W kwietniowym wydaniu top agrar Polska oraz na naszym portalu publikowaliśmy artykuł prof. UPP dr hab. Benedykta Peplińskiego, który dowodził, że aktualne ceny nie pokrywają pełnych kosztów uprawy.
- Im słabsza ziemia i bardziej wątpliwy plon – tym sytuacja gorsza. Aktualne ceny potęgują straty, jeśli ziarno zalega w magazynach. Tym bardziej trzeba mocno pilnować kosztów, by osiągnąć choć minimalną rentowność albo ograniczyć straty - oceniał prof. Pepliński.
Produkcja roślinna jest prawie nieopłacalna
Oceny prof. Peplińskiego potwierdzają najnowsze kalkulacje rolnicze przygotowane przez ekspertów Wielkopolskiej Izby Rolniczej: Andrzeja Przepiórę oraz Aleksandra Poznańskiego. Na bazie swoich comiesięcznych kalkulacji przygotowali oni symulację wyniku finansowego dla przykładowego gospodarstwa rolnego.
Eksperci WIR przyjęli na potrzeby swoich obliczeń następujące założenia:
- Przykładowe gospodarstwo rolne posiada 80 ha gruntów rolnych.
- Wyniki roczny jest różnicą pomiędzy przychodami i kosztami.
- Rolnik kupił środki produkcji i sprzedał swoje plony w cenach z początku marca br.
- Dodano przychody z tytułu ekoschematów (stawki 2023), dopłaty do kukurydzy oraz planowanych dopłat do zbóż.
- Wyniki nie uwzględnia wszystkich kosztów - powinien zostać pomniejszony o koszty dzierżaw, podatków, odsetek i rat kapitałowych od kredytów, w zależności od sytuacji danego gospodarstwa.
- Plony i ceny sprzedaży:
| Uprawa | Plon (dt) | Cena (zł/dt) |
| Pszenica | 70 | 72,00 |
| Kukurydza | 80 | 67,00 |
| Rzepak | 35 | 173,00 |
| Burak cukrowy | 600 | 23,60 |
Do szczegółowych kalkulacji eksperci WIR odsyłają na wir,org.pl. Do wyliczeń ekoschematów skorzystali z kalkulatora przybliżonych płatności dla gospodarstwa według stawek za 2023 rok.
- Kalkulacje mają charakter szacunkowy i w przypadku konkretnych gospodarstw mogą różnić się w zależności od warunków glebowych, technologii i uzyskiwanych plonów - podkreślają Andrzej Przepióra i Aleksander Poznański.
Kalkulacja nr 1: Pszenica, rzepak, kukurydza + podstawowe ekoschematy i dopłaty
W pierwszym wariancie kalkulacji eksperci WIR założyli, że rolnik uprawia: 30 ha pszenicy, 30 ha kukurydzy oraz 20 ha rzepaku, Do tego korzysta z podstawowych dopłat bezpośrednich i ekoschematów oraz dopłat wojennych, czyli dopłat do kukurydzy i planowanych przez rząd dopłat do zbóż.
W tym wariancie kalkulacja wygląda następująco:
| Uprawa/Dopłaty | Ilość ha | Koszty | Przychody | Wynik roczny |
| Pszenica | 30 | 7 980,00/ha * 30 ha = 239 400 zł | 6 905,00/ha * 30 ha = 207 145 zł | -32 255 zł |
| Kukurydza | 30 | 11 144,00/ha * 30 ha =334 320 zł |
6 258,00/ha * 30 ha= 187 740 zł |
-146 580 zł |
| Rzepak | 20 |
7 689,00*20 ha = 153 780 zł |
7 046,00 zł/ha * 20 ha = 140 920 zł |
-12 860 zł |
| Ekoschematy podstawowe | - | - | 38 590 | - |
| Dopłaty do kukurydzy | 30 | - | 10 000 | - |
| Planowane dopłaty do zbóż | 30 | - | 63 000 | |
| RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku+ dopłaty: ekoschematy, kukurydza, zboża) | - | - | - | - 80 105,10 zł |
Kalkulacja nr 2: Pszenica, rzepak, kukurydza + rozszerzone ekoschematy i dopłaty
W drugim wariancie kalkulacji Andzrej Przepióra i Aleksander Poznański założyli, że rolnik uprawia 30 ha pszenicy, 30 ha kukurydzy oraz 20 ha rzepaku. Korzysta przy tym z rozszerzonego pakietu ekoschematów, dopłat do kukurydzy oraz planowanych dopłat do zbóż.
W tym wariancie kalkulacja wygląda następująco:
| Uprawa/Dopłaty | Ilość ha | Koszty | Przychody | Wynik roczny |
| Pszenica | 30 | 7 980,00/ha * 30 ha = 239 400 zł | 6 905,00/ha * 30 ha = 207 145 zł | -32 255 zł |
| Kukurydza | 30 | 11 144,00/ha * 30 ha =334 320 zł |
6 258,00/ha * 30 ha= 187 740 zł |
-146 580 zł |
| Rzepak | 20 |
7 689,00*20 ha = 153 780 zł |
7 046,00 zł/ha * 20 ha = 140 920 zł |
-12 860 zł |
| Ekoschematy podstawowe | - | - | 38 590 | - |
| Integrowana produkcja (kukurydza) | 30 | - | 40 392 | - |
|
Uproszczone systemy uprawy (pszenica) |
30 | - | 8 284 | |
| Dopłaty do kukurydzy | 30 | - | 10 000 | - |
| Planowane dopłaty do zbóż | 30 | - | 10 000 | - |
| RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku+ dopłaty: ekoschematy, IP, uproszczone systemy uprawy, kukurydza, zboża) | - | - | - | - 31 429 zł |
Kalkulacja nr 3: Pszenica, rzepak, kukurydza i buraki + podstawowe ekoschematy i dopłaty
W trzecim wariancie kalkulacji rolnik uprawia 20 ha pszenicy, 20 ha kukurydzy, 20 ha rzepaku oraz 20 ha buraków cukrowych. Do tego korzysta z podstawowych ekoschematów, dopłat do kukurydzy i planowanych dopłat do zbóż.
