Ciągnik i maszyny zielonkowe – dopasowana współpraca

Zbiór paszy z użytków zielonych wymaga wykorzystania wielu maszyn agregowanych z ciągnikiem. Są to m.in.: kosiarki, przetrząsacze, przyczepy, zgrabiarki czy prasy. Wskazany sprzęt rolniczy cechuje się dużym zróżnicowaniem – maszyny te mogą być zarówno zawieszane, ciągnięte, boczne, czołowe oraz wielkogabarytowe.

– To skomplikowany i obszerny temat, a jego drobiazgowe omówienie wymagałoby ogromnych nakładów czasu, można byłoby o tym napisać całą książkę, ale zależy nam na tym, aby skupić się na poszczególnych podzespołach ciągnika i przedstawić najważniejsze wnioski – mówi Emil Kaźmierczak z CLAAS Polska.

Wał odbioru mocy (WOM)

Różne maszyny mają zróżnicowane wymagania techniczne, dotyczące optymalnych prędkości – może to być 540 lub 1000 obr./min. Aby zapewnić maksymalną wydajność oraz wygodę pracy, ciągnik powinien wykorzystywać prędkość WOM, która jest przystosowana do maszyny współpracującej. Ekonomiczne prędkości WOM doskonale sprawdzają się przy wykonywaniu lżejszych prac, takich jak np. zgrabianie. Rozwiązanie z wykorzystaniem ekonomicznych prędkości WOM daje możliwość pracy z niższą prędkością obrotową silnika, co przekłada się na obniżenie zużycia paliwa oraz redukcję hałasu.

– Zainteresować powinny nas dostępne prędkości WOM, szczególnie jeśli planujemy zakup kosiarki czołowej. Taka kombinacja wymaga pracy na normalnych prędkościach, ponieważ przedni WOM nie posiada prędkości ekonomicznych. Podczas agregowania warto sprawdzić gotowość techniczną maszyn, przede wszystkim czy czop WOM po stronie ciągnika można bez przeszkód obrócić ręką i czy istnieje możliwość zamiany na inny czop, w przypadku, kiedy liczba wpustów się nie zgadza – przybliża Emil Kaźmierczak z CLAAS Polska.

W trakcie pracy z maszyną napędzaną z WOM konieczne może okazać się wyłączanie wałka podczas podnoszenia maszyny. Firma CLAAS w swoich ciągnikach opracowała i zaimplementowała niezwykle  przydatną funkcję, jaką jest automatyka wałka względem wysokości tylnego podnośnika. Należy mieć na uwadze, że automatyka WOM, pomimo podobnej nazwy, jest zróżnicowana i uzależniona od parametrów sprzętu, określonych przez producenta. Z uwagi na to przed dokonaniem zakupu ważne jest dokładne przeanalizowanie, czy taki mechanizm w pełni spełni nasze oczekiwania, zwracając uwagę na takie funkcje jak automatyczne włączanie i wyłącznie układu, czy możliwość programowania wysokości załączenia.
Użytkownicy i producenci podkreślają, że w trakcie pracy z wałkiem zalecane jest utrzymywanie stałej prędkości silnika, co zwiększa stabilność maszyny. Przydatnym rozwiązaniem jest także pamięć prędkości obrotowej silnika. Dzięki niej w szybki sposób, bez konieczności każdorazowego ustawiania parametrów, możemy wyłączyć lub włączyć pożądaną prędkość silnika, a tym samym prędkość WOM.

Układ hydrauliczny

Na uniwersalność oraz efektywne wykorzystanie maszyn ma wpływ łatwość ich podłączenia. Odpowiednia liczba złącz hydraulicznych to jedno z ważniejszych parametrów wszystkich wykorzystywanych w gospodarstwie maszyn. Ważna jest nie tylko kompatybilność związana z ich podłączaniem, ale także jakość zaworów hydraulicznych.

Jak tłumaczy ekspert CLAAS Emil Kaźmierczak – Zawory hydrauliczne mogą znacząco różnić się między sobą, nie tylko końcówkami złącz. Mając na myśli funkcje zaworu, należy sprawdzić, czy ma on pozycję pływającą – w ciągnikach marki CLAAS jest ona oznaczona falą. To pozycja, w której gniazda jednej pary połączone są ze sobą w taki sposób, że umożliwiają swobodny, niezakłócony ruch siłownika, wywołany działającymi na niego siłami. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, w których maszyny zielonkowe są podnoszone i pozycjonowane na tym samym siłowniku. Bez pozycji pływającej nie będą w stanie sprawnie kopiować terenu. Oprócz tego warto, aby maszyna była wyposażona w funkcję „kick-out”.
 
– Ciągniki marki CLAAS podczas podnoszenia wirników zgrabiarki nie wymagają trzymania dźwigni zaworu hydraulicznego. Wystarczy ją włączyć, a po osiągnięciu pozycji końcowej dźwignia automatycznie powróci do pozycji środkowej. W przypadku, kiedy części maszyn poruszają się zbyt szybko, a taśma w przyczepie jest sterowana bezpośrednio z gniazda hydraulicznego, niezwykle pomocna będzie funkcja regulacji wydatku hydraulicznego – podkreśla ekspert.

Innym ważnym aspektem działania maszyny jest wydatek pompy, który wpływa bezpośrednio np. na prędkość otwierania klapy prasy rolującej. W przypadku zbyt wolnego otwierania możemy wykorzystać funkcję  łączenia wydatku oleju. Przy zastosowaniu zaworów hydraulicznych sterowanych elektronicznie oraz pracy z zestawem kosiarek niezwykle użyteczny może okazać się system zarządzania na uwrociach. Rozwiązanie to sprawia, że przy pomocy zaledwie jednego przycisku umożliwia podniesienie przedniej oraz tylnej kosiarki w tym samym miejscu na polu. Wykorzystany system wykazuje wysoki poziom dokładności przy różnych prędkościach.

Coraz większą popularnością cieszy się w ostatnim czasie układ Power Beyond. Jego działanie polega na inteligentnym zarządzaniu olejem, o którym decyduje sama maszyna analizując jego zużycie podczas pracy. Dzięki temu rozwiązaniu znacząco obniża się zużycie paliwa. Wynika to z ograniczenia pracy pompy hydraulicznej, aktywującej się  jedynie wtedy, gdy potrzebny jest wydatek oleju.

Tylny i przedni trzypunktowy układ podnoszenia

Tylny i przedni TUZ (trzypunktowy układ zawieszenia) mogą być sterowane dwojako: w sposób elektroniczny lub mechaniczny. Szczególną uwagę należy zwrócić na samą budowę, pomimo standaryzacji, konieczny dla efektywnego wykorzystania maszyny jest wybór uchwytów w ramionach odpowiedniej wielkości.

– Rozmiary elementów są znormalizowane, oznacza to, że np. kategoria 2 w każdej maszynie powinna mieć ten sam wymiar – wskazuje Emil Kaźmierczak.

Podstawowe wyposażenie to jednak tylko jeden z elementów, którym warto się bliżej przyjrzeć. Inną funkcją, która znacząco ułatwia pracę jest możliwość dwustronnego regulowania wysokości wieszaka. Ma ono zastosowanie m.in. w precyzyjnym wypoziomowaniu kosiarki. Kolejnym istotnym dla pracy elementem są ręczne lub automatyczne stabilizatory. Dzięki tym drugim maszyna samoczynnie blokuje się i nie kołysze w momencie uniesienia. To funkcja szczególnie ważna dla uczestnictwa ciągnika w ruchu drogowym lub przy mijaniu innych pojazdów, minimalizuje ona bowiem możliwość zaczepienia pozostałych, zmotoryzowanych jednostek na drodze. Istotne jest także umożliwienie maszynie wykonywania swobodnych ruchów w pozycji pracy, czyli zwolnienie stabilizatorów przed jej rozpoczęciem.

System elektronicznej regulacji wysokości wpłynie na zwiększenie precyzji pracy na przednim TUZ-ie. Jego zadaniem jest sterowanie mechaniką działania ramion i ich powrót do pierwotnie określonej pozycji po operacji wymagającej ich podniesienia. Ważny dla jakości pracy jest także układ amortyzacji wstrząsów. Wpływa ona na wiele ważnych aspektów pracy, takich jak komfort, efektywność, a także bezpieczeństwo.

Przekładnia

Liczba przełożeń w pracach z wykorzystaniem maszyn zielonkowych ma znaczenie, decyduje ona bowiem o wydajności maszyny i płynności wykonywanych czynności. Wykorzystując WOM, operator ma ograniczone możliwości przyśpieszenia i zwalniania przy pomocy obrotów silnika. Z uwagi na takie bariery techniczne, przekładnia instalowana w ciągnikach CLAAS daje możliwość poruszania się w szerokim zakresie prędkości. Ze względu na tempo oraz płynność pracy, ważne jest, aby zmiana biegów nie wpływała na zbyt dużą zmianę prędkości. Rozbudowana przekładnia, wykorzystująca szeroki zakres zmiany biegów wykorzystuje technologię sterowania pod obciążeniem, elektronicznie zmieniane zakresy lub przekładnię bezstopniową.

Pomijając wskazane wyżej aspekty związane z przekładnią, warto także przyjrzeć także samemu zestopniowaniu biegów. Istotne jest, czy rewers w ciągniku ma możliwość regulacji i umożliwia pracę z różnymi biegami w dwóch kierunkach. Dzięki takiemu rozwiązaniu można wykonywać szybki i bezpieczny nawrót maszyny podczas koszenia.

Budowa ciągnika