Odszkodowania z tytułu ASF nie dla wszystkich rolników

Co piąty rolnik u którego odkryto wirusa afrykańskiego pomoru świń nie otrzymał z tego tytułu żadnych odszkodowań. To efekt nieprzestrzegania przez nich zasad bioasekuracji i identyfikacji zwierząt. Tymczasem wirus ASF konsekwentnie zmienia strukturę polskiej hodowli. Rolników zajmujących się produkcją trzody chlewnej pozostało nieco ponad 100 tys.

Sprawą odszkodowań dla rolników poszkodowanych przez afrykański pomór świń zainteresowali się posłowie Dorota Niedziela oraz Kazimierz Plocke z Koalicji Obywatelskiej, którzy przypomnieli, że w 2020 r. epidemia ASF objęła cały obszar Polski. Odnotowano rekordową liczbę ponad 100 ognisk, gdzie zabito kilkadziesiąt tysięcy świń.

40% poszkodowanych rolników bez odszkodowań

- Nadal drastycznie spada liczba stad trzody chlewnej, a rolnicy indywidualni i mali hodowcy są głównymi ofiarami epidemii ASF w Polsce, gdyż to przede wszystkim oni wygaszają produkcję. Chociaż wirus ASF to choroba zwalczana z urzędu, to w 2018 r. 19% gospodarstw, gdzie wykryto wirus ASF, nie otrzymało odszkodowań. W 2019 r. było jeszcze gorzej, bo aż 40% z nich nie otrzymało odszkodowania za świnie zabite bezpośrednio w gospodarstwie – napisali w interpelacji do ministra rolnictwa D. Niedziela oraz K. Plocke, którzy zapytali jak sprawa wyglądała w zakończonym właśnie 2020 r.

Z odpowiedzi ministerstwa rolnictwa wynika, że w Polsce w 2020 r. wykryto łącznie 103 ogniska wirusa afrykańskiego pomoru świń (ASF). W gospodarstwach, w których stwierdzono ogniska choroby przebywało 57 095 świń, z których zabito 56 210 sztuk. Na likwidację wszystkich ognisk wirusa ASF z budżetu państwa wydano prawie 30 mln. zł.

Kiedy rolnicy nie dostają odszkodowań?

Podobnie jak w poprzednich latach nie wszyscy rolnicy mogli liczyć z tego tytułu na rekompensaty finansowe. Z informacji MRiRW wynika bowiem, że odszkodowania w procesie zwalczania chorób zakaźnych zwierząt podlegających obowiązkowi zwalczania, w tym ASF, są przyznawane jedynie w przypadkach gdy nie występują negatywne przesłanki opisane w ustawie. Oznacza to, że odszkodowań nie przyznaje się w przypadku stwierdzenia nieprzestrzegania przepisów:

•    identyfikacji i rejestracji zwierząt,
•    zabezpieczeniu gospodarstwa przed przenikaniem czynników zakaźnych,
•    zasadach przemieszczania zwierząt.

Przed wydaniem decyzji administracyjnej o przyznaniu odszkodowania, powiatowy lekarz weterynarii zobowiązany jest do ustalenia, czy istnieją przesłanki do odmowy wypłaty odszkodowania. Jeżeli w gospodarstwach, w których stwierdzono ogniska ASF, występowały tego rodzaju nieprawidłowości, decyzja o przyznaniu odszkodowania nie mogła zostać wydana.

Decyzja administracyjna w sprawie odszkodowania jest ostateczna, a posiadacz zwierząt niezadowolony z jej rozstrzygnięcia, ma prawo w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia, wnieść powództwo do sądu rejonowego.
W efekcie w zeszły roku odszkodowania wypłacono w związku z wystąpieniem 81 ognisk wirusa ASF, natomiast nie przyznano odszkodowań w pozostałych 22 ogniskach.

Najczęstsze błędy rolników

Główne przyczyny niewypłacenia odszkodowań to:

• niestosowanie się do obowiązków określonych w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt;
• niestosowanie się do wymagań określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń.

Liczba stad trzody chlewnej w Polsce

Z odpowiedzi ministerstwa rolnictwa wynika, że liczna stad trzody chlewnej spadła do 103 tys. i w rozbiciu na województwa przedstawia się następująco: