W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawiła się zapowiedź rozpoczęcia prac nad projektem ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy. Projekt jest realizacją jednego z kamieni milowych, od których Komisja Europejska uzależniła uruchomienie Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO).
Po co nowelizacja przepisów?
Zdaniem ministerstwa rodziny, pracy i polityki społecznej w stosunku do obecnych przepisów zdiagnozowano wiele problemów. Najpoważniejszy z nich to nadużywanie przepisów i procedur uzyskania zezwolenia na pracę lub oświadczenia o zamiarze powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi w celu wjazdu cudzoziemców na terytorium Polski i zatrudnianie ich w szarej strefie w Polsce lub w innych państwach obszaru Schengen. W konsekwencji nie dochodziło do realnego zaspokojenia potrzeb rynku pracy.
W związku z powyższym zaistniała potrzeba kompleksowego uregulowania zagadnienia dostępu cudzoziemców do rynku pracy w oddzielnej ustawie. Projekt ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy ustawy będzie miał na celu:
- uszczelnienie procedur dotyczących powierzania pracy cudzoziemcom,
- ograniczenie występujących nadużyć,
- pełną elektronizację postępowań,
- zmniejszenie zaległości w załatwianiu spraw przez urzędy,
- integracje cudzoziemców.
Jakie zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców?
Projekt ustawy o dostępie cudzoziemców do rynku pracy będzie oparty na takich samych podstawowych założeniach, jakie są przyjęte dla obowiązujących obecnie przepisów. A więc swobodnego dostępu do rynku pracy dla określonych grup cudzoziemców oraz ograniczone prawo do zatrudnienia/wykonywania pracy na warunkach określonych w udzielonym zezwoleniu na pracę cudzoziemca lub innym odpowiednim akcie administracyjnym.
Przesłanki udzielenia zezwolenia na pracę oraz przesłanki przyjęcia (wpisu do ewidencji) oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi zostaną doprecyzowane i uzupełnione, aby ułatwić ich stosowanie i ograniczyć nadużycia.
W szczególności przewiduje się:
- wprowadzenie obligatoryjnych przesłanek odmowy udzielenia zezwolenia na pracę, gdy przedsiębiorstwo pracodawcy zostało założone lub działa głównie w celu ułatwiania wjazdu obywatelom państw trzecich;
- wprowadzenie dodatkowych warunków udzielenia zezwolenia na pracę na wniosek podmiotów nowopowstałych lub korzystających z biur wirtualnych;
- ograniczenie możliwości udostępniania pracowników pod pozorem tzw. outsourcingu pracowniczego;
- zastąpienie obowiązującej, nieefektywnej procedury tzw. testu rynku pracy (sprawdzanie czy na miejsce pracy, które ma zająć cudzoziemiec, jest możliwość zatrudnienia osoby bezrobotnej zarejestrowanej w urzędzie pracy) procedurą szybszą i efektywniejszą, stosowaną w odpowiednich przypadkach;
- wprowadzenie jaśniejszych przepisów mających z jednej strony zapewnić niezbędną elastyczność zezwoleń na pracę i oświadczeń w zakresie warunków zatrudnienia i wynagrodzenia, a z drugiej – ochronę praw zatrudnionych cudzoziemców;
- wprowadzenie przepisów zaostrzających sankcje za nielegalne zatrudnienie cudzoziemców i przekazywanie nieprawdziwych danych dotyczących zatrudnienia cudzoziemców (wymiar kary grzywny będzie proporcjonalny do liczby nielegalnie zatrudnionych);
- procedury administracyjne stosowane w związku z zatrudnianiem cudzoziemców, obejmujące złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub złożenie oświadczenia, gromadzenie dowodów w sprawie, wydanie lub uchylenie decyzji, postępowanie odwoławcze, będą prowadzone drogą elektroniczną,
- wprowadzenie przepisów pozwalających przeprowadzać skuteczne kontrole Straży Granicznej i Państwowej Inspekcji Pracy;
- wprowadzenie przepisów zobowiązujących pracodawców do informowania pracowników cudzoziemskich o prawach im przysługujących w związku wykonywaną pracą czy możliwością zrzeszania się w związkach zawodowych;
- do projektu wprowadzone zostaną przepisy dotyczące programów integracyjnych dla cudzoziemców m.in. pomoc w nauce języka polskiego.
Rząd planuje przyjąć powyższe przepisy w III kwartał 2024 r.
