Kukurydza nareszcie ruszyła
Z powodu chłodów prawie przez miesiąc czekaliśmy na wschody kukurydzy. Nareszcie jednak ostatnie ocieplenie dało kukurydzy „kopa” i nareszcie widać rządki wschodzących jak burza roślin.
Kukurydza to roślina ciepłolubna. Do przejścia kolejnych faz rozwojowych musi uzyskać odpowiednią ilość ciepła, czyli sumę temperatur efektywnych (STE). Pod tym względem występują różnice między odmianami w zależności od ich wczesności. Im mieszaniec wcześniejszy (niższe FAO), tym jego wymagania pod względem STE potrzebnych, np. do uzyskania fazy kwitnienia są mniejsze. Odmiana bardzo wczesna wymaga łącznej sumy temperatur efektywnych do kwitnienia w wysokości około 800°C.
Jeśli zapotrzebowanie na ciepło odmiany przeliczymy na dni wegetacji (od średniej dobowej odejmuje się 6°C), wówczas okazuje się, że różnice w tym względzie są znaczne. Szczególnie widoczne będzie to pod koniec wegetacji – jesienią (niższa średnia temperatura dobowa), kiedy do uzyskania np. 50–60°C może być potrzebnych nawet do 30 dni. Dlatego też przy wyborze, np. późnej odmiany do siewu w rejonach chłodniejszych, trzeba uważnie przestudiować jej wymagania pod względem sumy temperatur efektywnych. Może bowiem okazać się, że wprawdzie w ciepłym roku odmiana o FAO 270 w tym regionie uzyskała pełną dojrzałość. Jednakże w chłodniejszym roku trudność może sprawić wymłócenie odmian o znacznie niższym FAO, gdyż nie będzie ona mogła uzyskać dojrzałości.
Potrzebuje mniej wody niż buraki
Pod względem wymagań wodnych można powiedzieć, że generalnie kukurydza ma mniejsze wymagania w porównaniu z pozostałymi zbożami, z wyjątkiem okresu zapylenia i zapłodnienia, a także bezpośrednio po tej fazie. Pojedyncza roślina kukurydzy potrzebuje ok. 30–50 l wody, z kolei burak cukrowy potrzebuje min. 50 l wody. Tylko do wytworzenia liści kukurydza wymaga 10–20 l wody, a na wytworzenie jednej kolby i nalanie ziarna kolejne 20–30 l wody.
Dlatego też przed siewem kukurydzy warto się zastanowić, ile wody z gleby mamy do dyspozycji na naszym stanowisku. Przykładowo gleba klasy IV może zmagazynować ok. 100 l wody. Jeśli opady w okresie wegetacji wynoszą ok. 150–160 l, łącznie do dyspozycji jest 250–260 l wody/m2. Na takim stanowisku obsada roślin nie powinna być większa niż 5–6 roślin/m2.
Jeśli do dyspozycji mamy więcej o ok. 100 l wody, wówczas plon świeżej masy może wynieść 55 t/ha, co odpowiada 10 t/ha ziarna. W takich warunkach można zwiększyć obsadę roślin do 7–9 szt./m2. W praktyce oznacza to, że przy niedoborach wody nie ma sensu nadmierne zwiększanie obsady. Warto nawet rozważyć siew do 4,5–5 roślin/m2, ale odmian, które relatywnie późno zaczynają kwitnąć, aby dzięki temu uniknąć także negatywnych skutków suszy.
Żywi się słońcem
Kukurydza ma wysokie wymagania świetlne, przy tym potrafi sobie poradzić z dużą ilością promieniowania (nawet do 1200 Watt/m2) i przerobić je na wysoki plon. Odróżnia ją to, np. od pszenicy. Jako roślina typu C4 ma też wyższe wymagania temperaturowe niż np. pszenica. Aby nasiona skiełkowały, wymagają min. 90C. Najszybciej proces ten przebiega, jeśli temperatura wynosi 18–25 st. C. Natomiast przy przekroczeniu 35 st. C następuje zahamowanie kiełkowania. Optymalna temperatura wzrostu to 22–30 st. C. Jego zahamowanie następuje przy jej spadku poniżej 12ºC. Podobny efekt wywołuje wzrost temperatury powyżej 38 st. C.
Do fazy 3 liści kukurydza może wytrzymać przymrozki do –3 st. C, ale jest bardzo wrażliwa na chłody w fazie kwitnienia. W 2015 r. były rejony, w których temperatura spadła do ok. 3–4 st. C w trakcie tej fazy, co skutkowało gorszym zaziarnieniem kolb. Po kwitnieniu, kiedy zaczynają się tworzyć komórki endospermy (nalewanie ziarna), jej wymagania temperaturowe są już mniejsze – nie powinna ona być zbyt wysoka, aby proces ten przebiegał łagodnie. Upały bezpośrednio po zapłodnieniu powodują, że tworzy się mniej komórek w ziarniakach i są one gorzej wypełnione. Efektem jest mniejszy plon.