W tym wariancie kalkulacja wygląda następująco:
| Uprawa/Dopłaty | Ilość ha | Koszty | Przychody | Wynik roczny |
| Pszenica |
20
|
7 980,00*20 ha= 159 600 zł |
6 905,00 * 20 ha= 138 097 zł |
-21 503 zł |
| Kukurydza | 20 |
11 144,00*20ha= 222 880 zł |
6 258,00*20ha= 125 160 zł |
-97 720 zł |
| Rzepak | 20 |
7 689,00*20 ha= 153 780 zł |
7 046,00*20ha= 140 920 zł |
-12 860 zł |
| Burak cukrowy | 20 |
12 192,00*20ha= 243 840 zł |
18 112,00*20ha= 362 240 zł |
118 400 zł |
| Ekoschematy podstawowe | - | - | - | 38 590 |
| Dopłaty do kukurydzy | 20 | - | - | 10 000 |
| Planowane dopłaty do zbóż | 20 | - | - | 42 000 |
| RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku, buraka cukrowego+ dopłaty: ekoschematy, kukurydza, zboża) | 76 906,60 zł |
Kalkulacja nr 4: Pszenica, rzepak, kukurydza i buraki + rozszerzone ekoschematy i dopłaty
W czwartym wariancie kalkulacji opracowanym przez ekspertów WIR rolnik uprawia 20 ha pszenicy, 20 ha kukurydzy, 20 ha rzepaku oraz 20 ha buraków cukrowych. Jednak tu założono, że korzysta z rozszerzonego pakietu ekoschematów (m. in. Integrowanej Produkcji), dopłat do kukurydzy oraz planowanych dopłat do zbóż.
| Uprawa/Dopłaty | Ilość ha | Koszty | Przychody | Wynik roczny |
| Pszenica | 20 |
7 980,00*20 ha= 159 600 zł |
6 905,00 * 20 ha= 138 097 zł |
-21 503 zł |
| Kukurydza | 20 |
11 144,00*20ha= 222 880 zł |
6 258,00*20ha= 125 160 zł |
-97 720 zł |
| Rzepak | 20 |
7 689,00*20 ha= 153 780 zł |
7 046,00*20ha= 140 920 zł |
-12 860 zł |
| Burak cukrowy | 20 |
12 192,00*20ha= 243 840 zł |
18 112,00*20ha= 362 240 zł |
118 400 zł |
| Ekoschematy podstawowe | - | - | - | 38 590 |
| Integrowana produkcja (kukurydza) | 20 | - | - | 26 928 |
| Uproszczone systemy uprawy (burak cukrowy) | 20 | - | - | 8 284 |
| Dopłaty do kukurydzy | 20 | - | - | 10 000 |
| Planowane dopłaty do zbóż | 20 | - | - | 42 000 |
| RAZEM (wynik roczny z upraw pszenicy, kukurydzy, rzepaku+ dopłaty: ekoschematy, IP, uproszczone systemy uprawy, kukurydza, zboża) | - | - | - | 112 119 zł |
Produkcja roślinna pod kreską, buraki cukrowe ratują rolników
Z powyższych kalkulacji wynika wyraźnie, że uprawa kukurydzy, pszenicy i rzepaku jest nieopłacalna.
- Nasz symulacje pokazują w jak dramatycznej sytuacji są gospodarstwa rolne, które bazują wyłącznie na produkcji zbóż, rzepaku i kukurydzy. Nawet uwzględnienie dopłat budżetowych oraz lepiej płatnych ekoschematów nie pozwala na jakikolwiek zysk, nie mówiąc o pokryciu kosztów związanych z finansowaniem działalności oraz ewentualnych dzierżaw - podsumowują Andrzej Przepióra i Aleksander Poznański.
Jedyną rośliną, która obecnie pozwala na produkcję roślinną na opłacalnym poziomie i zarazem daje dodatni bilans finansowy w gospodarstwie jest burak cukrowy.
- Sytuację nieco poprawia wprowadzenie do struktury upraw buraka cukrowego. Nie jest to jednak satysfakcjonujące rozwiązanie. Nie wszystkie gospodarstwa rolne mają taką możliwość, a w obecnym sezonie cukrownie nie przyjmują już dodatkowych kontraktacji - dodają eksperci WIR.
Ile powinna kosztować pszenica, kukurydza i rzepak?
Według symulacji ekspertów WIR aby uprawa pszenicy, rzepaku i kukurydzy przy aktualnych kosztach produkcji była opłacalną ich ceny na rynkach rolnych powinny być następujące:
| Uprawa | Plon (dt) | Cena (zł/dt) |
| Pszenica | 70 | 120,00 |
| Kukurydza | 80 | 90,00 |
| Rzepak | 35 | 173,00 |
Jak widać, pszenica powinna kosztować 1200 zł/t, rzepak - 1730 zł/t, a kukurydza - 900 zł/t. Takich cen na rynkach rolnych obecnie nie ma i nie widać ich także na horyzoncie. Na światowych rynkach nadal dominują niskie ceny zbóż, kukurydzy i rzepaku, a to właśnie one w głównej mierze determinują ceny na krajowym rynku.
oprac. bcz na podst. wir.org.pl
