Jedną z groźniejszych i najczęściej spotkanych chorób zawodowych u rolników jest borelioza. Nasz Czytelnik od ponad 10 lat choruje na boreliozę. Rolnik stracił możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy w wyniku tej choroby. Zastanawia się, jakie dokumenty musi złożyć do KRUS, aby móc ubiegać się o odszkodowanie. Z powodu bólu jest mu bardzo ciężko zająć się egzekucją swoich praw.
Choroby zawodowe rolników
W 2023 roku Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznała 210 razy odszkodowanie z tytułu uszczerbku na zdrowiu lub śmierci wskutek choroby zawodowej. Najliczniejsze przypadki dotyczyły boreliozy (175). Rolnicza choroba zawodowa powstaje w związku z pracą w gospodarstwie rolnym i jest objęta wykazem chorób zawodowych określonych w przepisach wydanych na podstawie Kodeksu Pracy. Ponadto, jest spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, które zaistniały w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy. Zatem, ukąszenie kleszcza musi nastąpić w czasie wykonywania obowiązków zawodowych. Chory, który jest ubezpieczony w KRUS, może ubiegać się o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub rentę z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym. Jako że borelioza jest chorobą zawodową rolników, KRUS wypłaci jednorazowe odszkodowanie, jeśli ukąszenie kleszcza nastąpi w trakcie pracy w gospodarstwie. Rolnik może ubiegać się także o rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym.
Przeczytaj także: Renta chorobowa KRUS – jakie choroby znajdują się na liście?
Jednorazowe odszkodowanie z KRUS
Aby do tego doszło, rolnik musi złożyć wniosek o jednorazowe odszkodowanie na formularzu KRUS SR-23 w jednostce organizacyjnej KRUS, za pośrednictwem poczty lub pocztą elektroniczną, przez platformę e-PUAP lub eKRUS. W skrócie, rzeczoznawca KRUS orzeka uszczerbek na zdrowiu na podstawie decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej przez Państwowego Inspektora Sanitarnego, który określa także, kiedy ona powstała – ma to ogromne znaczenie dla przyznania prawa do odszkodowania. Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej wydana jest na podstawie orzeczenia lekarzy uprawnionych do orzekania w sprawie chorób zawodowych. Choroba borelioza nie ma określonego okresu narażenia zawodowego, dlatego jest to trudny temat. Proces ułatwi i przyspieszy zgromadzona dokumentacja medyczna. Dobrze by było, gdyby rolnik przedstawił przebieg boreliozy i wykazał, jak destrukcyjny ma ona wpływ na jego życie zawodowe i uniemożliwia mu pracę w gospodarstwie rolnym. Jak wiemy, borelioza może powodować zaburzenia w wielu układach organizmu człowieka, zatem pomoże opinia od ortopedy, neurologa, laryngologa, okulisty, a nawet od psychiatry, jeśli rolnik cierpi na depresję czy inną chorobę psychiczną powstałą w wyniku boreliozy.
Borelioza – jak tę sprawę regulują przepisy?
Wniosek o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek rolniczej choroby zawodowej zawiera m.in. datę złożenia wniosku, imię i nazwisko wnioskodawcy, datę urodzenia, datę wydania decyzji przez państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o stwierdzeniu choroby zawodowej, rodzaj choroby. Wniosek ten wraz z poświadczeniem okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników jest kierowany do komórki ds. świadczeń, gdzie ustala się, czy wnioskodawca jest uprawniony do jednorazowego odszkodowania. Jeśli poszkodowany nie jest uprawniony, KRUS wydaje decyzję odmowną (formularz KRUS SR – 19).
Wyżej wspominana komórka ds. świadczeń przyjmuje, że rolnicza choroba zawodowa stwierdzona przez państwowego inspektora sanitarnego powstała w okresie ubezpieczenia: – jeżeli w wykazie chorób zawodowych został dla tej choroby ustalony okres, w którym wystąpienie objawów chorobowych upoważnia do jej rozpoznania, pomimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym – czytamy w zarządzeniu Prezesa KRUS Nr 4 z dnia 16 kwietnia 2014 roku w sprawie zasad przyjmowania zgłoszenia wypadku przy pracy rolniczej, ustalania jego okoliczności i przyczyn oraz rozpatrywania wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej. Dopiero na podstawie tej opinii komórka ds. świadczeń ustala, czy rolnicza choroba zawodowa powstała w okresie ubezpieczenia i rozpatruje uprawnienia do jednorazowego odszkodowania z tytułu rolniczej choroby zawodowej. Co dalej?
Na podstawie prawomocnego orzeczenia lekarza rzeczoznawcy KRUS lub komisji lekarskiej Kasy, ustalającego uszczerbek na zdrowiu w związku z rolniczą chorobą zawodową, zostanie wydana decyzja przyznająca odszkodowanie na formularzu KRUS ROL-2. W przypadku braku uszczerbku na zdrowiu, rolnik otrzyma decyzję odmawiającą na formularzu KRUS SR-19.
Wysokość jednorazowego odszkodowania w 2025 roku
Kwota jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy rolniczej lub rolniczą chorobą zawodową wynosi:
- 1.431 zł – za każdy procent uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej,
- 20.660 zł – z tytułu orzeczonej niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej,
- 143.100 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego, zwiększone o kwotę 28.620 zł na drugiego i każdego uprawnionego, jeżeli do odszkodowania są uprawnieni równocześnie małżonek i dziecko/dzieci bądź tylko dzieci,
- 71.550 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania uprawnieni są tylko inni członkowie rodziny niż małżonek i dzieci zmarłego oraz 28.620 zł z tytułu zwiększenia odszkodowania na drugiego i każdego następnego uprawnionego,
- 28.620 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania równocześnie z małżonkiem lub dziećmi zmarłego uprawnieni są inni członkowie rodziny, każdemu z nich przysługuje ta kwota niezależnie od odszkodowania przypadającego małżonkowi lub dzieciom.
Wniosek o rentę rolniczą
Jeśli choroba zawodowa uniemożliwia wykonywanie pracy w gospodarstwie rolnym, rolnik powinien złożyć w KRUS wniosek o rentę rolniczą na formularzu KRUS SR-20 i dołączyć:
- kwestionariusz dotyczący okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz okresów podlegających zaliczeniu do tego ubezpieczenia (druk KRUS-SR-21),
- zaświadczenie o stanie zdrowia (druk KRUS N-14), które wypełnia lekarz leczący oraz posiadaną dokumentację medyczną. Zaświadczenie to jest ważne 1 miesiąc od daty wystawienia.
- zaświadczenie ZUS, świadectwa pracy, książeczkę wojskową – jeśli takie rolnik posiada, ponieważ podlegał także ubezpieczeniu społecznemu w systemie powszechnym lub odbył zasadniczą służbę wojskową.
W następnej kolejności rolnik będzie skierowany na postępowanie orzecznicze celem wydania orzeczenia lekarskiego. Dopiero wtedy otrzyma decyzję w sprawie renty. Orzeka lekarz rzeczoznawca Kasy w I instancji (możliwe jest odwołanie do komisji lekarskiej w terminie 14 dni od daty jej otrzymania) i komisja lekarska Kasy w II instancji.
Fot. envato elements
Źródło: Źródło: Zarządzenie Prezesa KRUS Nr 4 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie zasad przyjmowania zgłoszenia wypadku przy pracy rolniczej, ustalania jego okoliczności i przyczyn oraz rozpatrywania wniosku o jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu albo śmierci wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej
