Resort rolnictwa zapowiedział, że niektóre uzgadniane w UE zmiany dla rolników niebawem wejdą w życie. W większości są to zmiany korzystne, ale czy znaczące? W teorii nowe zasady mają odciążyć gospodarstwa rolne i zrekompensować ich działania, w szczególności jeśli chodzi o ochronę środowiska.
Dopłaty do GAEC 2
Norma GAEC 2 ma na celu ochronę torfowisk i obszarów podmokłych użytkowanych rolniczo z jednoczesnym uwzględnieniem prowadzenia działalności rolniczej pozwalającej zakwalifikować te grunty jako użytki rolne, obowiązuje od marca br. Powierzchnia obszarów użytkowanych rolniczo objętych normą GAEC 2 w skali kraju wynosi ok. 399,9 tys. ha. Normy warunkowości obligują rolnika do ochrony torfowisk i podmokłych terenów (łąki i grunty orne). Z kar oraz kontroli tych były zwolnione gospodarstwa do 10 ha.
GAEC 2 to obowiązek, a rolnik wywiązując się z niego nie otrzymywał, żadnej rekompensaty. Obecnie właśnie to ma się zmienić.
Resort rolnictwa planuje wprowadzić wsparcie finansowe dla rolników, którzy realizują normę GAEC 2. Rolnicy zamiast jedynie obowiązków środowiskowych otrzymają dopłaty za realne działania i wysiłek.
Na razie nie jest do końca jasne, w jakiej formie rolnicy otrzymają dopłaty za GAEC 2, ale mówi się o tym, że może powstać kolejny ekoschemat. Pytanie jak będzie wyglądała weryfikacja jego realizacji. Nie podano w tym przypadku pełnej informacji.
Kiedy grunt orny jest przekształcany w TUZ?
- Dotychczas jeżeli rolnik na tym samym polu, co roku uprawiał trawę na gruntach ornych, to w 6 roku stawał się on TUZ. W tym roku na podstawie uwag rolników została zmieniona definicja trwałych użytków zielonych. Trawa na gruntach ornych nie staje się z automatu po 5 latach TUZ, jeżeli jest to trawa w siewie czystym lub plantacja nasienna traw - wyjaśniła Jolanta Dobiesz, Dyrektor Departamentu Płatności Bezpośrednich ARiMR podczas naszego majowego webinarium.
W propozycjach zmian resortu rolnictwa znalazło się właśnie automatyczne przekształcanie gruntów w ornych w trwałe użytki zielone. Tutaj ustanowiono konkretny i wydłużony termin.
Grunt orny, na którym uprawiana jest trawa będzie uznany za TUZ dopiero po 7 latach, a nie po 5. Zwiększony zostanie też margines wahań wskaźnika TUZ (GAEC 1) względem wskaźnika referencyjnego – z obecnych 5 proc. do 10 proc. To oznacza większą elastyczność dla gospodarstw, które prowadzą zmiany w strukturze swoich użytków.
Wydłużenie z 5 do 7 lat to bardzo dobra wiadomość np. w kontekście ekoschematu zróżnicowana struktura upraw.
Ułatwienia dla gospodarstw ekologicznych
Natomiast rolnicy ekologiczni będą mieli więcej zwolnień z wymogów warunkowości, co ma uprościć im dostęp do dopłat. W praktyce oznacza to mniej biurokracji i uproszczenia w prowadzeniu gospodarstw. Warto zaznaczyć, że gospodarstwa ekologiczne podlegają zewnętrznej certyfikacji i mają odrębne wymagania, ale niekoniecznie dotyczą one spełniania norm warunkowości.
Na zmiany trzeba nieco poczekać, bo musi na nie wyrazić zgodę Parlament Europejski, jednak resort rolnictwa planuje wprowadzenie zmian już w kampanii dopłat bezpośrednich na 2026 r. O szczegółach będziemy informować na bieżąco.
