej:

(5 krów na początku roku + 5 krów na koniec roku)/2 = 5 sztuk przelotowych

zwierzęta gospodarskie przebywające w danej grupie technologicznej krócej niż rok:

0 jałówek sprzedanych powyżej 1 roku + 2 jałówki przeklasyfikowane powyżej 1 roku + 0 jałówek padłych powyżej 1 roku + (2 jałówki powyżej 1 roku na koniec roku – 2 jałówki powyżej 1 roku na początku roku)/2 = 2 sztuki przelotowe

0 jałówek cielnych sprzedanych + 0 jałówek cielnych przeklasyfikowanych + 0 jałówek cielnych padłych + (2 jałówki cielne na koniec roku – 0 jałówek cielnych na początku roku)/2 = 1 sztuka przelotowa

0 jałówek do 1 roku sprzedanych + 2 jałówki do 1 roku przeklasyfikowane + 0 jałówek do 1 roku padłych + (0 jałówek do 1 roku na koniec roku – 2 jałówki do 1 roku na początku roku)/2 =

1 sztuka przelotowa

0 cieląt sprzedanych + 0 cieląt przeklasyfikowanych + 1 cielę padłe + (2 cielęta na koniec roku – 0 cieląt na początku roku)/2 = 2 sztuki przelotowe

1 sprzedane bydło opasowe powyżej 1 roku + 0 przeklasyfikowane + 0 padłe + (1 bydło opasowe powyżej 1 roku na koniec roku – 2 bydło opasowe powyżej 1 roku na początku roku)/2 = 0,5 sztuki przelotowej

Stan średnioroczny:

Stan średnioroczny (dla sztuk przelotowych, które w stadzie są krócej niż 12 mcy) obliczamy mnożąc liczbę wyliczonych wcześniej sztuk przelotowych razy ilość miesięcy przebywania w stadzie i dzielimy przez 12 miesięcy. Wartości które otrzymujemy to średni stan danej grupy.

krowy (5 + 5)/2 = 5
jałówki powyżej 1 roku 2 x 8 miesięcy/12 = 1,33
jałówki do 1 roku 1 x 6 miesięcy/12 = 0,5
jałówki cielne 1 x 9 miesięcy/12 = 0,75
cielęta do 6 miesiąca 2 x 6 miesięcy/12 = 1
bydło opasowe 0,5 x 12/12 = 0,5

Na tej podstawie możemy sporządzić obrót stada i wyliczyć DJP, które również są nam potrzebne np. do planowania nowego budynku inwentarskiego.

Obrót stada – obliczenie DJP:

Sprawdzamy współczynnik DJP dla określonej grupy:

Buhaje 1,4 DJP
Krowy 1 DJP
Jałówki cielne 1 DJP
Jałówki powyżej 1 roku 0,8 DJP
Jałówki od 0,5 roku do 1 roku 0,3 DJP
Cielęta do 0,5 roku 0,15 DJP

I mnożymy go przez średni stan danej grupy uzyskując tym samym średnioroczny stan utrzymywanych zwierząt w stadzie.

krowy 5 x 1 DJP + jałówki powyżej 1 roku 1,33 x 0,8 DJP + jałówki cielne 0,75 x 1 DJP + jałówki do 1 roku 0,5 x 0,3 DJP + cielęta do 6 miesiąca 1 x 0,15 DJP + bydło opasowe 0,5 x 0,9 DJP = 8,56 DJP

dkol