Ryzyko chorób zakaźnych objętych obowiązkiem zwalczania w Polsce rośnie. W tym roku w Polsce do dzisiaj wyznaczono 22 ogniska rzekomego pomoru drobiu, 81 ognisk grypy ptaków i 1758 przypadków ASF u dzików. Do chorób zakaźnych zalicza się m.in.:
- pryszczyca (Foot and mouth disease - FMD)
- pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej (Vesicular stomatitis)
- choroba pęcherzykowa świń (Swine vesicular disease - SVD)
- księgosusz (Rinderpest)
- pomór małych przeżuwaczy (Peste des petits ruminants - PPR)
- zaraza płucna bydła (Contagious bovine pleuropneumonia - CBPP)
- choroba guzowatej skóry bydła (Lumpy skin disease - LSD)
- gorączka doliny Rift (Rift valley fever)
- choroba niebieskiego języka (Bluetongue)
- ospa owiec i ospa kóz (Sheep pox and goat pox)
- afrykański pomór koni (African horse sickness)
- afrykański pomór świń (African swine fever - ASF)
- klasyczny pomór świń (Clasical swine fever - CSF, Hog cholera)
- grypa ptaków (Avian influenza)
- rzekomy pomór drobiu (Newcastle disease - ND)
- wścieklizna (Rabies)
- wąglik (Anthrax)
- gruźlica bydła (Bovine tuberculosis)
- bruceloza u bydła, kóz, owiec i świń (B. abortus, B. melitensis, B. suis)
- enzootyczna białaczka bydła (Enzootic bovine leucosis - EBL)
- przenośne gąbczaste encefalopatie przeżuwaczy (Transmissible spongiform encephalopathies of ruminants - TSE)
- zgnilec amerykański pszczół (American foulbrood)
- (uchylony)
- zakaźna martwica układu krwiotwórczego ryb łososiowatych (Infectious haematopoietic necrosis - IHN)
- zakaźna anemia łososi (Infectious salmon anaemia - ISA)
- wirusowa posocznica krwotoczna (Viral haemorrhagic septicaemia - VHS)
- krwotoczna choroba zwierzyny płowej (Epizootic haemorrhagic disease of deer - EHD)
- bonamioza (Bonamia ostreae)
- marteilioza (Marteilia refringens)
- bonamioza (Bonamia exitiosa)
- perkinsoza (Perkinsus marinus)
- mikrocytoza (Microcytos mackini)
- zespół Taura (Taura syndrome)
- choroba żółtej głowy (Yellowhead disease)
- zespół WSS (White Spot Syndrome)
- zakażenie herpeswirusem koi (Koi herpes virus - KHV)
- epizootyczna martwica układu krwiotwórczego (Epizootic haematopoietic necrosis - EHN)
Programem zwalczania objęta jest również choroba Aujeszkyego u świń i salmonellozy drobiu. Największym zagrożeniem jednak obecnie jest grypa ptaków, rzekomy pomór drobiu, ASF, ale również występująca u naszych sąsiadów pryszczyca.
Choroby te powodują olbrzymie straty, a zasady zwalczania są podobne w każdym z przypadków. W sytuacji wykrycia ogniska stado jest likwidowane, a w promieniu 3 i 7 km tworzone są strefy. W zależności od decyzji powiatowego lekarza weterynarii w okolicy ogniska prewencyjnie wybijane są zwierzęta. Skoro chorób jest coraz więcej, to warto zastanowić się, co się dzieje ze zwierzętami objętymi programem ochrony zasobów genetycznych, gdy w okolicy zostanie wyznaczone ognisko, a PLW wyda decyzję, która nakazuje wybicie wszystkich zwierząt w strefie.
Program ochrony zasobów genetycznych
Programem ochrony zasobów genetycznych w Polsce objętych jest wiele ras, linii i odmian zwierząt gospodarskich. Poniżej lista:
- bydło - polskie czerwone, białogrzbiete, polskie czerwono-białe, polskie czarno-białe;
- konie - koniki polskie, huculskie, małopolskie, śląskie, wielkopolskie, sokólskie, sztumskie;
- owce – wrzosówka, świniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos odmiany barwnej, uhruska, wielkopolska, żelaźnieńska, korideil, kamieniecka, pomorska, cakiel podhalański, merynos polski w starym typie, czarnogłówka, owca pogórza;
- świnie – puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra;
- kozy - koza karpacka, sandomierska, kazimierzowska
- gęsi (14 ras/odmian), kury (8 ras/rody), kaczki (10 ras/rodów/linii)
Co się dzieje ze stadem objętym programem ochrony zasobów genetycznych w przypadku ogniska choroby zakaźnej w pobliżu?
W związku z występującymi i rozprzestrzeniającymi się na terenie Polski chorobami zakaźnymi zwierząt (afrykański pomór świń, ptasia grypa, pomór drobiu) oraz wzrastającego zagrożenia pryszczycą, Instytut Zootechniki - Państwowy Instytut Badawczy informuje, że Powiatowy Lekarz Weterynarii może, po przeprowadzeniu oceny ryzyka, po uzyskaniu korzystnych wyników badań laboratoryjnych, odstąpić od decyzji uboju stada zwierząt utrzymywanych do celów naukowych lub do celów związanych z ochroną gatunków chronionych lub zagrożonych, w którym nie potwierdzono wystąpienia choroby.
Instytut Zootechniki PIB jako podmiot realizujący i koordynujący działania w zakresie ochrony zasobów genetycznych, corocznie informuje Powiatowych Lekarzy Weterynarii o występowaniu na terenie danego powiatu stad zwierząt objętych programami ochrony zasobów genetycznych.
- W związku z powyższym, w przypadku powzięcia informacji o zamiarze lub wydaniu przez PLW decyzji o konieczności uboju stada objętego programem ochrony, uprzejmie proszę o pomoc hodowcy i kontakt z PLW lub przekierowanie sprawy do właściwego dla danego gatunku zwierząt koordynatora z ramienia Instytutu Zootechniki PIB - informuje Instytut Zootechniki - Państwowy Instytut Badawczy w Balicach.
Niestety w sytuacji wykrycia ogniska bezpośrednio w stadzie niewiele można zrobić, dlatego warto pamiętać o zasadach bioasekuracji, matach dezynfekcyjnych i w miarę możliwości zabezpieczeniu zwierząt od środowiska zewnętrznego.
