Zachowek przy przekazaniu gospodarstwa
Pytanie: W 1999 r. rodzice zapisali mi gospodarstwo na podstawie tzw. umowy z następcą. Gospodarstwo obciążone było dodatkowo prawem dożywocia i służebności mieszkania na rzecz brata. Poza bratem mam jeszcze siostrę. Czy rodzeństwu w takiej sytuacji przysługuje zachowek po rodzicach?
Odpowiedź: Na początek warto przypomnieć, czym jest zachowek. Zgodnie z treścią art. 991 kodeksu cywilnego zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni − dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach − połowa wartości tego udziału. Przysługująca powyższym osobom kwota jest właśnie zachowkiem.
Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Przepisy art. od 991 do 1011 kodeksu cywilnego określają zasady obliczania zachowku, w tym zaliczania darowizn dokonywanych przez spadkodawców za życia. Istotna z punktu widzenia niniejszej prawy jest uchwała Sądu Najwyższego z 19 lutego 1991 r. (III CZP 4/91), z której wynika, że do spadku nie dolicza się gospodarstwa przekazanego następcy w ramach umowy z następcą. W praktyce oznacza to, że rodzeństwo czytelnika nie będzie miało roszczeń o doliczenie wartości gospodarstwa do wartości całego spadku i ustalenia zachowku.
Fot. SIerszeńska
