Negatywne skutki wiosennych przymrozków – WIR bije na alarm!

Wielkopolska Izba Rolnica zwraca się do samorządów o przekazanie informacji rolnikom o:

• możliwości ubiegania się o pomoc państwa w przypadku wystąpienia szkód,
• niezwłoczne uruchomienie komisji, aby opóźnienia nie blokowały rolnikom możliwości jak najszybszego dokonania przesiewów (zlikwidowanie uszkodzonej plantacji przed oszacowaniem szkody uniemożliwia ubieganie się o jakąkolwiek pomoc, gdyż komisja nie posiada podstaw do sporządzenia protokołu).

Gminy muszą powoływać komisje klęskowe!

Izba jednocześnie zwraca uwagę, że w przypadku szkód, które wystąpiły przed 20 maja a są na tyle silne, że wymagają ponownego obsiewu, szkody wyliczone przez komisję nie mogą być większe niż połowa możliwego do uzyskania plonu. Zasada te nie dotyczy szkód w owocach.

Problem jednak może dotyczyć terminów wystąpienia zdarzeń meteorologicznych. W ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich jest definicja szkód wywołanych przymrozkami wiosennymi. Według przepisu są to szkody spowodowane przez obniżenie się temperatury poniżej 0 st. C, w okresie od 15 kwietnia do 30 czerwca, polegające na całkowitym lub częściowym zniszczeniu roślin lub całkowitej utracie plonu lub jego części.

Kłopot w tym, że przepis nie uwzględnia obecnej sytuacji klimatycznej. Twardy termin – od 15 kwietnia – sprawia, że tam gdzie przymrozki uszkodziły rośliny przed tym dniem (a tak było w tym roku) powoduje, że rolnicy nie będą mogli starać się o odszkodowanie upraw jarych (nie zimujących). Inaczej jest w przypadku ozimin – o tym dalej. Z drugiej strony ostatnia fala ujemnych temperatur miała miejsce w nocy z 16 na 17 kwietnia – a wiec w terminie objętym już przepisami ustawy i od uszkodzeń z tego terminu można ubiegać się o odszkodowania.

Który mróz zabił rośliny jare?

Z punktu widzenia komisji szacującej straty w uprawach jarych a posiadającej dane o przebiegu temperatur, nie ma praktycznej możliwości, stwierdzenia ze 100-procentową pewnością, czy zastany poziom uszkodzeń wynikał z przymrozków przed 15 kwietnia, czy po tym terminie. Co więcej – jak wskazują obserwacje z lat poprzednich rośliny są w stanie przetrwać pierwsze uderzenie niskich temperatur. Zabija je dopiero sytuacja, gdy takie spadki mają miejsce kilka dni z rzędu lub utrzymują się przez taki czas. Zatem jeżeli przymrozki trwały jeszcze po 15 kwietnia, to o szkodzenie roślin można obarczyć mrozy z ostatnich dni.

Gorsza jest sytuacja w tych gminach, gdzie po 15 kwietnia nie odnotowano już temperatur poniżej 0 st. C. Tam komisje, nawet jeżeli będą przychylne rolnikom, nie mają możliwości wpisania przyczyny uszkodzeń mrozu z 15 lub 16 kwietnia.

U ozimin to skutki przezimowania

Nieco inaczej sytuacja wygląda w oziminach – szczególnie w narażonym na mróz rzepaku. Pędy i pąki tej rośliny mogły zostać uszkodzone przez mróz, ponieważ utrzymywał się on przez kilka dni – od końca pierwszej dekady kwietnia. Ponieważ rzepak to roślina ozima - zimująca, tutaj można podciągnąć uszkodzenia określone w ustawie jako ujemne skutki przezimowania. Według definicji są to szkody spowodowane wymarznięciem (a także wymoknięciem, wyprzeniem, wysmaleniem lub wysadzeniem) roślin, w okresie od 1 grudnia do 30 kwietnia, polegające na całkowitym lub częściowym zniszczeniu roślin lub całkowitej utracie plonu lub jego części.

Z tego powodu, jeżeli komisja stwierdzi że rzepak ucierpiał i są straty, to powinna podciągnąć to jako ujemne skutki przezimowania a nie pod przymrozki. I tutaj nie ma zależności czy miały one miejsce przed, czy po 15 kwietnia.

tcz

Fot. Czubiński