Nasz Czytelnik ma zagwozdkę. Chciałby przekazać ziemię swojemu synowi, ale jednocześnie chciałby móc pozostać w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Czy taki scenariusz jest możliwy? Aby móc odpowiedzieć na to pytanie, należy przyjrzeć się warunkom, jakie stawia przed rolnikami KRUS w zakresie podlegania pod ubezpieczenie rolnicze.
Obowiązkowe ubezpieczenie rolnicze w KRUS – kryteria
Zgodnie z ustawą z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (DzU z 2025 r., poz. 197 ze zm.), ubezpieczeniu z mocy ustawy podlega rolnik prowadzący osobiście i na własny rachunek działalność rolniczą w pozostającym w jego posiadaniu gospodarstwie rolnym o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych lub dział specjalny produkcji rolnej, a także małżonek rolnika oraz jego domownik stale pracujący w tym gospodarstwie rolnym. Ale to nie koniec warunków. Rolnik ten nie może podlegać innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, ani prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, ponieważ każde inne ubezpieczenie społeczne ma pierwszeństwo przed ubezpieczeniem rolniczym.
Zobacz także: Ubezpieczenie syna jako domownika po utracie pracy: jakie są zasady?
Jeśli rolnik przekaże grunty synowi i nie zostawi dla siebie ziemi o powierzchni powyżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych – nie będzie mógł podlegać pod ubezpieczenie rolnicze na mocy ustawy. Ubezpieczenie w KRUS nie będzie już obowiązkowe, ale rolnik będzie mógł je kontynuować na zasadzie dobrowolności, oczywiście w określonych warunkach. Ponadto, aby podlegać ubezpieczeniu w KRUS, należy nadal prowadzić osobiście działalność rolniczą na terytorium Polski.
Dobrowolne ubezpieczenie w KRUS
Jeśli rolnik po przekazaniu ziemi będzie prowadził działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni równej 1 ha przeliczeniowemu lub poniżej 1 ha przeliczeniowego i nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu, ani nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, może być objęty ubezpieczeniem w KRUS na wniosek (dobrowolnie):
- w pełnym zakresie: ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim oraz ubezpieczeniem emerytalno-rentowym,
- jedynie ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim.
Rolnik w takim wypadku może podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu na wniosek tylko pod warunkiem, że jednocześnie podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu w pełnym zakresie, ale nie może podlegać wyłącznie ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.
Śledząc kolejne zapisy wspomnianej ustawy, zauważamy jednak, że ubezpieczeniem emerytalno-rentowym na wniosek obejmuje się:
- innego rolnika lub domownika, który podlega ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu i macierzyńskiemu w pełnym zakresie, jeżeli złożono wniosek o objęcie go ubezpieczeniem emerytalno-rentowym;
- osobę, która podlegała ubezpieczeniu jako rolnik i zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej, nie nabywając prawa do emerytury lub renty z ubezpieczenia, jeżeli podlegała ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 12 lat i 6 miesięcy;
- osobę pobierającą rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy jako rentę okresową;
- osobę pobierającą rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym - do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia emerytalno-rentowego, o którym mowa w art. 19 ust. 1 pkt 2;
Podsumowując, jeśli po przekazaniu czy sprzedaży ziemi, rolnik pozostawi sobie grunty mniejsze niż 1 ha przeliczeniowy, będzie mógł podlegać ubezpieczeniu rolniczemu na wniosek. Ale, aby móc skorzystać z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, musi spełnić warunek posiadanego ubezpieczenia w KRUS przez 12 lat i 6 miesięcy.
Źródło: Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników, KRUS
Fot. envato elements
