Czy można żądać odszkodowania za zły siew?

Odpowiedzialność związana ze świadczeniem usług w rolnictwie nie różni się od odpowiedzialności ciążącej na usługodawcach w innych branżach. Ze względu na specyfikę działalności rolniczej, błędy popełnione na początku, w trakcie wegetacji roślin mogą już być nie do naprawienia. Jakkolwiek wysokość plonu – czy to buraków, czy innych roślin, zależna jest od wielu czynników, przez nieprawidłowe zasiewy pozostałe warunki mogą już nie odgrywać żadnej roli. O tym jednak zdecydowanie lepiej wiedzą rolnicy niż prawnicy.

A co do prawnego aspektu omawianego problemu wyjaśnić należy, że w świetle obowiązujących przepisów usługodawca może odpowiadać wobec usługobiorcy za nienależyte wykonanie zobowiązania. W omawianym przypadku takim zobowiązaniem jest prawidłowe wykonanie siewu. Prawidłowe, czyli w taki sposób, by rośliny miały właściwe warunki do rozwoju. Czytelnik może domagać się od wykonawcy usługi odszkodowania, jeżeli spełnione zostaną poniższe warunki:

• zawarta między nimi umowa nie wyłącza odpowiedzialności usługodawcy za szkody;
• rolnik wykaże, że usługa nie została wykonana prawidłowo. Pomocne, a nawet niezbędne mogą się okazać oględziny uprawy przez rzeczoznawcę oraz wykonanie dokumentacji zdjęciowej;
• nie zaistniały inne okoliczności powodujące mniejszy plon. Wśród takich okoliczności możemy wymienić warunki atmosferyczne (opady, susze, przymrozki etc.). W praktyce udowodnienie tej okoliczności może okazać się najtrudniejsze.

Spełnienie powyższych warunków pozwala przyjąć, że między działaniem bądź zaniechaniem usługodawcy i szkody w postaci mniejszego plonu istnieje związek przyczynowy. Na koniec wreszcie rolnik musi wykazać wysokość poniesionej szkody. Najczęściej ten element sprawia najwięcej problemów i decyduje o przegraniu sprawy odszkodowawczej. Podpowiedzieć zatem należy, że decydująca w tym zakresie może okazać się opinia właściwego rzeczoznawcy (biegłego). Jeszcze trzeba pamiętać o przedawnieniu, który w tym przypadku wynosi 3 lata, licząc od dnia dowiedzenia się o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia. Podsumowując, Czytelnik może – przy spełnieniu wszystkich opisanych warunków, żądać od usługodawcy zapłaty odszkodowania. Co do zasady obejmuje ono nie tylko straty poniesione w związku z usługą (wynagrodzenie za siew), ale również utracone korzyści (cenę, za którą sprzedane miały być buraki pomniejszone o koszty). W omawianym przypadku usługodawca odpowiada również za to, że rolnik został obciążony karami umownymi. Sprawy dotyczące odszkodowania są z reguły skomplikowane.

Adw. Mikołaj Pomin