Jak obronić się przed decyzją o rozbiórce budynku gospodarczego?

Odpowiedź: Decyzja nakazująca rozbiórkę obiektu budowlanego jest ostatecznością i zawsze poprzedza ją postępowanie, w toku którego ustalane jest, czy dana inwestycja może zostać „uratowana”, czyli zalegalizowana. Rozbiórka oznacza bowiem, że mamy do czynienia z obiektem istniejącym wbrew prawu (tzw. samowolą). Decyzja nakazująca rozbiórkę wydana przez PINB wydawane jest zatem wtedy, gdy inwestorowi nie uda się doprowadzić do zgodności inwestycji z prawem. Niezgodność ta wcale nie musi oznaczać, że od początku była zrealizowana w taki sposób. Zdarza się bowiem, że inwestor uzyskuje ostateczną decyzję o pozwoleniu na budowę, pozwolenie na użytkowanie i inne wymagane decyzje, ale po czasie któraś z nich zostaje uchylona lub unieważniona, gdyż urząd, który ją wydał popełnił błąd. „Upadek” jednej decyzji działa jak domino i powoduje utratę przez inwestora kolejnej.

Przykładowo, decyzja o pozwoleniu na budowę dla inwestycji niezgodnej z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie powinna być nigdy wydana, a jeśli się coś takiego przytrafi – winna być unieważniona. Późniejsza legalizacja takiej inwestycji może już nie być możliwa. W takich właśnie sytuacjach nadzór budowlany może nakazać rozbiórkę. Od takiej decyzji przysługuje odwołanie do wojewódzkiego inspektora nadzoru budowlanego. Od decyzji WINB można złożyć skargę do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego, a dalej skargę kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Nakaz rozbiórki staje się ostateczny, gdy utrzyma go w mocy inspektor wojewódzki, choćby strona niezadowolona złożyła skargę do sądu. W zasadzie wtedy rozbiórka powinna zostać wykonana. Inwestor może jednak zwrócić się o wstrzymanie wykonania decyzji, jeśli złożył lub zamierza złożyć skargę do sądu administracyjnego. W myśl art. 61 § punkt 1) ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w razie wniesienia skargi na decyzję lub postanowienie – organ, który wydał decyzję lub postanowienie, może wstrzymać, z urzędu lub na wniosek skarżącego, ich wykonanie w całości lub w części. Ponadto, gdy akta sprawy zostały już przekazane sądowi, może on wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości decyzji, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków.

Ani sąd, ani organ nie zadziałają z urzędu; do wstrzymania decyzji jest konieczny wniosek zainteresowanego. W sytuacjach takich, jak Czytelnika wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji jest jak najbardziej konieczny, bowiem jego brak spowoduje wszczęcie postępowania w celu przeprowadzenia nieodwracalnej w skutkach rozbiórki. Trzeba jednak podkreślić, że to inwestor musi przekonać inspektora nadzoru budowalnego lub sąd o konieczności wstrzymania wykonania decyzji i to od niego w dużej mierze zależy, czy do wstrzymania dojdzie.
adw. Mikołaj Pomin
fot. Pixabay