Komu przysługuje świadczenie, kiedy KRUS może odmówić wypłaty i jakie stawki obowiązują od 2025 roku?
Kto ma prawo do jednorazowego odszkodowania z KRUS?
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem wypadkowym, chorobowym i macierzyńskim w KRUS, jeżeli doznały one stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku przy pracy rolniczej albo rolniczej choroby zawodowej.
Świadczenie może otrzymać:
- rolnik,
- domownik,
- pomocnik rolnika.
Prawo do odszkodowania przysługuje również członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub choroby zawodowej.
Kiedy KRUS odmówi wypłaty jednorazowego odszkodowania?
Nie każdy wypadek w gospodarstwie daje prawo do świadczenia. KRUS nie wypłaci jednorazowego odszkodowania, jeżeli:
- poszkodowany spowodował wypadek umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
- wypadek miał miejsce, gdy ubezpieczony był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających,
- zdarzenie nastąpiło podczas czynności niezwiązanych z działalnością rolniczą, np. przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.
Jak podkreślają przepisy, kluczowy jest związek zdarzenia z pracą rolniczą.
KRUS: co jest wypadkiem przy pracy rolniczej?
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników precyzyjnie definiuje wypadek przy pracy rolniczej. Jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło m.in. na terenie gospodarstwa rolnego lub gospodarstwa domowego z nim związanego, w drodze z domu do gospodarstwa i z powrotem lub podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z działalnością rolniczą także poza gospodarstwem.
W przypadku pomocnika rolnika wypadkiem jest również zdarzenie, do którego doszło podczas wykonywania czynności objętych umową o pomocy przy zbiorach. Od 2023 r. zakres ten został dodatkowo rozszerzony m.in. dla obywateli Ukrainy przebywających legalnie w Polsce.
Zobacz także: Renta wdowia z KRUS: kiedy przysługuje i jak udowodnić wspólność małżeńską?
Jak i kiedy zgłosić wypadek do KRUS?
Wypadek przy pracy rolniczej należy zgłosić do KRUS bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu 6 miesięcy od dnia zdarzenia. Zgłoszenia można dokonać osobiście w jednostce KRUS, telefonicznie, pocztą tradycyjną lub elektroniczną, przez ePUAP lub eKRUS. Po zgłoszeniu KRUS wszczyna postępowanie dowodowe i sporządza protokół powypadkowy, który stanowi podstawę do uznania lub nieuznania zdarzenia za wypadek przy pracy rolniczej.
Wysokość jednorazowego odszkodowania w 2025 roku
Od 1 stycznia 2025 r. obowiązują nowe stawki jednorazowych odszkodowań z KRUS. Wynoszą one:
- 1 431 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,
- 28 620 zł – w przypadku orzeczenia niezdolności do samodzielnej egzystencji,
- 143 100 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego, zwiększone o kwotę 28.620 zł na drugiego i każdego uprawnionego, jeżeli do odszkodowania są uprawnieni równocześnie małżonek i dziecko/dzieci bądź tylko dzieci,
- 71.550 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania uprawnieni są tylko inni członkowie rodziny niż małżonek i dzieci zmarłego oraz 28.620 zł z tytułu zwiększenia odszkodowania na drugiego i każdego następnego uprawnionego,
- 28.620 zł – z tytułu śmiertelnego wypadku, gdy do odszkodowania równocześnie z małżonkiem lub dziećmi zmarłego uprawnieni są inni członkowie rodziny, każdemu z nich przysługuje ta kwota niezależnie od odszkodowania przypadającego małżonkowi lub dzieciom.
Jak wynika z przepisów, „wysokość odszkodowania ustala się proporcjonalnie do procentowego uszczerbku na zdrowiu, określonego w postępowaniu orzeczniczym”.
Na co zwrócić szczególną uwagę?
Rolnicy powinni pamiętać, że kluczowe znaczenie ma szybkie zgłoszenie wypadku, zabezpieczenie miejsca zdarzenia i współpraca z KRUS podczas postępowania wyjaśniającego. Od tego zależy nie tylko uznanie wypadku, ale także prawo do wypłaty jednorazowego odszkodowania, które w najcięższych przypadkach sięga ponad 140 tys. zł.
Źródło: KRUS
fot. Canva
