Większa elastyczność dla rolników
- Wysłuchaliśmy naszych rolników i podjęliśmy szybkie działania, aby rozwiać ich obawy w czasie, gdy stoją przed licznymi wyzwaniami. Ukierunkowana zmiana przepisów zapewnia właściwą równowagę między zapewnieniem rolnikom i państwom członkowskim większej elastyczności a zmniejszeniem obciążeń administracyjnych, przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiego poziomu ambicji środowiskowych we wspólnej polityce rolnej - mówił David Clarinval, belgijski wicepremier i minister ds. osób samozatrudnionych, MŚP, rolnictwa, reform instytucjonalnych i odnowy demokratycznej
Przegląd dotyczy niektórych elementów rozporządzenia dotyczącego planów strategicznych WPR oraz rozporządzenia w sprawie finansowania, zarządzania i monitorowania Wspólnej Polityki Rolnej (tzw. „rozporządzenie horyzontalne”).
Bruksela zapewnia, że w tekście rozporzadzenia zachowano staranną równowagę między potrzebą utrzymania wysokiego poziomu ambicji w zakresie ochrony środowiska i klimatu w obecnej WPR a zapewnieniem uwzględnienia obaw rolników.
Zmiany w normach GAEC
Specjalny Komitet ds. Rolnictwa zatwierdził dziś zmiany w normach dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (GAEC) zaproponowane przez Komisję Europejską.
Przypomnijmy, że GAEC to zbiór dziewięciu norm korzystnych dla środowiska i klimatu, które mają zastosowanie do rolników otrzymujących wsparcie w ramach WPR. Normy te nazywane są także warunkowościami, ze względu na związek pomiędzy przestrzeganiem tych wymogów a wsparciem udzielanym rolnikom.
Jedną z głównych zmian jest wprowadzenie ogólnego przepisu umożliwiającego państwom członkowskim przyznawanie tymczasowych i ukierunkowanych odstępstw od niektórych wymogów warunkowych w przypadku nieprzewidzianych warunków klimatycznych, które uniemożliwiają rolnikom ich przestrzeganie. Raz do roku państwa członkowskie będą musiały informować Komisję o takich odstępstwach.
Odstepstwa od wymogów GAEC
Rozporządzenie wprowadza szczególne wyjątki od niektórych norm GAEC, takie jak:
- w przypadku normy GAEC 6 dotyczącej stosowania okrywy glebowej w okresach wrażliwych: państwa członkowskie będą miały większą elastyczność w decydowaniu, które gleby należy chronić i w którym sezonie, w oparciu o specyfikę krajową i regionalną,
- w przypadku normy GAEC 7 dotyczącej płodozmianu pozostanie on główną praktyką, ale państwa członkowskie będą mogły zastosować dywersyfikację upraw jako alternatywę; jest to mniej wymagające dla rolników, szczególnie na obszarach narażonych na suszę lub duże opady,
- w przypadku normy GAEC 8: rolnicy będą zobowiązani jedynie do zachowania istniejących elementów krajobrazu i odtąd będą zachęcani, na zasadzie dobrowolności, do utrzymywania gruntów ugorowanych lub tworzenia nowych elementów krajobrazu za pomocą ekoprogramów.
Zatwierdzona zmiana zwalnia również małe gospodarstwa rolne o powierzchni poniżej 10 hektarów z kontroli i kar związanych z przestrzeganiem wymogów warunkowości w ramach WPR.
Ponieważ dotyczy to 65% beneficjentów WPR, ale stanowi jedynie około 10% gruntów rolnych, znacznie zmniejszy to obciążenia administracyjne związane z kontrolami zarówno dla rolników, jak i administracji krajowych, przy jednoczesnym utrzymaniu celów środowiskowych.
Zmiany w planach strategicznych 2 razy w roku
Zgodnie z wcześniejszymi żądaniami państw członkowskich przegląd zapewni, że kraje UE będą mogły teraz na stałe zmieniać swoje plany strategiczne WPR dwa razy w roku, a nie raz, jak ma to miejsce obecnie.
Zapewni to państwom członkowskim większą elastyczność w reagowaniu na zmieniające się warunki. Ponadto w ciągu całego okresu programowania nadal możliwe będzie złożenie trzech dodatkowych wniosków o wprowadzenie zmian.
Co dalej z postulatami rolników i reformą WPR?
Przewodniczący Komisji Specjalnej ds. Rolnictwa prześle teraz pismo z propozycją rozporządzenia do Parlamentu Europejskiego.
Komisja ds. Rolnictwa Parlamentu Europejskiego zdecydowała się zastosować tryb pilny w przypadku tego wniosku. Oczekuje się, że stanowisko Parlamentu w pierwszym czytaniu zostanie przyjęte na sesji plenarnej w dniach 22–25 kwietnia 2024 r.
Rozporządzenie ma następnie zostać formalnie przyjęte przez Radę, podpisane przez przedstawicieli Rady i Parlamentu Europejskiego i opublikowane w Dzienniku Urzędowym. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, rozporządzenie wejdzie w życie pod koniec wiosny.
Biorąc pod uwagę niezwykle krótki czas między przyjęciem wniosku przez Komisję (15 marca 2024 r.) a jego planowanym wejściem w życie, pokazuje to zaangażowanie trzech instytucji w szybkie zajęcie się obecną sytuacją europejskich rolników.
oprac. bcz na podst. KE
